Sản xuất nông nghiệp gắn với bảo vệ môi trường

Sản xuất nông nghiệp theo hướng an toàn, tăng năng suất, chất lượng và chú trọng áp dụng các biện pháp sản xuất thân thiện môi trường, tạo ra sản phẩm nông nghiệp chất lượng cao là xu hướng tất yếu, vì sức khỏe cộng đồng và hướng đến phát triển bền vững.

Diện tích sản xuất nho hữu cơ của HTX Dịch vụ nông nghiệp Thiệu Hưng, xã Thiệu Hóa.

Theo phân tích của các chuyên gia, trong quá trình sản xuất nông nghiệp, người dân sử dụng nhiều hóa chất, phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y... gây ra những tác động nặng nề, làm ô nhiễm đất, nguồn nước và tạo ra những sản phẩm nông nghiệp chất lượng không bảo đảm. Do đó, để tạo ra sản phẩm nông nghiệp chất lượng, phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng, các HTX, doanh nghiệp, người dân trên địa bàn tỉnh đã xây dựng những mô hình sản xuất nông nghiệp an toàn, áp dụng các biện pháp thân thiện với môi trường.

Xã Thiệu Hóa được xem là một trong những vùng sản xuất rau màu trọng điểm của tỉnh, mỗi năm cung cấp cho thị trường hàng nghìn tấn rau, củ, quả các loại. Để tạo nên thương hiệu cho vùng rau, HTX Dịch vụ nông nghiệp Thiệu Hưng đã chủ động hỗ trợ thành viên và khuyến khích người dân địa phương phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng an toàn, thân thiện với môi trường. Cùng với đó, HTX đã xây dựng hàng chục nhà màng, nhà lưới, tổng diện tích khoảng 15.000m2 để sản xuất ứng dụng công nghệ cao. Bên cạnh hoạt động sản xuất, HTX còn quản lý 25,5ha rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP của Nhân dân địa phương. Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Thiệu Hưng, Nguyễn Văn Dương cho biết: "Để tạo hướng đi riêng và sản xuất ra sản phẩm nông nghiệp xanh, an toàn, thân thiện với môi trường, HTX đã đầu tư phát triển mô hình trồng rau, củ, quả trong nhà lưới, áp dụng chặt chẽ quy trình sản xuất VietGAP. Đồng thời, hướng dẫn người dân thực hiện các biện pháp chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh theo hướng “thuận tự nhiên” và không dùng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV), phân bón hóa học trong quá trình sản xuất. Điều này không chỉ tạo ra sản phẩm chất lượng mà còn bảo vệ môi trường sống, sức khỏe của người sản xuất”.

Được biết, với việc phát triển sản xuất gắn với bảo vệ môi trường, HTX Dịch vụ nông nghiệp Thiệu Hưng và người dân địa phương đã tạo ra được sản phẩm phù hợp với thị hiếu tiêu dùng của thị trường. Mỗi năm, HTX cung ứng cho thị trường hàng nghìn tấn rau, củ, quả các loại, lợi nhuận bình quân đạt từ 300 - 400 triệu đồng/ha/năm. Đặc biệt, với diện tích nhà lưới sản xuất dưa vàng và dưa chuột baby có thể mang lại lợi nhuận từ 800 triệu đến 1 tỷ đồng/ha/năm.

Còn theo bà Trần Thị Thủy, khu phố 6, xã Thiệu Hóa, cho biết: "Gia đình tôi có gần 1.500m2 nhà lưới và khoảng 4 sào sản xuất rau, củ, quả theo tiêu chuẩn VietGAP. Để hạn chế ô nhiễm môi trường trong sản xuất, gia đình tôi tuân thủ tuyệt đối quy định về sản xuất VietGAP như: đúng loại, đúng liều lượng, đúng thời điểm, đúng phương pháp khi sử dụng phân bón và thuốc BVTV; ưu tiên sử dụng phân bón hữu cơ, phân bón vi sinh và các loại thuốc BVTV sinh học để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường đất, nước và tạo ra sản phẩm “xanh” phù hợp với nhu cầu của thị trường”.

Không riêng ở xã Thiệu Hóa mà trên địa bàn tỉnh đã có nhiều địa phương khuyến kích, hỗ trợ người dân, HTX đẩy mạnh áp dụng các tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, chuyển đổi theo hướng hữu cơ, bảo đảm sức khỏe người dân. Đến nay, toàn tỉnh đã có hơn 220ha nhà màng, nhà lưới; 2.500ha sản xuất đạt chứng nhận VietGAP; gần 20ha cây trồng đạt tiêu chuẩn hữu cơ và khoảng 5.100ha cây trồng sản xuất theo hướng hữu cơ. Ngoài ra, trong lĩnh vực chăn nuôi, đã có 75% trang trại chăn nuôi lợn, 72% trang trại chăn nuôi gia cầm và 100% trang trại bò sữa áp dụng quy trình VietGAP, an toàn sinh học, kiểm soát dịch bệnh. Các mô hình này không chỉ tạo nguồn thực phẩm sạch mà còn cho hiệu quả kinh tế cao hơn 15 - 20% so với phương pháp sản xuất truyền thống, và đặc biệt là hạn chế ô nhiễm môi trường.

Thực tế cho thấy, việc phát triển các mô hình nông nghiệp xanh, an toàn gắn với bảo vệ môi trường thường có chi phí rất cao. Do đó, bài toán về thu nhập trong sản xuất nông nghiệp xanh vẫn là trăn trở lớn đối với các HTX, người sản xuất. Ông Mai Ngọc Hà, Trưởng Phòng Kinh tế, UBND xã Nga Sơn cho biết: “Sản xuất nông nghiệp thân thiện với môi trường đã, đang trở thành xu thế và được nhân rộng tại địa phương. Để hình thành được tư duy sản xuất nông nghiệp gắn với bảo vệ môi trường hiệu quả, xã đã tuyên truyền, nhân rộng những mô hình chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi thích ứng biến đổi khí hậu; kiểm soát chặt chẽ việc lưu hành và sử dụng loại thuốc BVTV. Đồng thời, phối hợp tổ chức các lớp tập huấn trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản thích ứng với biến đổi khí hậu để nâng cao nhận thức cho người dân về bảo vệ môi trường trong sản xuất nông nghiệp và áp dụng hiệu quả vào sản xuất”.

Trong định hướng phát triển nông nghiệp, tỉnh Thanh Hóa luôn khuyến khích phát triển mô hình nông nghiệp tuần hoàn, tái sử dụng và tái chế chất thải, phụ phẩm nông nghiệp nhằm hình thành chu trình sản xuất khép kín, giảm thiểu lãng phí, bảo vệ môi trường. Do đó, ngành nông nghiệp tiếp tục phối hợp với các ngành chức năng, địa phương tuyên truyền kinh nghiệm hay, phương pháp và cách làm sáng tạo trong nông nghiệp gắn với bảo vệ môi trường. Đồng thời, tạo điều kiện thuận lợi thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp xanh, khuyến khích phát triển thêm nhiều mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

Cùng với đó, các sở, ngành, địa phương cần hỗ trợ người sản xuất áp dụng các biện pháp tái sử dụng và tái chế chất thải hữu cơ, phụ phẩm nông nghiệp thành nguyên nhiên liệu và các sản phẩm thân thiện với môi trường. Từ đó, góp phần chuyển đổi tư duy từ sản xuất truyền thống, từ chưa quan tâm đến nguồn phụ phẩm và môi trường sang sản xuất theo mô hình kinh tế tuần hoàn, tái sử dụng tài nguyên hiệu quả và bền vững gắn với nhu cầu thị trường trong Nhân dân.

Bài và ảnh: Lê Hòa