Phong trào xây dựng “vườn hộ” tại các xã nông thôn mới nâng cao

Mô hình vườn hộ tại xã Nga An (Nga Sơn) được nhiều địa phương trong huyện đến tham quan. Ảnh: Linh Trường

Ngoài phát triển các mô hình sản xuất trên nhiều lĩnh vực thì đầu tư, cải tạo vườn tạp của các hộ gia đình vừa góp phần phát triển kinh tế, vừa cải tạo được cảnh quan môi trường sống xanh - sạch - đẹp. Đây cũng chính là một trong những tiêu chí để xây dựng xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao (NTMNC).

Đến thời điểm này, hầu hết các huyện đồng bằng của tỉnh đều có ít nhất một xã đạt chuẩn NTMNC, một số xã thuộc các huyện miền núi cũng được công nhận hoàn thành 15 tiêu chí NTMNC. Ở gần 30 xã này, chính quyền đã vận động người dân địa phương mạnh dạn chặt bỏ cây tạp, cây lưu niên ít giá trị kinh tế trong vườn để trồng cây ăn quả, kết hợp chăn nuôi gia cầm, đào ao thả cá, phát triển kinh tế tổng hợp... Xây dựng và phát triển vườn hộ đã trở thành phong trào gắn với phát triển kinh tế ở các địa phương.

Tại xã Minh Tân (Vĩnh Lộc), tổng diện tích đất vườn toàn xã gần 30 ha, trong đó có 20 vườn hộ đạt diện tích từ 500m2 trở lên. Trong số vườn lớn quy mô hơn 1 sào đất này, đều có quy hoạch theo khuyến cáo và hiện có 10 vườn được đầu tư khoa học - kỹ thuật, hệ thống tưới tự động hiện đại. Tuy nhiều vườn vẫn đang trong giai đoạn kiến thiết, nhưng theo thống kê từ UBND xã Minh Tân, năm 2020 vừa qua, tổng sản phẩm nông nghiệp thu nhập từ vườn của các hộ đạt hơn 2 tỷ đồng, chiếm 1,7% tổng giá trị nông nghiệp toàn xã. Cùng huyện Vĩnh Lộc, xã Vĩnh Tiến cũng khuyến khích Nhân dân cải tạo và phát triển được 25 vườn hộ. Hiện nay, giá trị sản xuất từ vườn hộ tại đây đã đạt gần 1 tỷ đồng/năm và đang ngày càng tăng thêm.

Là xã ven đô của TP Thanh Hóa, xã Hoằng Đại cũng phát huy được lợi thế đất rộng, màu mỡ dọc bờ tả sông Mã để phát triển các vườn hộ. Hiện nay trên địa bàn có 39 hộ gia đình đã hoàn thành thực hiện vườn hộ, có hệ thống tưới tiêu, ứng dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất. Các loại cây ăn quả như mít, đu đủ, chuối, ổi, bưởi, na... từ các vườn hộ đã cho thu hoạch. Dưới những tán cây, nhiều hộ gia đình còn nuôi ngan, gà thả vườn quy mô vừa phải. Nhiều loại rau, củ, quả đã được trồng như ngoài cánh đồng nhờ người dân trong xã đã mạnh dạn chặt bỏ cây tạp, hệ thống cây lưu niên um tùm quá dày, ít giá trị kinh tế. Tổng thu nhập từ kinh tế vườn của xã đã đạt 3,25 tỷ đồng/năm, chiếm 12,2% tổng giá trị sản xuất nông nghiệp. Trong số này, các sản phẩm có đầu ra ổn định, trở thành hàng hóa đã đạt hơn 1,7 tỷ đồng mỗi năm.

Nga An - một trong 2 xã đầu tiên của huyện Nga Sơn đạt chuẩn NTMNC và cũng là một trong những điển hình phát triển vườn hộ ở các huyện ven biển. Cùng cán bộ Đảng ủy xã Nga An, chúng tôi đến thăm mô hình kinh tế tổng hợp của gia đình ông Hoàng Văn Huê ở thôn 8 cùng xã. Với 1 ha đất đấu thầu tại cánh đồng Làn Dài từ 6 năm trước, gia đình ông Huê đã đào ao, trồng cây ăn quả, diện tích còn lại được chuyên canh bí xanh, mướp đắng và rau màu. Những hàng mít Thái, dừa Xiêm cho quả đều. Dưới bàn tay cần mẫn và kinh nghiệm canh tác tự đúc kết, từng luống mướp đắng, bí xanh chi chít quả. Mùa nào thức ấy, những loại rau màu gối lứa đã mang lại thu nhập liên tục cho gia đình nông dân này. Trong nhiều năm trở lại đây, Nhân dân địa phương ngày càng chú trọng cải tạo cây tạp để xây dựng vườn hộ. Từ đó, nhiều loại hoa quả, cây gia vị được canh tác gối lứa, nâng cao thu nhập cho các hộ dân. Thống kê từ UBND xã, tổng giá trị sản phẩm nông nghiệp từ vườn hộ trong xã hiện đạt khoảng 2,05 tỷ đồng mỗi năm, trong đó có gần 1,7 tỷ đồng là các sản phẩm có tính chất hàng hóa trao đổi thường xuyên.

Những vườn cây được trồng theo hàng lối, bài bản, có quy hoạch còn thể hiện tư duy đổi mới của chủ hộ, góp phần giúp kinh tế các gia đình ngày càng phát triển. Xây dựng và phát triển vườn hộ ngày càng được nhân lên ở hầu khắp các địa phương trên địa bàn tỉnh. Nhiều khu đất ở dạng gần như hoang hóa ít được quan tâm, hoặc có quá nhiều cây lớn che rợp bóng, khi có sức người cải tạo sẽ biến thành tư liệu sản xuất, sinh ra của cải vật chất cho xã hội.

Linh Trường