Đời sống người dân khu tái định cư xã Thanh Kỳ còn gặp nhiều khó khăn

Cuộc sống người dân khu tái định cư thôn Đồng Tâm hiện đang đối mặt với nhiều khó khăn.

Để phục vụ cho xây dựng Nhà máy Thủy điện Cửa Đạt, 200 hộ dân của xã Xuân Mỹ, huyện Thường Xuân đã chấp hành chủ trương di dời đến khu tái định cư và được bố trí sinh sống tại 2 thôn Đồng Tâm, Đồng Tiến của xã Thanh Kỳ (Như Thanh). Thế nhưng, hơn 17 năm chuyển đến nơi ở mới, cuộc sống của các hộ dân nơi đây vẫn còn vô vàn những gian nan, vất vả.

Từ trung tâm xã Thanh Kỳ, chúng tôi vượt qua 7 km cung đường quanh co để vào đến địa bàn khu tái định cư. Đồng chí cán bộ xã Thanh Kỳ phân trần: Tuyến đường đi vào 2 thôn trước đây đã được đầu tư phục vụ nhân dân đi lại và việc học hành của con trẻ. Tuy nhiên, do xe ô tô tải vào khai thác và vận chuyển vật liệu nên nhiều đoạn đường đã bị xuống cấp nghiêm trọng. Đồng chí cán bộ xã cũng cho biết thêm, khi được di chuyển sang nơi ở mới, mỗi nhân khẩu được bố trí 200m2 đất nông nghiệp và 0,78 ha đất lâm nghiệp. Tuy nhiên, hiện diện tích đất lâm nghiệp của nhiều gia đình đã bị thu hồi do giải phóng mặt bằng xây dựng Nhà máy Xi măng Công Thanh. Còn diện tích đất nông nghiệp thì sản xuất lại không hiệu quả do hệ thống thủy lợi thiếu và yếu, điều tiết kém. Việc sản xuất của người dân nơi đây phải phụ thuộc hoàn toàn vào thiên nhiên.

Thôn Đồng Tâm có 9,6 ha đất lúa, nhưng chỉ có 1,5 ha có thể canh tác. 2/3 hộ dân có đất mà không thể sản xuất được. Không ít diện tích đã bị bỏ hoang nhiều năm nay do thiếu nước và chất đất kém màu mỡ vì bị xen lẫn đá vôi. Khi chuyển sang khu tái định cư, gia đình anh Hà Văn Toàn được cấp 1,2 ha đất lâm nghiệp và 2 sào đất lúa. Tuy nhiên, diện tích đất đồi thì xen lẫn đá vôi, sản xuất không hiệu quả. Còn trong 2 sào diện tích đất trồng lúa lại chỉ có 1 sào sản xuất được 1 vụ. Cùng hoàn cảnh, gia đình anh Lê Duy Tởi sau khi chuyển đến khu tái định cư cũng đã được cấp 2,4 ha đất lâm nghiệp, 1 sào đất trồng lúa. Vậy nhưng, toàn bộ diện tích đất sản xuất của gia đình đã bị thu hồi để phục vụ xây dựng Nhà máy Xi măng Công Thanh. Không còn đất sản xuất, vợ chồng anh phải đi làm thuê tại các huyện lân cận nhưng đường sá xa xôi, công việc bấp bênh, thu nhập không ổn định.

Ông Hà Thanh Bình, Trưởng thôn Đồng Tâm, cho biết: Cả thôn có 102 hộ với 452 nhân khẩu, nhưng do thiếu đất, thiếu nước sản xuất nên có tới 150 người phải bỏ nơi tái định cư đi làm ăn xa. Trong thôn còn lại chủ yếu là phụ nữ, người già và trẻ nhỏ. Không chỉ thiếu nước sản xuất, nước dành cho sinh hoạt thường ngày bà con cũng phải trông chờ vào việc dự trữ nước trong mùa mưa. Hiện thu nhập bình quân của thôn chỉ đạt trung bình 18-20 triệu đồng/người/năm và có tới 34 hộ nghèo, 18 hộ cận nghèo. Không có nước sản xuất, mùa vụ bấp bênh, không ăn chắc, nghề phụ lại không có, người dân nơi đây thực sự đang chật vật vì gánh nặng cái ăn, cái mặc hàng ngày và việc học hành cho trẻ nhỏ, nói gì đến việc đầu tư phát triển kinh tế.

Cách thôn Đồng Tâm không xa, gần 100 hộ dân ở thôn Đồng Tiến cũng cùng chung “cảnh ngộ”. Mặc dù gần nguồn nước tưới tiêu hơn, nhưng vẫn không đáp ứng được nhu cầu sản xuất và sinh hoạt. Gia đình anh Lê Văn Thống có 3 sào đất lúa, tuy nhiên vụ thu mùa năm nay, 50% diện tích đã bị chết cháy do khô hạn. Ông Lê Xuân Tình, Trưởng thôn Đồng Tiến, cho biết: Khi mới chuyển đến khu tái định cư, dự án đã quan tâm đầu tư xây dựng bể nước sinh hoạt tập trung cho hai thôn, thế nhưng công trình xây xong chỉ sử dụng được một thời gian ngắn rồi đành bỏ hoang do đường ống bị tắc, hư hỏng. Đến năm 2017, người dân lại được hỗ trợ để đào giếng, vậy nhưng, những cái giếng sâu 15-30m vào mùa khô cũng nhanh chóng trơ đáy. Do cạn kiệt trong mùa khô nên khi có mưa xuống, nước tại các giếng nước này cũng không thể dùng để ăn, uống mà chỉ có thể sử dụng giặt giũ, tắm rửa. Bà con trong thôn phải đi mua nước đóng bình để sinh hoạt nên rất tốn kém. Ông Tình cũng cho biết, do bố trí nhà dân với diện tích hẹp (200-400m2) và khép kín nên cũng không có điều kiện phát triển chăn nuôi do lo ngại ô nhiễm môi trường từ chất thải. Cả thôn Đồng Tiến có tới 30% hộ nghèo, 39% hộ cận nghèo, thu nhập bình quân chỉ đạt 14 triệu đồng/người/năm.

Cùng với việc thiếu nước sản xuất và sinh hoạt, người dân nơi đây còn gặp nhiều khó khăn do nhà ở xuống cấp. Tại thôn Đồng Tâm, hiện tại chỉ có 51 hộ gia đình có nhà ở kiên cố do đã đầu tư cải tạo, xây mới. Các ngôi nhà hiện trạng tái định cư bàn giao đã xuống cấp, dột nát. Tại thôn chỉ có điểm trường cho học sinh tiểu học, còn học sinh THCS phải trọ học trên trung tâm xã.

Đồng chí Lưu Đình Thực, Bí thư Đảng ủy xã Thanh Kỳ, chia sẻ: Hai thôn Đồng Tâm, Đồng Tiến hiện có điều kiện kinh tế, cơ sở hạ tầng, đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn nhất trên địa bàn. Tuy nhiên, do nguồn ngân sách của xã còn hạn hẹp nên chưa chủ động được trong các hoạt động đầu tư, duy tu, bảo dưỡng các công trình. Hiện nay, bằng nguồn vốn ngân sách xã và nguồn vốn Chương trình 30a, địa phương đang triển khai hoàn thiện tuyến đường giao thông vào 2 thôn, giúp bà con nhân dân đi lại thuận tiện hơn. Nắm bắt tình hình sản xuất, cuộc sống và qua các ý kiến nhân dân phản ánh trong các cuộc tiếp xúc cử tri, xã đã đề xuất lên chính quyền cấp trên quan tâm, bổ sung chính sách hỗ trợ, giúp người dân cải tạo đất đai và đầu tư các công trình cấp nước cho sản xuất và sinh hoạt. Hy vọng trong thời gian tới, sự quan tâm của các ngành, các cấp sẽ giúp cuộc sống của người dân ổn định hơn tại nơi tái định cư.

Tùng Lâm