Khi nghệ thuật truyền thống “bắt tay” cùng du lịch

Thanh Hóa là địa phương còn lưu giữ nhiều loại hình nghệ thuật truyền thống đặc sắc như chèo, tuồng, dân ca kịch... Bởi vậy, việc “bắt tay” giữa nghệ thuật truyền thống và du lịch được ví như “một mũi tên trúng nhiều đích”, không chỉ góp phần giới thiệu, bảo tồn và lưu giữ nét văn hóa truyền thống, mà còn tạo thêm nhiều sản phẩm du lịch hấp dẫn du khách.

Chương trình nghệ thuật do Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Thanh Hóa biểu diễn tại lễ hội Mai An Tiêm (Nga Sơn).

Di sản Văn hóa thế giới Thành Nhà Hồ (Vĩnh Lộc) từ lâu đã là địa chỉ quen thuộc của du khách mỗi khi về Thanh Hóa. Đến đây, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng tòa thành với kiến trúc bằng đá “độc nhất vô nhị” ở Việt Nam, mà còn được hòa mình vào những làn điệu chèo mượt mà, đằm thắm, hay những trích đoạn tuồng đặc sắc đến từ các nghệ nhân không chuyên trên địa bàn huyện. Ông Trịnh Hữu Anh, Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành Nhà Hồ, cho biết: Cùng với việc chú trọng phát huy giá trị Di sản Thành Nhà Hồ, trung tâm đặc biệt quan tâm đến việc khôi phục, gìn giữ các giá trị văn hóa truyền thống xung quanh vùng phụ cận, nhất là việc thành lập các câu lạc bộ (CLB) văn hóa, văn nghệ dân gian và coi đó là sản phẩm du lịch để thu hút du khách. Điển hình là năm 2015, trung tâm đã phối hợp với những người am hiểu và yêu thích nghệ thuật truyền thống ở địa phương để thành lập CLB nghệ thuật truyền thống Thành Nhà Hồ thu hút được 20 thành viên tham gia. Từ khi thành lập đến nay, các nghệ sĩ, diễn viên đã tích cực tập luyện, biểu diễn để nâng cao kỹ năng phục vụ du khách. Đồng thời, tích cực đổi mới nội dung sinh hoạt, tìm tòi, sưu tầm và sáng tác nhiều tiết mục biểu diễn như hát chèo, dân ca, hoặc ứng dụng tinh hoa âm nhạc của mọi miền đất nước với nội dung hấp dẫn phong phú, phù hợp với từng đoàn khách đến tham quan. Ngoài ra, để đáp ứng nhu cầu du khách, trung tâm còn tích cực phối hợp với các CLB văn hóa, văn nghệ truyền thống trong huyện như CLB chèo Xuân Áng, CLB tuồng cổ (xã Vĩnh Long) trong việc biểu diễn phục vụ du khách đến tham quan. Việc đưa nghệ thuật truyền thống vào hoạt động du lịch vừa góp phần quảng bá văn hóa, vừa tạo sự phong phú cho sản phẩm du lịch. Đồng thời, cũng tạo ra “sân chơi”, “đất diễn” để những người nắm giữ di sản; các nghệ nhân, CLB có điều kiện được thực hành, biểu diễn các loại hình nghệ thuật dân gian truyền thống, góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của Nhân dân và tạo điểm nhấn tại di sản.

Bà Phạm Thị An, thành viên của CLB tuồng cổ xã Vĩnh Long (Vĩnh Lộc), chia sẻ: Việc phối hợp với Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành Nhà Hồ để biểu diễn phục vụ du khách là niềm vui rất lớn đối với các thành viên trong CLB. Bởi thông qua đó, không chỉ bảo tồn được loại hình nghệ thuật truyền thống như tuồng đang đứng trước nguy cơ mai một, mà còn là dịp để các thành viên trong CLB phô diễn tài năng, giới thiệu, quảng bá giá trị của tuồng đến với đông đảo bạn bè và du khách.

Kho tàng nghệ thuật truyền thống của Thanh Hóa rất phong phú, đa dạng. Đó là cơ sở để khai thác thêm nhiều sản phẩm du lịch mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Nhưng khai thác nghệ thuật truyền thống thế nào và cho hiệu quả để tạo ra những sản phẩm văn hóa du lịch đặc sắc là một câu hỏi khó. NSND Hàn Văn Hải, Giám đốc Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Thanh Hóa, cho rằng: Rõ ràng, việc gắn kết hoạt động nghệ thuật truyền thống và du lịch là mối quan hệ có lợi cả đôi bên. Du lịch nhờ nghệ thuật biểu diễn có thể thu hút thêm du khách. Ngược lại, nghệ thuật biểu diễn có thêm “đất diễn” và nguồn kinh phí để tiếp tục bảo tồn, phát huy; cải thiện đời sống nghệ sĩ. Tuy nhiên, việc biến những tiềm năng kể trên trở thành sản phẩm du lịch vẫn còn là cả một hành trình dài. Bởi lẽ, ngay cả như nhà hát nghệ thuật truyền thống vốn là cái nôi nuôi dưỡng các loại hình nghệ thuật tuồng, chèo, kịch nói đặc sắc của tỉnh Thanh Hóa, nhưng việc tổ chức các hoạt động biểu diễn tại các khu, điểm du lịch vẫn còn hạn chế.

Hoằng Hóa là địa phương còn lưu giữ được nhiều loại hình nghệ thuật truyền thống, với nhiều CLB, đội văn nghệ hoạt động hiệu quả. Ông Nguyễn Cao Thiên, Phó trưởng Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Hoằng Hóa, chia sẻ: Để các loại hình nghệ thuật truyền thống có “đất sống” trong các khu, điểm du lịch, cần cái “bắt tay” mạnh hơn nữa từ cả hai phía. Trước hết các khu, điểm du lịch cần xây dựng sản phẩm du lịch từ nghệ thuật truyền thống đáp ứng được nhu cầu du khách. Đồng thời, các đơn vị nghệ thuật, các CLB, đội văn nghệ truyền thống cần nghiên cứu về nhu cầu của từng đối tượng du khách để thiết kế, xây dựng chương trình biểu diễn nghệ thuật phù hợp; đào tạo, bồi dưỡng cho nghệ sĩ kỹ năng phục vụ khách du lịch... Cùng với đó, các ngành, các địa phương cũng cần đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá nhiều hơn nữa nét độc đáo của nghệ thuật truyền thống; thực hiện công tác xã hội hóa nhằm huy động các nguồn lực xã hội khôi phục, phát triển nghệ thuật truyền thống.

Đưa nghệ thuật, đặc biệt là nghệ thuật truyền thống trở thành sản phẩm du lịch đặc sắc là xu hướng và mục tiêu mà các đơn vị nghệ thuật cũng như ngành du lịch Thanh Hóa hướng đến. Mới đây, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa đã có văn bản thống nhất với đề xuất của các sở, ngành chức năng về việc tổ chức biểu diễn nghệ thuật văn hóa truyền thống của tỉnh tại các khu du lịch biển để quảng bá và phục vụ Nhân dân, du khách. Đồng thời, giao Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch căn cứ chỉ đạo của Thường trực Tỉnh ủy tại Công văn số 3593-CV/VPTU ngày 3-3-2023 để phối hợp và hướng dẫn UBND: TP Sầm Sơn, thị xã Nghi Sơn, huyện Hoằng Hóa, huyện Quảng Xương và các đơn vị liên quan, xây dựng kế hoạch, kịch bản chi tiết tổ chức biểu diễn nghệ thuật truyền thống của tỉnh tại các khu du lịch biển của địa phương để quảng bá, phục vụ Nhân dân và du khách.

Bài và ảnh: Nguyễn Đạt