Chủ động thích ứng với biến động thương mại

Biến động thương mại toàn cầu đang đặt ra nhiều thử thách mới với doanh nghiệp (DN) xuất khẩu, khi các rào cản kỹ thuật gia tăng và chính sách thuế quan nhiều biến động. Không đứng ngoài cuộc, nhiều DN tại Thanh Hóa đã linh hoạt tái cấu trúc thị trường, sản phẩm và không ngừng nâng cao tiêu chuẩn sản xuất, tạo nền tảng thích ứng bền vững.

Chủ động thích ứng với các biến động, doanh thu các sản phẩm chủ lực của Công ty Xuất nhập khẩu thủy sản Thanh Hóa tăng trưởng ổn định.

Hoa Kỳ hiện là thị trường chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu xuất khẩu của Thanh Hóa, chiếm khoảng 25% tổng kim ngạch xuất khẩu toàn tỉnh. Giai đoạn 2021-2025, kim ngạch xuất khẩu sang thị trường này đạt gần 7,3 tỷ USD trong tổng số 29 tỷ USD, chủ yếu là các mặt hàng đá, gỗ, dệt may và giày da. Từ đầu năm 2025, ngay sau khi Hoa Kỳ công bố điều chỉnh thuế đối ứng mới, nhiều DN trong tỉnh ngay lập tức đã kích hoạt các biện pháp giảm thiểu rủi ro và phụ thuộc.

Công ty TNHH Thiệu Đô hiện có 10 dây chuyền may áo sơ mi và 6 dây chuyền may quần áo vest sản xuất hàng hóa xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản, Mỹ và các nước châu Âu. Trước diễn biến mới của tình hình thuế quan, cùng với củng cố thị phần tại các thị trường trọng điểm, DN đã mở rộng đơn hàng sang các nước Trung Đông, khôi phục hợp tác với Bangladesh và các nước châu Á khác. Nhờ cách tiếp cận và thích ứng linh hoạt, 9 tháng năm nay, doanh thu sản xuất vẫn tăng trưởng đều đặn hơn 10% so với cùng kỳ, bất chấp bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Trong lĩnh vực thủy sản, nhiều DN trong tỉnh cũng đẩy mạnh tìm kiếm thị trường tiềm năng mới, đặc biệt là Hàn Quốc, nơi có nhu cầu lớn về mực, nhuyễn thể và sản phẩm chế biến; đồng thời không ngừng đầu tư vào vùng nguyên liệu, quy trình chế biến đạt chuẩn để đáp ứng các hàng rào cản thương mại, kỹ thuật đối với ngành hàng thực phẩm.

Tại Công ty Xuất nhập khẩu thủy sản Thanh Hóa, 9 tháng năm 2025, sản lượng ngao xuất khẩu vẫn đạt 12.586 tấn, doanh thu 475 tỷ đồng, tăng 6,5% so với cùng kỳ. Theo đại diện công ty, cùng với xây dựng thành công mạng lưới đối tác ổn định tại nhiều quốc gia, công ty luôn tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn, chứng chỉ quốc tế về an toàn vệ sinh thực phẩm. Song song với đó, DN phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương và người dân trong phát triển vùng nguyên liệu, bảo đảm truy xuất nguồn gốc, đáp ứng đầy đủ yêu cầu của các thị trường xuất khẩu khó tính.

“Những năm gần đây, dù thị trường thế giới liên tục biến động do ảnh hưởng của dịch COVID-19 và xung đột Nga - Ukraine, hoạt động xuất khẩu của công ty vẫn được duy trì. Tuy nhiên, thời tiết cực đoan làm nguồn nguyên liệu trong nước bị thiếu hụt, có ảnh hưởng đến tiến độ chế biến và giao hàng. Chúng tôi đang tiếp tục đa dạng hóa nguồn cung, nâng cao giá trị sản phẩm và chủ động trang bị thêm các chứng chỉ quốc tế như BRC, ASC, Halal và chứng nhận trách nhiệm xã hội nhằm đáp ứng tiêu chuẩn của các chuỗi bán lẻ toàn cầu", Tổng Giám đốc Công ty, Trịnh Thị Cúc cho biết.

9 tháng năm 2025, kim ngạch xuất khẩu của Thanh Hóa đạt hơn 5,3 tỷ USD, bằng 64% kế hoạch năm và tăng 22% so với cùng kỳ. Trong bối cảnh thị trường thế giới còn nhiều biến động, đây được xem là kết quả đáng ghi nhận, thể hiện nỗ lực lớn của cộng đồng DN trong tỉnh. 55 nhóm hàng xuất khẩu chủ lực của tỉnh, từ dệt may, da giày, gỗ, thủy sản chế biến, đá ốp lát, xi măng, phân bón đến nông sản... đã và đang chinh phục thành công nhiều thị trường khó tính, khẳng định năng lực cạnh tranh quốc tế như: Xi măng Long Sơn đã xuất khẩu ổn định sang Mỹ, Brunei, Singapore, Nhật Bản, Australia. Thép VAS Nghi Sơn hiện có mặt tại Anh, Bỉ, Úc, Nhật Bản, Mỹ. Các DN giày da, đồ gỗ, nông sản cũng liên tục mở rộng thị trường sang Đông Nam Á, Trung Đông và châu Phi - những khu vực có tốc độ tăng trưởng mạnh trong những năm gần đây.

Theo Sở Công Thương, dù thị trường liên tục biến động, hoạt động xuất nhập khẩu của tỉnh vẫn duy trì kết quả tích cực khi kim ngạch tăng ổn định, cơ cấu hàng xuất khẩu chuyển dịch theo hướng tăng hàng chế biến, giảm xuất thô, thị trường được mở rộng và chủng loại sản phẩm ngày càng đa dạng. Đây là tín hiệu cho thấy nỗ lực thích ứng đáng ghi nhận của cộng đồng DN trong bối cảnh hội nhập sâu rộng. Những kết quả đã đạt được cho thấy DN Thanh Hóa đang đi đúng hướng, nhưng để giữ vững thị phần, nâng cao giá trị xuất khẩu và tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu, mỗi DN cũng cần chủ động hơn trước mọi biến động của thương mại quốc tế.

Tiến sĩ Nguyễn Bích Ngọc, Phó Viện trưởng Viện Thương mại và Kinh tế quốc tế (Đại học Kinh tế quốc dân), nhận định: "Bên cạnh những bước chuyển tích cực, nhiều DN vẫn còn hạn chế trong nhận diện rào cản phi thuế quan và tiếp cận thông tin thị trường, đặc biệt là tại các thị trường mới trong các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới (FTAs). Một số DN phụ thuộc lớn vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu, khiến tỷ lệ đáp ứng quy tắc xuất xứ còn thấp, làm giảm khả năng tận dụng ưu đãi thuế quan".

Cũng theo bà Ngọc, để thích ứng hiệu quả hơn trong bối cảnh thương mại toàn cầu phức tạp, các cơ quan quản lý cần tăng cường cung cấp thông tin, tổ chức tập huấn về FTAs, xây dựng bộ phận tư vấn chuyên sâu hỗ trợ DN nắm “luật chơi” nhanh và đúng. Về phía DN, cần chủ động xây dựng chiến lược thị trường bài bản, thường xuyên cập nhật rào cản kỹ thuật, chuẩn hóa quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn quốc tế về kỹ thuật, môi trường và trách nhiệm xã hội. Đồng thời tiếp tục đa dạng hóa thị trường, hướng tới Ấn Độ, Trung Đông và các quốc gia Hồi giáo - nơi có nhu cầu lớn và phù hợp với lợi thế sản phẩm của tỉnh.

Bài và ảnh: Tùng Lâm