Tháng tám - mùa thu...

Những vạt nắng vàng sánh quyện cùng cơn gió heo may se lạnh giăng mắc trên cành cây đang thay lá báo hiệu mùa đã sang thu. Ngọt ngào và giản dị, thu đến cùng bao điều thân thuộc. Sâu lắng và dịu êm, thu sang với bao tầng ý nghĩ. Dẫu có tuần hoàn trong vòng xoay quy luật tự nhiên thì khí thu, sắc thu vẫn đẹp nao lòng như thế!

Trái thị thơm gọi mùa thu sang. Ảnh: Đặng Phương Mai

Hiên nhà sáng thu đầy nắng, mấy chú chim sẻ tinh nghịch sà xuống khoảng vườn nhỏ, ríu rít chuyền cành trên cây ổi thơm mùi trái chín. Chẳng đài các kiêu sa, chẳng sôi động, rực rỡ, thu giản dị như hương ổi thoảng đưa từ miền ký ức, đọng lại trong những hình ảnh thơ tinh tế: “Bỗng nhận ra hương ổi/ Phả vào trong gió se/ Sương chùng chình qua ngõ/ Hình như thu đã về” (Sang thu - Hữu Thỉnh). Vẫn nhớ, những mùa ổi chín ngày xưa ấy, mỗi dịp từ quê trở lại Hà Nội bắt đầu năm học mới, đứa cháu lại níu tay ngoại rủ rỉ: “Ngoại nhớ phần cháu đấy nhé”. Dẫu biết rằng, quả chín sao chờ được tay người đến hái nhưng chút nhõng nhẽo vu vơ trẻ con khiến hành trang đến với phố thị đượm mãi hương quê. Có những lúc mệt mỏi, áp lực, trong lòng vẫn ấm áp hình dung về góc vườn nhỏ của ngoại mỗi độ thu sang...

Cũng từ miền ký ức của những mùa thu khôi nguyên, trong trẻo ấy, quả thị vàng thơm gọi về bao niềm vui, nỗi nhớ. Nhớ phiên chợ quê rộn ràng bán buôn, mùa nào thức ấy. Đó là những khi giêng, hai, trái hồng xiêm, vú sữa, đu đủ ngọt lịm, hấp dẫn; quả bồ quân nhỏ nhỏ nhuộm đỏ nắng hè; trái bưởi, trái thị ươm nắng thu vàng... Đôi lúc, ôm trọn trái thị nhỏ xinh trong tay lại ngây ngẩn hỏi lòng: Sao mùa thu lại lung linh nắng tỏa? Sao trái thị lại tỏa hương thơm dịu dàng đến vậy? Phải chăng thu đã khoác lên vạn vật tấm áo mùa mơ màng, đủ duyên dáng, đủ nồng ấm, đủ ngây ngất, mê say. Tựa hồ như lúc những ngón tay ta nặn mềm trái thị, từ từ thưởng thức vị ngọt dìu dịu thấm trên đầu lưỡi rồi cứ thế lan dần đến trái tim một cách thật từ tốn, êm ái. Vị ngọt ấy khiến lòng bồi hồi nhớ giọng kể trìu mến của mẹ ru êm giấc ngủ: “Thị ơi, thị rơi bị bà/ Bà để bà ngửi chứ bà không ăn”. Truyện Tấm Cám đã vẽ nên sắc màu cổ tích của biết bao con trẻ trên dải đất hình chữ S này, dạy chúng ta biết lẽ sống ở đời rằng: Cái ác không bao giờ lấn át được cái thiện, ở hiền gặp lành, gieo nhân nào sẽ gặp quả ấy. Dẫu đi đến góc bể chân trời, qua bao nhiêu gian nan, thử thách, cả những khi vấp ngã đớn đau, bài học từ những ngày thơ dại mà theo ta trên muôn nẻo đường đời, từng bước trưởng thành...

Hương thu, sắc thu, vị thu gieo vào lòng người bao nỗi hoài niệm. Ai cũng ví thu man mác buồn là vì thế - vì thu cho ta những khoảng lặng riêng mình: “Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang/ Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng/ Đây mùa thu tới - mùa thu tới/ Với áo mơ phai dệt lá vàng” (Đây mùa thu tới - Xuân Diệu). Một chiếc lá chao đảo trong làn gió mơn man cũng đủ khiến không gian, thời gian như ngưng đọng trong khoảnh khắc. Một góc phố hiu quạnh, bản nhạc acoustic vang lên trong quán cà phê quen thuộc trong chiều thu cũng đủ da diết nhớ thương một bóng hình. Tất cả giờ đây đã là hoài niệm mà không sao trút bỏ nhớ nhung, nuối tiếc.

Có một người con gái của chiều thu năm ấy lạc lõng đứng nép mình dưới rặng liễu đu mình trong gió, đối diện là mặt nước hồ thu phẳng lặng mà không ngăn được nước mắt mình lăn dài trên gò má. Giữa khung cảnh mùa thu Hà Nội đẹp mơ màng với “cây cơm nguội vàng”, “cây bàng lá đỏ nằm kề bên nhau", “phố xưa nhà cổ”, “mái ngói thâm nâu”, cô tự thấy mình như cây mạ non còn lấm lem bùn đất. Tự sâu thẳm đáy lòng cuộn lên nỗi nhớ về mảnh vườn xưa thơm mùi ổi chín, nhớ cồn cào phiên chợ ăm ắp quà thu, nhớ bàn tay mẹ ân cần kéo chiếc chăn mỏng cho con trong đêm thu lành lạnh... Ấy là mùa thu đẹp nhất, riêng nhất trong lòng mỗi người!

Hoàng Linh