Phát triển giống cây trồng - hướng đi mới của nhiều HTX

Để tận dụng tiềm năng về đất đai, nguồn nhân lực, đáp ứng nhu cầu về nguồn giống cây trồng của người dân, những năm gần đây nhiều mô hình HTX sản xuất, kinh doanh cây giống được thành lập, mang lại hiệu quả kinh tế vượt trội. Đồng thời, mở ra hướng phát triển mới, bền vững cho kinh tế HTX của tỉnh.

Vườn ươm cây giống của HTX Lâm nghiệp - Dược liệu Thường Xuân tại xã Luận Thành.

Được thành lập tháng 6/2022 với ngành nghề sản xuất, kinh doanh giống cây lâm nghiệp, HTX Lâm nghiệp - Dược liệu Thường Xuân tại xã Luận Thành đã khẳng định được vai trò hỗ trợ thành viên, người dân địa phương nâng cao trình độ sản xuất và thu nhập. Sau khi nắm bắt được thị trường các huyện miền núi có nhu cầu lớn về nguồn giống cây lâm nghiệp, HTX đã đầu tư nâng cao trình độ sản xuất trong lĩnh vực giống; đầu tư xây dựng vườn ươm rộng khoảng 1ha đạt chuẩn theo quy định. Với phương án sản xuất, kinh doanh phù hợp, HTX đã phối hợp với Ban Quản lý rừng phòng hộ Thường Xuân triển khai Dự án “Ứng dụng khoa học và công nghệ xây dựng mô hình trồng, chế biến, tiêu thụ một số loài dược liệu cát sâm và hoài sơn tại khu vực miền núi tỉnh Thanh Hóa”. Theo đó, bên cạnh sản xuất giống keo lai, HTX nghiên cứu sản xuất một số giống cây dược liệu, như: cát sâm, hoài sơn, bách bộ... Đồng thời, liên kết với người dân phát triển vùng trồng nguyên dược liệu.

Ông Lê Xuân Long, giám đốc HTX cho biết: Bên cạnh việc cung ứng cho thị trường khoảng 1 triệu giống cây lâm nghiệp, 400.000 giống cây dược liệu mỗi năm, HTX còn hỗ trợ người dân trồng, bảo tồn một số loại dược liệu quý hiếm. Từ năm 2022 đến tháng 7/2025, HTX đã tuyên truyền, hỗ trợ kỹ thuật, cung cấp cây giống, liên kết với các hộ có nhu cầu tham gia phát triển được vùng nguyên liệu 13ha cây hoài sơn, 35ha cây cát sâm, 2ha cây bách bộ.

Được biết, năm 2023 cây hoài sơn đã thu hoạch và lợi nhuận sau khi trừ chi phí đạt 60 đến 80 triệu đồng/ha/năm. Sản phẩm củ cây cát sâm sau 6 đến 7 năm trồng giá trị thu nhập ước tính gấp 10 lần trở lên so với trồng cây keo thường trên một chu kỳ và đơn vị diện tích trồng. Hiện nay, HTX đã liên kết với Nhân dân các xã trong vùng như: Vạn Xuân, Luận Thành, Tân Thành... có đất phù hợp với trồng hoài sơn, cát sâm và ký hợp đồng cung cấp cây giống, chuyển giao khoa học - kỹ thuật và ký bao tiêu sản phẩm sau thu hoạch cho người dân. Doanh thu hằng năm của HTX khoảng 1 tỷ đồng, lợi nhuận hơn 300 triệu đồng, tạo việc làm ổn định cho 6 lao động, thu nhập 5 triệu đồng/người/tháng.

Đối với HTX Dịch vụ nông nghiệp và giống cây trồng Đồng Tâm, xã Ngọc Liên, mặc dù không trực tiếp sản xuất giống cây trồng nhưng HTX đã trở thành địa chỉ tin cậy cung cấp giống, vật tư sản xuất và hỗ trợ kỹ thuật phát triển nhiều loại cây ăn quả, như: nhãn, dứa, cam, bưởi... Ông Đỗ Đồng Tâm, giám đốc HTX cho biết: HTX được thành lập năm 2022 với mục đích hỗ trợ kỹ thuật sản xuất, cung ứng giống cây ăn quả và bao tiêu sản phẩm cây ăn quả cho người dân địa phương. Để phát triển bền vững ở lĩnh vực này đòi hỏi phải có trình độ kỹ thuật sản xuất, nắm bắt được thị hiếu của thị trường để định hướng người dân phát triển phù hợp. Cùng với đó, trước khi cung ứng giống cho người dân sản xuất, HTX đã chủ động liên kết với các đơn vị tiêu thụ sản phẩm. Tiêu biểu, như: Công ty CP Tập đoàn Xuân Thiện tiêu thụ dứa; thương lái trong, ngoài tỉnh tiêu thụ nhãn, mít cho người dân. Ngoài ra, HTX còn tìm hiểu, liên kết hỗ trợ Nhân dân tiêu thụ nhiều loại nông sản khác.

Được biết, HTX Dịch vụ nông nghiệp và giống cây trồng Đồng Tâm hiện có 60 thành viên, đã khẳng định được thương hiệu nhờ phát triển thành công mô hình nhãn trái vụ, với tổng diện tích khoảng 30ha. Ngoài ra, HTX đang hỗ trợ người dân sản xuất thử nghiệm 50.000 gốc dứa mật MD2, diện tích hơn 5ha và 100 gốc mít ruột đỏ PT79 từ Indonesia. Dự kiến sẽ mở rộng mô hình sản xuất ra quy mô lớn trong năm 2025.

Những năm gần đây, nhu cầu trồng rừng, chuyển đổi cơ cấu cây trồng của người dân trên địa bàn tỉnh khá cao. Do đó, nhiều HTX đã nhạy bén, phát triển mô hình sản xuất, kinh doanh giống cây trồng để đáp ứng nhu cầu của thị trường. Theo khảo sát của Liên minh HTX Thanh Hóa, hiện nay trên địa bàn tỉnh có khoảng 10 HTX tham gia sản xuất, kinh doanh giống cây trồng (ngoài lúa, rau màu). Hầu hết các HTX đều sử dụng nguồn nhân lực có trình độ kỹ thuật sản xuất và trực tiếp tham gia sản xuất với người dân, tạo sự bền vững trong hoạt động. Nhờ đó, đạt hiệu quả kinh tế vượt trội, góp phần nâng cao thu nhập cho thành viên, người lao động.

Để hỗ trợ các HTX sản xuất, kinh doanh hiệu quả, bên cạnh việc hỗ trợ tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi từ Quỹ hỗ trợ phát triển HTX của Trung ương, của tỉnh, Liên minh HTX còn thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn, trao đổi kinh nghiệm để lan tỏa các mô hình hiệu quả ra cộng đồng. Đồng thời, nâng cao trình độ quản lý, phát triển thị trường cho các thành viên HTX.

Bài và ảnh: Lê Hòa