Y tế học đường: Cần những giải pháp tháo gỡ

Y tế học đường (YTHĐ) là công tác quan trọng để giáo dục học sinh toàn diện, bảo vệ, chăm sóc sức khỏe, nâng cao thể chất cho học sinh. Tuy nhiên, hiện nay công tác YTHĐ tại các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh vẫn chưa đáp ứng yêu cầu.

Thiếu nhân viên y tế học đường ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng chăm sóc sức khỏe ban đầu cho học sinh tại Trường Tiểu học Hoàng Hoa Thám (TP Thanh Hóa).

Tại TP Thanh Hóa, mặc dù còn gặp nhiều khó khăn nhưng hầu hết các trường học trên địa bàn đều đầu tư một số trang thiết bị, danh mục thuốc cơ bản phục vụ công tác YTHĐ. Bên cạnh đó để nâng cao nhận thức về dịch bệnh cho học sinh, các nhà trường đã quan tâm triển khai công tác truyền thông về giáo dục sức khỏe bằng nhiều hình thức. Tuy nhiên hiện nay, cùng với tình trạng thiếu nhân lực YTHĐ, tại nhiều trường học, cơ sở vật chất dành cho công tác y tế cũng chưa được quan tâm thỏa đáng, dẫn đến việc quản lý và chăm sóc sức khỏe học sinh chưa hiệu quả.

Trường Tiểu học Hoàng Hoa Thám (TP Thanh Hóa) hiện có hơn 1.000 học sinh, những năm qua dù không được biên chế nhân viên YTHĐ, nhưng vì tính bức thiết của hoạt động y tế hàng ngày nên nhà trường phải tự cân đối bằng các nguồn tiết kiệm để hợp đồng nhân viên YTHĐ, tuy nhiên do mức lương không bảo đảm nên đã không “giữ chân” được nhân viên này.

Cô Dương Thu Hà, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Hoàng Hoa Thám cho biết, công tác YTHĐ rất được nhà trường quan tâm. Ngoài việc phối hợp với trạm y tế phường kiểm tra sức khỏe cho các em định kỳ 1 năm 2 lần và tổ chức uống thuốc tẩy giun cho các em, nhà trường còn đẩy mạnh công tác truyền thông giáo dục sức khỏe thông qua các buổi chào cờ hàng tuần, trên các nhóm của giáo viên, để từ đó các cô có thể truyền đạt nội dung cho các em học sinh. Tuy nhiên, do không có nhân viên YTHĐ nên công tác sơ cấp cứu ban đầu, triển khai các nhiệm vụ phòng, chống dịch bệnh gặp rất nhiều khó khăn.

Tại Trường Mầm non Hạnh Phúc (thị trấn Thọ Xuân), hiện có nhân viên y tế kiêm nhiệm từ nhà bếp. Theo cô giáo Hoàng Thị Huân, hiệu trưởng nhà trường, thì mặc dù trường hết sức tạo điều kiện cho giáo viên đi tập huấn kiến thức về YTHĐ khi có lớp, nhưng những lớp tập huấn với thời gian ngắn cũng khó cung cấp đầy đủ kiến thức YTHĐ để bảo đảm cho thực hiện mục tiêu tất cả học sinh đều được cán bộ YTHĐ khám, theo dõi, chăm sóc sức khỏe...

Trao đổi với Phó trưởng Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Thọ Xuân Lê Thị Bảy được biết, trên địa bàn huyện hiện có 96 trường học, trong đó khối mầm non 31 trường, khối tiểu học 30 trường, khối THCS 33 trường và 2 trường liên cấp tiểu học & THCS, thế nhưng không có biên chế YTHĐ, tất cả nhân viên làm công tác y tế trường học đều kiêm nhiệm. Không có chuyên môn y tế nên hoạt động chăm sóc sức khỏe ban đầu cho học sinh trong nhà trường gặp rất nhiều khó khăn, các trường học đều phải ký hợp đồng trách nhiệm với trạm y tế trong chăm sóc sức khỏe học sinh.

Theo quy định, nhân viên YTHĐ cùng lúc thực hiện nhiều nhiệm vụ. Hàng ngày, phải trực tại trường phòng khi các em học sinh xảy ra tai nạn, thương tích. Đối với trường học có tổ chức bán trú, nhân viên y tế phải đến sớm để tiếp nhận, kiểm tra thực phẩm, lưu mẫu... Ngoài ra còn thực hiện theo dõi sức khỏe, biểu đồ tăng trưởng, chỉ số BMI của học sinh để xây dựng và thay đổi phương án đảm bảo dinh dưỡng phù hợp, giám sát vệ sinh môi trường học đường, phòng chống dịch bệnh, bệnh học đường, bạo lực học đường, phát hiện một số bệnh ở học sinh để xử lý chuyển đến cơ sở khám, chữa bệnh theo quy định; tư vấn cho học sinh, giáo viên, cha mẹ hoặc người giám hộ của học sinh về các vấn đề liên quan đến bệnh tật, phát triển thể chất và tinh thần của học sinh...

Khối lượng công việc nhiều như vậy đòi hỏi phải có nhân sự có trách nhiệm cao với công việc và không thể để xảy ra sai sót vì liên quan đến tính mạng, sức khỏe của con người. Quyết định số 1660 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình y tế trường học trong các cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông gắn với y tế cơ sở giai đoạn 2021-2025, nêu mục tiêu 100% cơ sở giáo dục có nhân viên phụ trách công tác y tế trường học hoặc ký hợp đồng cung ứng dịch vụ với cơ sở y tế địa phương; 100% trung tâm y tế cấp huyện, trạm y tế cấp xã có phân công cán bộ phụ trách công tác y tế trường học... Chương trình được xem là luồng gió mới cho công tác YTHĐ, hướng đến mục tiêu duy trì, đẩy mạnh hoạt động giáo dục, chăm sóc, bảo vệ và quản lý sức khỏe trẻ em, học sinh trong các cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông, nhằm bảo đảm sự phát triển toàn diện về thể chất, tinh thần. Thế nhưng, trong số hơn 2.000 trường học ở các cấp học trên địa bàn tỉnh mới có gần 100 trường có cán bộ y tế có trình độ từ trung cấp y trở lên, còn lại đều là cán bộ kiêm nhiệm khiến công tác YTHĐ tại các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh gặp rất nhiều khó khăn.

Do giáo viên kiêm nhiệm không có chuyên môn về y tế, ảnh hưởng tới công tác sơ cấp cứu ban đầu cho học sinh, nhất là các trường hợp học sinh bị tai nạn thương tích. Việc theo dõi sức khỏe định kỳ, dự phòng nguy cơ lây nhiễm và triển khai các hoạt động phòng, chống dịch bệnh còn hạn chế.

Trong bối cảnh các bệnh trong lứa tuổi học đường đang gia tăng, nhất là cong vẹo cột sống, cận thị, bệnh răng miệng, giun sán, bệnh cúm, chân tay miệng, sởi, sốt xuất huyết... đòi hỏi hệ thống YTHĐ cần được tăng cường, tháo gỡ, nhất là bố trí kinh phí cho y tế trường học, chi trả bảo hiểm y tế học đường phù hợp. Đặc biệt, cần củng cố, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ YTHĐ đủ về số lượng, đáp ứng yêu cầu chuyên môn, năng lực để đảm bảo hoạt động chăm sóc sức khỏe học sinh được hiệu quả, thông suốt.

Bài và ảnh: Tô Hà