Chăm sóc sức khỏe dinh dưỡng, hướng tới sự phát triển toàn diện ở trẻ em

Vi chất dinh dưỡng có vai trò quan trọng đối với sự phát triển bình thường của trẻ. Thiếu vi chất dinh dưỡng sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển chiều cao, thể lực, trí tuệ và khả năng miễn dịch của trẻ...

Cân đo cho trẻ tại Trạm Y tế thị trấn Bến Sung (Như Thanh).

Do đó, cùng với việc nâng cao chất lượng giáo dục, trong những năm qua, công tác chăm sóc sức khỏe cho trẻ em, trong đó có phòng, chống suy dinh dưỡng (SDD) cho trẻ luôn được các cấp, các ngành và toàn xã hội quan tâm.

Trao đổi với ông Trần Đức Nội, Trưởng khoa Dinh dưỡng, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh, được biết: SDD là tình trạng thiếu dinh dưỡng quan trọng để phát triển thể chất của trẻ. Đặc biệt với trẻ dưới 5 tuổi thường có nhu cầu dinh dưỡng cao để phát triển cơ thể. Biểu hiện của SDD là trẻ chậm lớn và thường hay mắc bệnh nhiễm khuẩn như tiêu chảy, viêm đường hô hấp, suy giảm trí lực... Để phòng, chống SDD ở trẻ em, cần cho trẻ ăn uống đầy đủ theo lứa tuổi, với nhiều bữa ăn và đa dạng các loại thực phẩm, rau xanh, củ quả... Trước đó, khi mang thai, người mẹ cần ăn uống đầy đủ để không thiếu chất, sinh con ra có đủ cân nặng, phát triển bình thường. Khi trẻ đã ăn dặm, phấn đấu bữa ăn nào cũng có đủ 4 món cân đối. Ngoài cơm (cung cấp năng lượng), cần có đủ 3 món nữa là: Rau quả (cung cấp vitamin, chất khoáng và chất xơ); đậu phụ, vừng, lạc, cá, thịt, trứng (cung cấp chất đạm, béo) và canh cung cấp nước và các chất dinh dưỡng bổ sung giúp ăn ngon miệng...

Thời gian qua, ngành y tế đã triển khai nhiều chương trình, dự án góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho trẻ như dự án cải thiện dinh dưỡng; đề án sàng lọc sau sinh... Để hoạt động phòng, chống SDD ở trẻ em được thực hiện thường xuyên, hiệu quả, ban chỉ đạo các cấp trong tỉnh đã quan tâm phân công cán bộ làm công tác bảo vệ sức khỏe bà mẹ, trẻ em và chuyên trách dinh dưỡng cấp huyện, cấp xã tiến hành giám sát hoạt động phòng, chống SDD nhằm đảm bảo mọi hoạt động được triển khai xuống tận cơ sở, đến đúng đối tượng. Công tác truyền thông, giáo dục dinh dưỡng được quan tâm thực hiện bằng nhiều hoạt động cụ thể, như: Truyền thông về phòng, chống SDD trẻ em được thực hiện và duy trì thường xuyên trên các phương tiện thông tin đại chúng, cao điểm vào các dịp “Tháng hành động vì trẻ em”, “chiến dịch uống vitamin A bổ sung và tẩy giun”, “Ngày vi chất dinh dưỡng”, “Tuần lễ thế giới nuôi con bằng sữa mẹ”, “Tuần lễ dinh dưỡng và phát triển”..., góp phần nâng cao nhận thức trong chăm sóc trẻ cho các bậc phụ huynh và cộng đồng, giảm tỷ lệ SDD trẻ em thể thấp còi xuống còn 26,3%, thể nhẹ cân 16,2%.

Đạt được kết quả trên, công tác phòng, chống SDD đã được sự quan tâm, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền; sự phối hợp chặt chẽ của các ban, ngành, đoàn thể. Bằng sự hỗ trợ về kinh phí, hiện vật và chuyên môn của Bộ Y tế, các vụ, viện liên quan và UBND tỉnh, ngành y tế tỉnh đã nỗ lực trong công tác phòng, chống thiếu vi chất dinh dưỡng cho người dân, đặc biệt là các đối tượng có nguy cơ cao như: Phụ nữ trong tuổi sinh đẻ, phụ nữ mang thai và cho con bú, trẻ em dưới 5 tuổi. Với các hoạt động truyền thông, tuyên truyền cho người dân về phòng, chống thiếu vi chất dinh dưỡng. Trong đó, tập trung hướng dẫn ăn uống đầy đủ và đa dạng thực phẩm. Sử dụng các thực phẩm có bổ sung vi chất sẵn có trên thị trường như: Muối i-ốt, nước mắm, xì dầu, hạt nêm có bổ sung sắt, kẽm, i-ốt... Phụ nữ mang thai phải uống bổ sung viên sắt và đa vi chất. Trẻ em phải được bú sớm, bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, bú kéo dài đến 24 tháng hoặc lâu hơn, trong quá trình đó cho trẻ ăn bổ sung hợp lý, bổ sung dầu hoặc mỡ vào bữa ăn của trẻ. Đặc biệt, ngành y tế đã triển khai 2 đợt bổ sung vitamin A vào tháng 6 và tháng 12 hàng năm cho trẻ từ 6-60 tháng tuổi, bà mẹ sau sinh trong vòng 1 tháng và trẻ có nguy cơ thiếu vitamin A. Trước mỗi đợt triển khai uống vitamin A, Sở Y tế có công văn chỉ đạo các trung tâm y tế, bệnh viện đa khoa các tuyến. Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh có công văn chỉ đạo, cấp vitamin A, cấp tờ rơi, tập huấn chuyên môn, tổ chức các đoàn giám sát, kiểm tra tại các huyện, thị xã, thành phố, bổ sung vitamin A cho đối tượng trẻ em từ 6-36 tháng tuổi, trẻ có nguy cơ cao đặc biệt các nơi có tỷ lệ SDD thấp còi cao, đối tượng vãng lai trong độ tuổi và bà mẹ sinh con trong vòng 1 tháng. Đẩy mạnh tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng nhân “Ngày Vi chất dinh dưỡng”, cấp phát tờ rơi, băng zôn, khẩu hiệu... Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh yêu cầu trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố chỉ đạo các xã, phường, thị trấn điều tra, lập danh sách đối tượng và dự trù số lượng thuốc vitamin A bổ sung; các huyện tăng cường truyền thông, vận động người dân tham gia chiến dịch bổ sung vitamin A, phòng, chống SDD, thiếu vi chất dinh dưỡng ngay từ hộ gia đình... Hàng năm, trẻ từ 6-36 tháng tuổi trên địa bàn tỉnh được uống vitamin A đúng kỹ thuật, an toàn, đạt tỷ lệ trên 98%.

Để công tác phòng, chống SDD trẻ em mang lại hiệu quả cao, thời gian tới cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa giữa các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương với ngành y tế trong việc thực hiện các Chương trình Mục tiêu quốc gia về dinh dưỡng theo từng giai đoạn. Đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, lồng ghép sâu rộng những kiến thức, kỹ năng về chăm sóc sức khỏe và dinh dưỡng trong nhân dân, nhằm tiếp tục nâng cao nhận thức về vấn đề dinh dưỡng cho trẻ trong độ tuổi từ 0 đến 6 tuổi. Đặc biệt quan tâm hơn đến người dân các khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa trong tỉnh, tạo điều kiện về phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập, giúp họ có điều kiện thực hành dinh dưỡng đã được tuyên truyền..., từng bước nâng cao chất lượng dân số, góp phần đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội tại các địa phương.