Nỗ lực thúc đẩy quan hệ đồng minh chiến lược

Chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Donald Trump tới Vương quốc Anh từ ngày 16-18/9 tới đây đánh dấu một sự kiện ngoại giao hiếm có và mang tính biểu tượng cao trong quan hệ giữa hai nước. Không chỉ là chuyến thăm cấp nhà nước thứ hai của một tổng thống Mỹ đang tại nhiệm - điều hiếm khi xảy ra, sự kiện này còn diễn ra trong bối cảnh cả hai quốc gia đều đang trải qua những giai đoạn quan trọng về chính trị và chiến lược đối ngoại.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Anh Keir Starmer tại Trump International Golf Links, ở Aberdeen, Scotland, ngày 28/7/2025. (Ảnh: Reuters)

Bối cảnh đặc biệt

Truyền thống ngoại giao giữa Mỹ và Anh thường dành các chuyến thăm cấp nhà nước cho các tổng thống Mỹ trong nhiệm kỳ đầu tiên. Sau đó, nếu có các chuyến công du tiếp theo, thường mang tính xã giao với nghi thức giản lược, chẳng hạn như các cuộc gặp ngắn với Quốc vương hoặc dùng trà tại dinh thự hoàng gia. Việc Tổng thống Trump được mời thực hiện chuyến thăm cấp nhà nước lần thứ hai, trong khi vẫn đang trong nhiệm kỳ thứ hai, tạo nên một ngoại lệ đáng chú ý.

Điều này được giới quan sát đánh giá là sự khẳng định mạnh mẽ từ phía Vương quốc Anh về tầm quan trọng của mối quan hệ song phương, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu đang có nhiều dịch chuyển về chuỗi cung ứng, công nghệ, an ninh mạng và cạnh tranh địa chính trị. Theo Reuters, đây cũng sẽ là lần đầu tiên ông Trump chính thức gặp nhà vua Charles III kể từ khi ông kế vị ngai vàng, và địa điểm tiếp đón, lâu đài Windsor, càng làm nổi bật tính trang trọng và biểu tượng của chuyến thăm, đặc biệt khi cung điện Buckingham đang trong quá trình cải tạo.

Tuy nhiên, chuyến thăm không chỉ mang tính nghi lễ. Thời điểm diễn ra sự kiện cũng cho thấy những toan tính về mặt chính trị và chiến lược. Tại Anh, chính phủ của Thủ tướng Keir Starmer đang đối mặt với nhiều áp lực nội bộ sau một loạt sự kiện liên quan đến nhân sự cấp cao trong nội các. Trong bối cảnh đại hội thường niên của Đảng Lao động đang đến gần, sự kiện này được kỳ vọng sẽ giúp củng cố hình ảnh lãnh đạo và tái khẳng định cam kết quốc tế của chính phủ mới.

Ở chiều ngược lại, Tổng thống Trump cũng đang hướng tới việc khẳng định vai trò lãnh đạo quốc tế của Mỹ trong giai đoạn tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu, đồng thời củng cố quan hệ với các đồng minh truyền thống trong bối cảnh môi trường quốc tế ngày càng phức tạp.

Hợp tác công nghệ và kinh tế: Trọng tâm thực chất của chuyến thăm

Một trong những điểm nổi bật nhất của chuyến thăm lần này là việc hai quốc gia dự kiến sẽ ký kết một thỏa thuận hợp tác công nghệ có quy mô và phạm vi lớn. Theo các nguồn tin từ Đại sứ quán Anh tại Washington, bản thỏa thuận sẽ tập trung vào các lĩnh vực công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI), điện toán lượng tử, viễn thông và chất bán dẫn, những ngành có vai trò chiến lược trong nền kinh tế số toàn cầu hiện nay.

Phái đoàn Mỹ tháp tùng Tổng thống Trump bao gồm đại diện của nhiều tập đoàn công nghệ hàng đầu như Nvidia và OpenAI, cho thấy mức độ ưu tiên mà hai chính phủ dành cho việc củng cố hành lang công nghệ song phương. Đồng thời, các doanh nghiệp lớn của Anh như DeepMind cũng đang mở rộng các dự án nghiên cứu và hợp tác xuyên Đại Tây Dương, đánh dấu một kỷ nguyên mới trong kết nối đổi mới sáng tạo giữa hai quốc gia.

Đáng chú ý, Tập đoàn đầu tư BlackRock của Mỹ cũng được cho là sẽ công bố khoản đầu tư trị giá 700 triệu USD vào hệ thống trung tâm dữ liệu tại Anh trong khuôn khổ chuyến thăm. Đây được xem là bước khởi đầu cho một chuỗi các dự án nhằm tăng cường hạ tầng kỹ thuật số và tạo điều kiện thuận lợi cho dòng chảy dữ liệu xuyên biên giới.

Đối với Vương quốc Anh, việc thu hút các khoản đầu tư chiến lược từ Mỹ mang ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh hậu Brexit, khi nước này đang tìm kiếm các quan hệ thương mại và công nghệ mới để bù đắp cho những mất mát từ thị trường châu Âu. Việc khẳng định vai trò là một trung tâm công nghệ và đổi mới tại châu Âu có thể giúp Anh duy trì được sức hấp dẫn trong mắt các nhà đầu tư toàn cầu.

Mặt khác, Mỹ cũng có lợi ích rõ rệt trong việc tăng cường quan hệ công nghệ với Anh, một quốc gia có hệ thống giáo dục, nghiên cứu và đổi mới ở trình độ cao, đồng thời là đối tác có cùng định hướng trong việc xây dựng các tiêu chuẩn toàn cầu về AI, quyền riêng tư và an ninh mạng.

Cân bằng ngoại giao và tính toán chính trị trong bối cảnh biến động

Mặc dù mang tính biểu tượng cao, chuyến thăm cấp nhà nước lần này không diễn ra trong một môi trường chính trị thuận lợi tuyệt đối. Tại Vương quốc Anh, Chính phủ của Thủ tướng Keir Starmer đang đối mặt với những khó khăn nội bộ liên quan đến vấn đề nhân sự, truyền thông và điều hành kinh tế. Một loạt sự kiện gần đây, bao gồm việc Phó Thủ tướng Angela Rayner từ chức và rút khỏi chính phủ do bê bối liên quan đến thuế giao dịch bất động sản, gây tổn hại nghiêm trọng đến uy tín của chính phủ mới chỉ sau hơn 1 năm cầm quyền.

Đối với Thủ tướng Starmer, chuyến thăm có thể mang lại cơ hội chính trị quan trọng để tái khẳng định vai trò của nước Anh trên trường quốc tế, cũng như thu hút sự chú ý vào các thành tựu hợp tác với Mỹ, một đối tác mà chính phủ Anh luôn coi là then chốt trong mọi chiến lược đối ngoại. Tuy nhiên, rủi ro cũng hiện hữu: bất kỳ tình huống ngoài dự kiến nào, từ các phát biểu gây tranh cãi cho đến các chủ đề nhạy cảm bị đặt ra trong họp báo, đều có thể khiến sự kiện đi chệch khỏi quỹ đạo ban đầu.

Bên cạnh đó, cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và Thủ tướng Starmer tại dinh thự Chequers cũng sẽ là một sự kiện quan trọng về mặt chính sách. Các cuộc thảo luận dự kiến sẽ tập trung vào chuỗi cung ứng toàn cầu, an ninh kinh tế, đầu tư và các vấn đề thương mại song phương. Trong một số thông tin được tiết lộ, hai bên có thể sẽ công bố một khung hợp tác dài hạn về nghiên cứu công nghệ và chia sẻ dữ liệu, một động thái được kỳ vọng sẽ mang lại lợi ích cho cả doanh nghiệp và người tiêu dùng ở hai quốc gia.

Cuối cùng, sự kiện này còn là một dịp để hai bên tái khẳng định lại “mối quan hệ đặc biệt”, một khái niệm được duy trì qua nhiều thế hệ lãnh đạo Anh-Mỹ. Trong bối cảnh thế giới đang chứng kiến nhiều sự thay đổi, việc củng cố liên minh giữa các quốc gia có cùng hệ giá trị và định hướng phát triển là điều cần thiết để đảm bảo ổn định và trật tự quốc tế trong dài hạn.

Chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng thống Donald Trump tới Vương quốc Anh là một sự kiện có cả ý nghĩa biểu tượng và thực chất. Về mặt hình thức, nó phản ánh sự coi trọng lẫn nhau trong quan hệ song phương. Về nội dung, các thỏa thuận về công nghệ, đầu tư và chiến lược hợp tác dài hạn chính là trọng tâm của sự kiện. Trong bối cảnh cả Washington và London đều đang trải qua các giai đoạn điều chỉnh nội bộ phức tạp, việc duy trì kênh đối thoại cấp cao, kiểm soát tốt thông điệp truyền thông và đảm bảo tiến độ các thỏa thuận thực chất sẽ là những yếu tố quyết định đến hiệu quả và ý nghĩa dài hạn của chuyến thăm. Nếu được thực thi hiệu quả, đây có thể là một bước đi quan trọng trong việc củng cố quan hệ đồng minh chiến lược giữa Mỹ và Vương quốc Anh trong một trật tự thế giới đang có xu hướng định hình lại.

Hùng Anh (CTV)