Tưới tiên tiến, tưới tiết kiệm - giải pháp tối ưu trong nông nghiệp

Tưới tiên tiến, tưới tiết kiệm là một trong những hình thức ứng dụng công nghệ cao (CNC) hữu hiệu trong nông nghiệp với những ưu điểm vượt trội đã được thử nghiệm và ứng dụng trong thực tế, như: tiết kiệm nước, phân bón, giảm công lao động, chi phí sản xuất, nâng cao năng suất và chất lượng nông sản. Hiện, công nghệ tưới này đã và đang được người dân các địa phương trên địa bàn tỉnh ứng dụng rộng rãi.

Mô hình dưa Kim Hoàng hậu trong nhà màng sử dụng hệ thống tưới nhỏ giọt cho năng suất cao của gia đình anh Lê Văn Long, xã Minh Sơn, Triệu Sơn.

Năm 2020, anh Lê Văn Long, xã Minh Sơn (Triệu Sơn) bắt tay vào cải tạo 2.000m2 đất hai lúa năng suất thấp tại địa phương để đầu tư xây dựng mô hình trồng dưa Kim Hoàng hậu trong nhà màng, sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, ngoài được kiểm soát chặt chẽ từ khâu chọn giống, anh Long còn đầu tư hệ thống tưới nhỏ giọt (TNG) theo công nghệ của Israel. Đặc biệt, anh còn lắp đặt thêm hệ thống nông nghiệp thông minh, sử dụng cảm biến đo nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng và tự động điều khiển máy bơm hoạt động theo nhu cầu sinh trưởng, phát triển của cây trồng. Ngoài cơ chế tự động, hệ thống có thể cài đặt theo cơ chế điều khiển máy bơm tưới bằng điện thoại thông minh. Tức là chỉ cần có kết nối Internet thì ở bất cứ nơi đâu, bất kỳ thời gian nào anh Long cũng có thể điều khiển hệ thống tự động tưới đồng loạt cho cây trồng. Điều đó rất thuận tiện cho người sản xuất khi có công việc bận không thể trực tiếp ra đồng ruộng.

Anh Lê Văn Long cho biết: Hệ thống TNG sử dụng công nghệ hiện đại đã thể hiện được rất nhiều ưu điểm, phù hợp với xu hướng phát triển sản xuất hàng hóa tập trung, như: tiết kiệm được 70% khối lượng nước so với cách tưới truyền thống; giảm được 90% sức lao động; chi phí rẻ hơn rất nhiều nếu tính về lâu dài. Bên cạnh đó, hệ thống TNG không tạo thành dòng chảy nên tránh xói mòn đất, giảm đáng kể bệnh thối rễ ở cây, hạn chế lây lan dịch bệnh, giúp cây không bị cháy lá, phát triển đều trong thời tiết khắc nghiệt và thiếu nước. Đặc biệt, đối với cây trồng ra hoa, quả nếu tưới phun trực tiếp sẽ ảnh hưởng đến tỷ lệ đậu quả, nhưng áp dụng tưới nhỏ giọt khắc phục được những hạn chế, nâng cao hiệu quả sản xuất của cây trồng.

Ngoài mô hình TNG của gia đình anh Long, hiện nay, nhiều trang trại sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh cũng đã áp dụng công nghệ tưới tiên tiến, tưới tiết kiệm với những phương thức, như: tưới quấn quanh gốc, tưới cục bộ, phun mưa... đáp ứng nhu cầu sản xuất đa dạng các loại cây trồng trên mọi địa hình; kinh phí lắp đặt dao động từ 30 đến 50 triệu đồng/1 ha. Ưu điểm lớn nhất của phương pháp tưới nước tiết kiệm này là người dân không phải tốn công đào mương dẫn nước, đồng thời điều chỉnh lượng nước tưới theo nhu cầu của từng loại cây trồng nên tiết kiệm đáng kể nguồn nước. Ngoài ra, còn có thể hòa lẫn các loại phân bón dễ hòa tan như đạm, kali, hay các loại phân bón dạng nước... thông qua bồn pha chế gắn tại van điều chỉnh tổng. Từ đó, phân bón được hòa lẫn vào nước tưới nên cây hấp thụ tốt hơn; năng suất và hiệu quả kinh tế cao hơn so với cách tưới truyền thống. Với hiệu quả thiết thực trong sản xuất nông nghiệp nên hiện nay, công nghệ TNG đã được áp dụng rộng rãi tại các địa phương đối với nhiều loại cây trồng, như: ớt, bí xanh, mía, cây ăn quả, cây rau màu các loại...

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Thanh Hóa, tính đến tháng 2-2022, toàn tỉnh có khoảng 3.500 ha cây trồng đã được ứng dụng công nghệ tưới tiên tiến, tưới tiết kiệm, gồm 1.000 ha cây ăn quả, 800 ha rau màu, 500 ha hoa, cây cảnh, 650 ha mía và một số diện tích cây trồng khác. Trong đó, tưới bằng công nghệ TNG của Isarel thông qua cải tiến chiếm gần 64% diện tích. Việc ứng dụng công nghệ tưới tiên tiến, tưới tiết kiệm đã và đang mang lại hiệu quả rõ rệt, giúp tăng năng suất cây trồng cạn trung bình từ 10 đến 30%, giảm 20 đến 50% chi phí công lao động, tiết kiệm từ 20 đến 40% lượng nước so với phương thức tưới truyền thống. Ngoài tưới nước, việc bón phân qua hệ thống TNG theo công nghệ Isarel còn giúp giảm từ 10 đến 30% lượng phân bón, hạn chế nguy cơ ô nhiễm môi trường trong quá trình canh tác, từ đó tăng hiệu quả kinh tế cho diện tích cây trồng. Việc ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất nông nghiệp là xu thế tất yếu, không chỉ đảm bảo năng suất, chất lượng sản phẩm, nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường mà còn tiết giảm nhân công lao động, chi phí sản xuất. Từ việc triển khai hiệu quả các chính sách hỗ trợ ứng dụng khoa học - công nghệ trong sản xuất nông nghiệp, góp phần đưa nhiều chỉ tiêu chủ yếu của ngành đạt và vượt so với kế hoạch đề ra.

Có thể khẳng định ứng dụng CNC là chủ trương, hướng đi mới trong sản xuất nông nghiệp. Đặc biệt, ứng dụng công nghệ TNG mang lại hiệu quả rất rõ rệt, giảm chi phí, giảm nhân công cho bà con nông dân. Để nhân rộng mô hình, các địa phương và ngành nông nghiệp cần thực hiện các giải pháp đồng bộ như: đẩy mạnh tích tụ ruộng đất để thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, hình thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung cho từng loại cây trồng. Xây dựng cơ chế hỗ trợ cũng như tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, khuyến khích các trang trại, gia trại áp dụng rộng rãi mô hình này vào sản xuất nông nghiệp. Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, khuyến khích các trang trại, gia trại, nhất là ở các vùng đồi ứng dụng công nghệ tưới tiên tiến, tưới tiết kiệm để khắc phục khó khăn về địa hình, thời tiết... Bên cạnh đó, tạo điều kiện hỗ trợ để người sản xuất được tiếp cận với các nguồn vốn vay ưu đãi về ứng dụng CNC.

Bài và ảnh: Trường Giang