Quan Sơn thâm canh, phục tráng, khai thác bền vững rừng luồng

Thực hiện Quyết định số 502/QĐ-UBND ngày 23/2/2012 của Chủ tịch UBND tỉnh về việc phê duyệt Quy hoạch vùng thâm canh luồng tập trung tỉnh Thanh Hóa thời kỳ 2011-2020, UBND huyện Quan Sơn đã phối hợp với Chi cục Kiểm lâm Thanh Hóa xuống thôn, bản phổ biến, tuyên truyền chính sách hỗ trợ phát triển vùng luồng thâm canh; tập huấn kỹ thuật chăm sóc, bón phân phục tráng rừng luồng cho các hộ đăng ký tham gia phục tráng rừng luồng...

Người dân xã Tam Thanh chuẩn bị cây giống trồng rừng vầu và luồng.

Giai đoạn 2016-2020 các hộ đã được hỗ trợ kinh phí mua phân bón cho năm thứ nhất và năm thứ 2 thực hiện thâm canh phục tráng rừng luồng (2 triệu đồng/ha/năm) và hỗ trợ 230 triệu đồng/1km đường lâm nghiệp nâng cấp hoặc làm mới (200ha rừng luồng tập trung được hỗ trợ 1km đường).

Kết quả, đến tháng 12/2023 diện tích luồng thực hiện thâm canh phục tráng của huyện Quan Sơn được hơn 8.000ha. Toàn huyện đã làm mới trên 20km đường ô tô lâm nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi cho bà con thâm canh, phục tráng, chăm sóc, khai thác, vận chuyển các sản phẩm lâm sản đi tiêu thụ, giảm chi phí nhân công bốc vác thủ công.

Trong gần 8 tháng năm 2024, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Quan Sơn đã phối hợp với các xã trên địa bàn tập huấn kỹ thuật chăm sóc, bón phân, phục tráng rừng luồng, rừng vầu, triển khai kế hoạch năm 2024 toàn huyện thâm canh, phục tráng 1.500ha rừng luồng, vầu và chăm sóc, bón phân năm thứ 2 cho 650ha rừng trồng luồng, nứa vầu. Các xã, thị trấn trên địa bàn huyện đã chủ động phổ biến, tuyên truyền hiệu quả phát triển vùng luồng thâm canh; tập huấn kỹ thuật chăm sóc, bón phân phục tráng rừng luồng cho các hộ đăng ký tham gia phục tráng rừng luồng, xây dựng phương án quản lý rừng luồng bền vững để cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững cho rừng luồng...

Hiệu quả của chính sách phát triển vùng luồng thâm canh đã nâng cao nhận thức của các cấp chính quyền và người dân địa phương trong việc quản lý, bảo vệ, phát triển và khai thác bền vững rừng luồng. Thay đổi từ tập quán canh tác quảng canh, không bón phân chăm sóc cho rừng luồng sang canh tác thâm canh, bón phân và chăm sóc rừng luồng. Phục tráng rừng luồng kém chất lượng đã giúp năng suất, chất lượng rừng luồng nâng lên rõ rệt. Cụ thể, hệ số sinh măng tăng gấp 1,5 lần, măng to hơn và gióng dài hơn. Một số tuyến đường lâm nghiệp kết hợp với dân sinh tạo điều kiện thuận lợi giao thông tại các thôn, bản. Từ đó, giá trị cây luồng được nâng lên, góp phần nâng cao thu nhập cho nhiều nông dân trồng luồng và doanh nghiệp chế biến luồng.

Công tác khoanh nuôi bảo vệ rừng được các hộ, nhóm hộ và đại diện cộng đồng thôn bản tích cực tham gia. Hiện nay, Quan Sơn đã có 6.142ha rừng vầu, luồng được Tổ chức Quản lý rừng bền vững quốc tế cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững (FSC), góp phần quan trọng cho cây luồng của huyện đảm bảo về tiêu chuẩn chất lượng cũng như đầu ra cho sản phẩm. Trên địa bàn huyện có trên 70 công ty, HTX và các cơ sở chế biến lâm sản, thu mua, chế biến các mặt hàng sơ chế, chủ yếu là đũa, giấy, ván sàn, ván ghép, ...

Tuy nhiên, nguồn vốn phân bổ để thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển vùng luồng thâm canh của tỉnh còn hạn chế, thấp so với khối lượng, kế hoạch đề ra. Trong khi đó, diện tích rừng luồng thâm canh phục tráng nằm trên địa bàn huyện có địa hình phức tạp, đất đai cằn cỗi. Diện tích rừng luồng được chăm sóc, bón phân chỉ dừng lại ở những diện tích được Nhà nước hỗ trợ, người dân chưa chủ động bỏ kinh phí và nhân công để thâm canh luồng.

Cùng với chính sách hỗ trợ phát triển vùng luồng thâm canh của tỉnh, huyện Quan Sơn cần bố trí một phần ngân sách của địa phương để hỗ trợ mở rộng diện tích vùng luồng thâm canh. Tăng cường quản lý Nhà nước về bảo vệ, phát triển rừng nói chung, rừng luồng nói riêng. Tiếp tục rà soát, đánh giá thực trạng các cơ sở chế biến luồng trên địa bàn để có giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh các sản phẩm từ luồng; cam kết không thu mua, tiêu thụ luồng non. Xây dựng các mô hình HTX sản xuất, kinh doanh luồng, tạo vùng nguyên liệu tập trung đủ lớn và là cầu nối để kêu gọi doanh nghiệp đầu tư vốn, khoa học - kỹ thuật thâm canh, phát triển rừng luồng bền vững, hiệu quả.

Bài và ảnh: Thu Hòa