Khoa học và công nghệ - động lực cho phát triển

Phát huy tiềm năng và lợi thế cùng với sự quan tâm của các cấp ủy đảng, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể, hoạt động khoa học và công nghệ (KH&CN) của tỉnh đã “gặt hái” được nhiều thành quả trên các lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp, xã hội và nhân văn... tạo động lực thúc đẩy kinh tế - xã hội của tỉnh phát triển nhanh và bền vững.

Hoạt động thực hành, thí nghiệm, nghiên cứu khoa học tại Trường Đại học Hồng Đức.

Nét nổi bật trong hoạt động KH&CN trên địa bàn tỉnh trong những năm qua là sự vào cuộc của ngành chức năng, cấp ủy, chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội, doanh nghiệp trong triển khai các nhiệm vụ KH&CN, góp phần đưa tiến bộ kỹ thuật mới vào sản xuất và đời sống. Trong 4 năm gần đây, toàn tỉnh triển khai thực hiện trên 300 nhiệm vụ KH&CN cấp tỉnh và cấp quốc gia. Tính riêng năm 2019 đã thực hiện, quản lý 171 nhiệm vụ (cấp quốc gia 29 nhiệm vụ, cấp tỉnh 142 nhiệm vụ), trong đó có 128 nhiệm vụ chuyển tiếp (26 nhiệm vụ cấp quốc gia, 102 nhiệm vụ cấp tỉnh), 43 nhiệm vụ mới (3 nhiệm vụ cấp quốc gia, 40 nhiệm vụ cấp tỉnh). Trong tổng số hơn 300 nhiệm vụ được triển khai thực hiện, đến tháng 10-2019 đã nghiệm thu trên 150 nhiệm vụ. Những nhiệm vụ sau khi nghiệm thu được ứng dụng vào thực tiễn góp phần hình thành nhiều mô hình sản xuất hiệu quả, nhiều công nghệ, kỹ thuật tiên tiến được chuyển giao áp dụng, như: Mô hình sản xuất cam thương phẩm sạch bệnh chất lượng cao không hạt V2 tại Khu công nghệ cao Lam Sơn (Thọ Xuân); ứng dụng công nghệ thông tin thiết kế mẫu hoa văn và cơ giới hóa một số khâu kỹ thuật đánh bóng sản phẩm đúc đồng truyền thống; hoàn thiện quy trình công nghệ sản xuất biofil và hydan; ứng dụng kỹ thuật xét nghiệm Cyfra 21-1, CEA, SCC, PRO-GRP trong chẩn đoán và theo dõi điều trị ung thư phổi; nghiên cứu ứng dụng kỹ thuật thay máu cho trẻ vàng da sơ sinh bằng phương pháp tự động...

Cùng với việc thực hiện đề tài, dự án, các huyện, thị xã, thành phố cũng đã triển khai có hiệu quả các chính sách hỗ trợ, khuyến khích ứng dụng tiến bộ KH&CN vào sản xuất, cơ giới hóa đồng bộ, xây dựng “cánh đồng mẫu lớn”, phát triển trang trại, làng nghề, chăn nuôi an toàn sinh học, từng bước nâng cao năng suất, chất lượng, sức cạnh tranh của sản phẩm... Bên cạnh đó, công tác quản lý Nhà nước về công nghệ, sở hữu trí tuệ, an toàn bức xạ và hạt nhân, tiêu chuẩn đo lường, chất lượng không ngừng được đẩy mạnh. Các hoạt động này góp phần khơi nguồn sáng tạo, nghiên cứu KH&CN; khuyến khích, thúc đẩy thương mại hóa, tạo môi trường thuận lợi để thu hút đầu tư và sự cạnh tranh lành mạnh của nền kinh tế cũng như bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Có thể thấy, quán triệt quan điểm, đường lối của Đảng và Nhà nước về phát triển KH&CN, những năm gần đây, hoạt động KH&CN trên địa bàn tỉnh ngày càng gắn với kinh tế - xã hội, chú trọng tính hiệu quả, hướng tới doanh nghiệp, thị trường và khẳng định được vai trò trong việc nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh, năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Ví như, trong nông nghiệp, đã tiếp nhận, làm chủ nhiều kỹ thuật tiến bộ, tổ chức khảo nghiệm, tuyển chọn, phục tráng, lai tạo nhiều giống cây trồng, vật nuôi có năng suất, chất lượng cao, hướng tới một nền sản xuất nông nghiệp hàng hóa phát triển bền vững. Trong y dược, đã làm chủ được nhiều công nghệ cao trong chẩn đoán và điều trị bệnh; nghiên cứu ứng dụng KH&CN để phát triển, khai thác và sử dụng có hiệu quả nguồn dược liệu sẵn có trong tỉnh.

Lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn đã đi sâu vào tổng kết thực tiễn, tập trung nghiên cứu cung cấp luận cứ khoa học để Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh ban hành các chủ trương, chính sách phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững quốc phòng - an ninh của tỉnh.

Xã hội càng phát triển vai trò của KH&CN càng được thể hiện một cách sâu sắc bằng chính những tác động đến tăng trưởng kinh tế. Kết quả hoạt động KH&CN của tỉnh trong thời gian qua đã và đang khẳng định được vai trò quan trọng đối với quá trình phát triển kinh tế - xã hội, là nền tảng vững chắc, then chốt phục vụ sự nghiệp CNH, HĐH quê hương, đất nước. Tuy nhiên, trong giai đoạn hiện nay, để KH&CN thực sự là động lực cho phát triển, cần sự vào cuộc tích cực hơn nữa của các cấp ủy đảng, chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội, doanh nghiệp và các tầng lớp nhân dân trong xây dựng và thực thi các chính sách phát triển KH&CN; sự chủ động trong đầu tư nghiên cứu, ứng dụng kết quả nghiên cứu, tiến bộ khoa học, kỹ thuật vào sản xuất và đời sống. Đặc biệt, cần bám sát kế hoạch hành động của tỉnh, của Trung ương trong thực hiện khâu đột phá về KH&CN phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, tạo môi trường và điều kiện thuận lợi cho hoạt động nghiên cứu KH&CN, xây dựng nền tảng cho hành trình CNH, HĐH trong thời kỳ hội nhập và phát triển.

Bài và ảnh: Lê Phong