Nâng cao hiệu quả thực hiện Nghị quyết số 05 về bảo vệ môi trường

Từ một tỉnh phải đối mặt nhiều thách thức về môi trường, sau 8 năm thực hiện Nghị quyết số 05-NQ/TU và Kết luận số 2073-KL/TU, Thanh Hóa đã trở thành điểm sáng với 9/22 chỉ tiêu vượt mục tiêu trước thời hạn, tỷ lệ xử lý ô nhiễm môi trường nghiêm trọng đạt gần 94%. Thành quả này minh chứng cho sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, đặt nền móng vững chắc để tỉnh phát triển bền vững.

Công nhân Công ty TNHH Môi trường và đô thị Vĩnh Lộc quét dọn đường phố.

Những thành tựu nổi bật

Trước những thách thức ngày càng gia tăng về ô nhiễm môi trường, ngày 18/8/2016 Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 05-NQ/TU về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác bảo vệ môi trường (BVMT). Tiếp đó, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Kết luận số 2073-KL/TU ngày 7/9/2020 về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 05. Đây được xem là những quyết sách quan trọng, đặt nền móng cho hành trình chuyển mình trong công tác BVMT của tỉnh.

Đặc biệt, năm 2024 đánh dấu bước ngoặt quan trọng khi việc quán triệt và triển khai thực hiện nghị quyết đã tạo chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức, ý thức của toàn hệ thống chính trị. Điều này thể hiện qua việc 100% huyện, thị, thành ủy, đảng ủy trực thuộc đã xây dựng, ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện; phân công các đồng chí cấp ủy viên phụ trách chỉ đạo, giao nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị trực thuộc.

Công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện Nghị quyết số 05-NQ/TU được quan tâm chỉ đạo đưa vào chương trình kiểm tra, giám sát hằng năm của các cấp ủy đảng. Công tác thông tin, tuyên truyền được đẩy mạnh với nhiều hình thức đa dạng, tập trung vào các hoạt động phân loại chất thải rắn tại nguồn, tăng cường tái sử dụng, tái chế.

Thành công nổi bật trong công tác BVMT của tỉnh đó là việc nhân rộng các mô hình BVMT trong cộng đồng. Trong đó, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh tiếp tục chỉ đạo triển khai xây dựng mới các mô hình điểm “Khu dân cư tự quản BVMT" tại các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh, với tổng kinh phí hỗ trợ là 135 triệu đồng (5 triệu đồng/mô hình). Bên cạnh đó, hàng loạt mô hình “Khu dân cư sáng, xanh, sạch đẹp” được triển khai ở nhiều huyện như: Nông Cống, Cẩm Thủy, Bá Thước, Lang Chánh, Vĩnh Lộc, Yên Định, Nga Sơn, Thọ Xuân, Triệu Sơn.

Tỉnh đoàn cũng đã duy trì hiệu quả 343 mô hình và thành lập thêm 20 câu lạc bộ “Thanh niên xung kích BVMT”, 20 câu lạc bộ “Thanh niên bảo vệ dòng sông quê hương”, cùng 40 mô hình “Ngôi nhà thu gom rác thải”. Hội Nông dân tỉnh triển khai mô hình thu gom, phân loại rác hữu cơ thành phân bón tại nhiều địa phương; đồng thời xây dựng mô hình “Hội nông dân ứng dụng công nghệ sinh học xử lý phụ, phế phẩm trong trồng trọt, góp phần BVMT nông thôn”, giúp 198 hộ nông dân xử lý hiệu quả phụ phẩm nông nghiệp trên diện tích 150ha vụ chiêm xuân năm 2024. Hội LHPN tỉnh thực hiện tiêu chí “Sạch nhà, sạch bếp, sạch ngõ”; tiếp tục duy trì các mô hình “Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch ”, “Nhà sạch, vườn mẫu”...

Công tác quản lý nhà nước về BVMT cũng được tăng cường, đặc biệt là việc thẩm định hồ sơ môi trường đảm bảo chất lượng và đúng tiến độ. Trong năm 2024, đã thẩm định, phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường cho 145 dự án; thẩm định, cấp giấy phép môi trường cho 145 cơ sở/dự án. Chương trình quan trắc chất lượng môi trường trên địa bàn tỉnh với tần suất 6 lần/năm được thực hiện thường xuyên, đảm bảo tiến độ.

Kết quả đáng ghi nhận là việc xử lý các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Trong số 82 cơ sở nằm trong danh sách cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng (bao gồm 23 bệnh viện, 45 điểm tồn lưu hóa chất bảo vệ thực vật, 7 khu chứa rác thải và các cơ sở khác), đã có 77 cơ sở được xử lý triệt để ô nhiễm, đạt tỷ lệ 93,9%, vượt mục tiêu đề ra. Công tác thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt cũng đạt kết quả khả quan với tỷ lệ thu gom và xử lý đạt 92,1%.

Tính trong năm 2024, tỉnh Thanh Hóa đã có 9/22 chỉ tiêu đạt hoặc vượt mục tiêu đề ra đến năm 2025. Đặc biệt ấn tượng là tỷ lệ thu gom, xử lý chất thải rắn nông thôn đạt 88% (vượt mục tiêu 85%); tỷ lệ chất thải y tế được thu gom và xử lý đạt tiêu chuẩn đạt 100%; tỷ lệ các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng được xử lý triệt để đạt 93,9% (vượt mục tiêu 80%); làng nghề đạt yêu cầu về môi trường đạt 86% (vượt mục tiêu 70%).

Quyết tâm hoàn thành mục tiêu đề ra

Dù đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận, song công tác BVMT trên địa bàn tỉnh vẫn đối mặt với những thách thức, đó là hệ thống xử lý nước thải tập trung tại các khu, cụm công nghiệp còn hạn chế. Tỷ lệ các khu công nghiệp đáp ứng yêu cầu về môi trường mới đạt 50% (so với mục tiêu 100%); tỷ lệ cụm công nghiệp có hệ thống xử lý nước thải tập trung mới đạt 31,25% (mục tiêu 70%).

Lượng rác thải sinh hoạt phát sinh ngày càng tăng cũng đặt ra thách thức lớn khi hạ tầng xử lý rác thải ở nhiều địa phương còn thiếu và chưa đồng bộ. Đáng chú ý, tiến độ thực hiện dự án trọng điểm xử lý rác thải tại TP Thanh Hóa và vùng phụ cận còn chậm. Sự phát triển của các trang trại quy mô lớn, đặc biệt là trang trại chăn nuôi lợn tập trung cũng đặt ra thách thức về quản lý chất thải và kiểm soát ô nhiễm...

Từ nay đến cuối năm 2025, tỉnh quyết tâm hoàn thành tất cả các mục tiêu Nghị quyết số 05-NQ/TU đề ra, trong đó đặt trọng tâm vào các mục tiêu đang đạt tỷ lệ thấp như hệ thống xử lý nước thải tập trung tại các khu công nghiệp, cụm công nghiệp và đô thị. Bên cạnh đó, tỉnh phấn đấu hoàn thành các chỉ tiêu có khả năng đạt mục tiêu trong thời gian tới như: Nâng tỷ lệ xã có công trình xử lý rác thải sinh hoạt hợp vệ sinh từ 66% lên 70%; tăng số cơ sở sản xuất, kinh doanh đạt tiêu chuẩn môi trường từ 77% lên 80%; đưa tỷ lệ dân số nông thôn được dùng nước hợp vệ sinh từ 98% lên 100%.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, tỉnh triển khai đồng bộ nhiều giải pháp đột phá như: Đổi mới công tác tuyên truyền và đào tạo; tăng cường năng lực quản lý nhà nước; đẩy mạnh xã hội hóa công tác BVMT; ứng dụng khoa học - công nghệ và tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các vi phạm về môi trường...

Với những kết quả đạt được sau 8 năm thực hiện Nghị quyết số 05-NQ/TU là minh chứng cho quyết tâm chính trị mạnh mẽ của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân tỉnh Thanh Hóa trong công cuộc BVMT, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững. Trong những năm tới, với sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền các cấp, sự đồng thuận và tham gia tích cực của người dân, doanh nghiệp, tỉnh sẽ tiếp tục gặt hái những thành tựu mới trong công tác BVMT, góp phần quan trọng vào việc xây dựng tỉnh Thanh Hóa ngày càng xanh - sạch - đẹp, thực sự là điểm đến lý tưởng cho phát triển bền vững, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân.

Bài và ảnh: Ngân Hà