Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực tài chính

Chiều 26/5, Bộ Tài chính tổ chức hội nghị trực tuyến với các địa phương để lấy ý kiến góp ý đối với các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và tổ chức chính quyền địa phương hai cấp trong lĩnh vực tài chính. Đồng chí Nguyễn Văn Thắng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Tài chính chủ trì hội nghị.

Đồng chí Nguyễn Văn Thi, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh và các sở, ngành liên quan tham dự Hội nghị.

Tại điểm cầu tỉnh Thanh Hóa, đồng chí Nguyễn Văn Thi, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh và các sở, ngành liên quan tham dự hội nghị.

Hiện nay, Bộ Tài chính xin ý kiến đối với 5 dự thảo nghị định và 7 dự thảo thông tư, tập trung vào các lĩnh vực trọng yếu như: quản lý tài sản công, dự trữ quốc gia, thống kê, thuế và lệ phí. Mục tiêu là tạo hành lang pháp lý rõ ràng để phân cấp, phân quyền phù hợp năng lực từng cấp chính quyền, đồng thời bảo đảm tính khả thi trong triển khai.

Các dự thảo thông tư lấy ý kiến còn liên quan đến thuế sử dụng đất nông nghiệp, kế toán - kiểm toán, quản lý ngân sách, chế độ báo cáo giải ngân vốn đầu tư công và tiêu chuẩn nghiệp vụ công chức tài chính.

Bộ Tài chính khẳng định sẽ tiếp thu đầy đủ mọi ý kiến tại hội nghị, cả trực tiếp và bằng văn bản, để hoàn thiện dự thảo theo hướng sát thực tiễn và dễ áp dụng.

Được biết, trong thời gian qua, Bộ Tài chính đã phối hợp sửa đổi, bổ sung hàng loạt đạo luật quan trọng như Luật Ngân sách nhà nước, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Luật Quản lý thuế, Luật Thuế thu nhập cá nhân, Luật Đầu tư công, Luật Đấu thầu... nhằm tháo gỡ điểm nghẽn thể chế, thúc đẩy tăng trưởng và ổn định kinh tế vĩ mô.

Bộ cũng đã chủ trì trình Quốc hội ban hành 10 nghị quyết thí điểm cơ chế đặc thù phát triển các địa phương, trong đó có 27 chính sách phân cấp, phân quyền tại 10 tỉnh, thành phố lớn.

Ngoài ra, tại kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV, cơ quan lập pháp đã thống nhất thể chế hóa thêm 3 chính sách phân cấp, phân quyền mới.

Các sở, ngành tỉnh Thanh Hoá dự hội nghị.

Theo Bộ Tài chính, việc lấy ý kiến rộng rãi từ các địa phương là bước chuẩn bị kỹ lưỡng nhằm cụ thể hóa các chỉ đạo của Trung ương Đảng và Nhà nước đối với yêu cầu đẩy mạnh phân cấp, phân quyền hợp lý giữa Trung ương và địa phương, giữa các cấp chính quyền, giữa cơ quan quản lý nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập.

Tại hội nghị, đại diện các địa phương đã phát biểu thẳng thắn, đóng góp những ý kiến thực tiễn nhằm hoàn thiện dự thảo Nghị định về phân định thẩm quyền chính quyền địa phương hai cấp trong lĩnh vực tài chính. Đa phần các ý kiến đồng tình với chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, xem đây là bước đi cần thiết để phát huy tính chủ động, linh hoạt của địa phương trong quản lý ngân sách và tài chính công.

Tuy nhiên, một số ý kiến cũng thẳng thắn nhìn nhận, thực tế triển khai cho thấy còn nhiều vấn đề cần làm rõ, đặc biệt là trong phân định thẩm quyền giữa cấp tỉnh và cấp xã khi tiếp nhận các nội dung, nhiệm vụ từ cấp huyện. Các địa phương cũng đề cập những khó khăn, vướng mắc khi triển khai cơ chế phân cấp ngân sách ở các huyện miền núi, vùng khó khăn; đồng thời kiến nghị Bộ Tài chính sớm có hướng dẫn cụ thể về chuyển giao thẩm quyền giữa các cấp, nhất là với những địa phương có đặc thù địa lý rộng, dân cư phân tán hoặc đang trong quá trình sáp nhập đơn vị hành chính.

Một số địa phương kiến nghị cần có hướng dẫn cụ thể, chi tiết hơn để làm cơ sở cho việc rà soát, phân loại và xây dựng phương án phân cấp phù hợp, đồng thời tạo thuận lợi cho việc tham mưu tổ chức thực hiện trong giai đoạn chuyển đổi mô hình.

Đồng chí Nguyễn Văn Thi, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh phát biểu tại hội nghị trực tuyến.

Phát biểu tại hội nghị, đồng chí Nguyễn Văn Thi, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Thanh Hóa khẳng định: Việc xây dựng và hoàn thiện các văn bản pháp luật trong lĩnh vực tài chính là nhiệm vụ trọng tâm, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững tại địa phương.

Từ thực tiễn của tỉnh Thanh Hóa, đồng chí đề xuất Bộ Tài chính và các cơ quan Trung ương sớm ban hành các văn bản hướng dẫn cụ thể, rõ ràng, bảo đảm việc chuyển giao thẩm quyền được thống nhất, thông suốt từ ngày 1/7/2025.

Bên cạnh đó, cần tổ chức các chương trình đào tạo, tập huấn để nâng cao năng lực cho cán bộ tài chính cấp cơ sở, nhất là trong bối cảnh khối lượng công việc tăng lên sau khi không còn cấp chính quyền trung gian.

Về công tác sắp xếp tổ chức và xử lý tài sản công, Thanh Hóa đã và đang thực hiện sáp nhập nhiều đơn vị hành chính, trong đó có xã, phường, thị trấn. Do đó, rất cần hướng dẫn chi tiết về việc sử dụng, điều chuyển hoặc đấu giá các trụ sở, tài sản công nhằm tránh lãng phí, đồng thời tạo nguồn lực phát triển đô thị, phục vụ dân sinh.

Thanh Hóa cam kết phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành để triển khai hiệu quả mô hình chính quyền địa phương hai cấp, bảo đảm đúng tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu chỉ đạo tại hội nghị.

Kết luận hội nghị, Bộ trưởng Bộ Tài chính khẳng định: Việc gắn kết chặt chẽ giữa phân quyền tài chính và sắp xếp tổ chức chính quyền địa phương theo mô hình hai cấp là yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh thực hiện Nghị quyết của Trung ương về đổi mới tổ chức bộ máy nhà nước. Đặc biệt, tại các đơn vị hành chính cấp huyện và cấp xã đang trong quá trình sáp nhập, tinh gọn, việc điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ giữa các cấp cần được triển khai đồng bộ và hiệu quả.

Bộ trưởng nhấn mạnh, quá trình tái cơ cấu bộ máy phải đi đôi với rà soát, sắp xếp lại tổ chức các cơ quan tài chính, thuế, kho bạc, hải quan tại địa phương, đảm bảo không chồng chéo, bỏ sót chức năng quản lý nhà nước về tài chính công. Đồng thời, cần có phương án xử lý, sử dụng hợp lý tài sản công của các đơn vị hành chính sau sáp nhập, nhằm tạo thêm nguồn lực phát triển.

Bộ Tài chính khẳng định sẽ nghiêm túc tiếp thu đầy đủ các ý kiến góp ý từ các địa phương, trên cơ sở đó tiến hành chỉnh lý, hoàn thiện các quy định về phân cấp, phân quyền một cách kịp thời, hợp lý và phù hợp với thực tiễn.

Bộ đề nghị các bộ, ngành và địa phương chưa gửi ý kiến cần phát huy cao tinh thần trách nhiệm, tích cực tham gia đóng góp ý kiến một cách toàn diện, cụ thể và đúng thời hạn.

Việc tổng hợp và hoàn thiện các nội dung góp ý có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo đảm tính khả thi và hiệu quả khi triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Bộ Tài chính cam kết phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan để bảo đảm việc phân cấp, phân quyền được thực hiện đồng bộ, thống nhất, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.

Minh Hằng