Quán triệt thực hiện nghiêm Quy định 96 trong công tác đánh giá cán bộ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị của tỉnh Thanh Hoá

Trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn xác định, cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng. Công tác cán bộ là khâu “then chốt” của công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị. Chính vì vậy mà Đảng ta luôn dành sự quan tâm đặc biệt đến công tác cán bộ và đã ban hành nhiều chủ trương để hoàn thiện công tác cán bộ, nhất là việc lấy phiếu tín nhiệm đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý như: Quy định số 262-QĐ/TW, ngày 8-10-2014 của Bộ Chính trị “Về việc lấy phiếu tín nhiệm với thành viên lãnh đạo cấp uỷ và cán bộ lãnh đạo trong các cơ quan Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội”. Đây là một bước tiến lớn trong việc xây dựng, hoàn thiện nội dung lấy phiếu tín nhiệm để đánh giá cán bộ, tạo cơ sở chính trị, pháp lý cho các cấp uỷ, tổ chức đảng tiếp tục hoàn thiện, cụ thể hoá tiêu chuẩn chức danh cán bộ và tiêu chí đánh giá đối với từng chức danh cán bộ trong hệ thống chính trị.

Đồng chí Lại Thế Nguyên, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh, Chủ tịch Hội đồng đánh giá cấp tỉnh và các thành viên Hội đồng thăm phòng truyền thống Trường chính trị tỉnh ngày 17-4-2023.

Sau hơn 9 năm thực hiện Quy định 262, ngày 2-2-2023, Bộ Chính trị đã ban hành Quy định số 96-QĐ/TW “Về việc lấy phiếu tín nhiệm đối với chức danh, chức vụ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị” để thay thế cho Quy định 262. Quy định 96 một mặt tiếp tục nhấn mạnh vị trí, vai trò, tầm quan trong của khâu “then chốt” trong công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, đồng thời thể hiện sự phát triển về mặt tư duy, lý luận của Đảng trong công tác cán bộ, từng bước tháo gỡ “điểm nghẽn”, “khâu khó” trong công tác đánh giá cán bộ, hướng đến mục tiêu xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp đủ phẩm chất, năng lực, uy tín đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

So với Quy định 262, những nội dung của Quy định 96 có nhiều điểm mới, bổ sung, phát triển, nhất là nội dung lấy phiếu tín nhiệm được quy định cụ thể, chặt chẽ và yêu cầu cao hơn đối với đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp. Cụ thể:

Thứ nhất, về việc sử dụng kết quả lấy phiếu tín nhiệm

Nếu Quy định 262 cho rằng: “Phiếu tín nhiệm là một trong những kênh thông tin tham khảo quan trọng cho việc đánh giá, bố trí, sử dụng cán bộ” thì Quy định 96 khẳng định: “Kết quả phiếu tín nhiệm được sử dụng để đánh giá cán bộ, làm cơ sở cho công tác quy hoạch, điều động, bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử, miễn nhiệm và thực hiện chế độ, chính sách đối với cán bộ”. Theo đó, những cán bộ có trên 50% nhưng dưới 2/3 số phiếu tín nhiệm thì cấp có thẩm quyền quản lý cán bộ đưa ra khỏi quy hoạch các chức vụ cao hơn; xem xét cho thôi giữ chức vụ đang đảm nhiệm, bố trí công tác khác hoặc cho từ chức hoặc tiến hành bỏ phiếu tín nhiệm theo quy định. Trường hợp có từ 2/3 số phiếu tín nhiệm thấp trở lên thì cấp có thẩm quyền thực hiện miễn nhiệm chức vụ đang đảm nhiệm và bố trí công tác khác thấp hơn mà không chờ đến hết nhiệm kỳ, hết thời hạn bổ nhiệm.

Có thể thấy, từ “kênh thông tin tham khảo” trở thành “sử dụng để đánh giá cán bộ”, Quy định số 96 trở thành một thước đo quan trọng phản ánh năng lực, hiệu quả hoạt động của cán bộ lãnh đạo, quản lý. Đây là một trong những thay đổi quyết liệt trong công tác đánh giá cán bộ của Đảng.

Thứ hai, về tiêu chí lấy phiếu tín nhiệm

Quy định 262 chỉ quy định hai nội dung lấy phiếu tín nhiệm là phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống và năng lực thực tiễn. Quy định 96 quy định 2 “tiêu chí” lấy phiếu tín nhiệm là: Phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, ý thức tổ chức kỷ luật; kết quả thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao (tính từ đầu nhiệm kỳ đến thời điểm lấy phiếu) thay vì “nội dung” lấy phiếu tín nhiệm như Quy định 262 trước đó. Bên cạnh đó, Quy định 96 cũng đã bổ sung thêm tiêu chí về kết quả lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện chủ trương của Đảng về đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, những điều đảng viên không được làm và trách nhiệm nêu gương. Cùng đó là sự gương mẫu của bản thân và vợ, chồng, con trong việc chấp hành chính sách, pháp luật của Nhà nước. Điều này cho thấy, cán bộ lãnh đạo, quản lý, dù ở cấp nào thì cũng đều phải tu dưỡng rèn luyện bản thân mình mà còn phải có trách nhiệm nhắc nhở, giáo dục người thân trong gia đình tuân thủ các quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Nếu cán bộ lãnh đạo, quản lý sai phạm trước hết phải xem xét trách nhiệm của chính mình, cũng như vợ, con, họ hàng đã để bị chi phối trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao. Đây là tiêu chí quan trọng để có tín nhiệm đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý.

Về tiêu chí phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, ý thức tổ chức kỷ luật, Quy định 96 đưa “ý thức tổ chức kỷ luật, việc chấp hành các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng, nhất là nguyên tắc tự phê bình và phê bình” vào tiêu chí lấy phiếu tín nhiệm, đây là điểm mới so với Quy định 292. Điều này cũng xuất phát từ thực tiễn, thời gian quan, vẫn có không ít cán bộ, đảng viên và tổ chức đảng đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, gây mất đoàn kết nội bộ; dân chủ hình thức; độc đoán gia trưởng, lợi dụng sự tập trung để lấy tập thể làm “bình phong” che chắn cho ý chí chủ quan của người lãnh đạo, làm biến dạng, méo mó bản chất của nguyên tắc tập trung dân chủ, gây bức xúc trong đội ngũ cán bộ, đảng viên và quần chúng Nhân dân.

Về tiêu chí kết quả thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, Quy định 96 còn nhấn mạnh yếu tố năng động, đổi mới, sáng tạo, quyết đoán, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ được giao.

Thứ ba, về quy trình lấy phiếu

Quy định 262 chia làm ba nhóm cán bộ lấy phiếu tín nhiệm (gồm Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư; ủy viên ban thường vụ cấp ủy các cấp và các chức danh cán bộ khác). Quy định 96 chia làm hai nhóm gồm: nhóm một là các chức danh cấp ủy và chức danh, chức vụ, lãnh đạo quản lý trong hệ thống chính trị, và nhóm hai hai là các chức danh cán bộ do Quốc hội và HĐND bầu hoặc phê chuẩn.

Đảng bộ tỉnh Thanh Hoá hiện có 31 đảng bộ trực thuộc, gồm 27 đảng bộ huyện, thị xã, thành phố và 4 đảng bộ tương đương với 1.462 tổ chức cơ sở đảng với hơn 230.741 đảng viên. Toàn tỉnh hiện có 78.642 cán bộ, công chức, viên chức, trong đó: cán bộ nữ 33.278 đồng chí; cán bộ trẻ 34.527 đồng chí; cán bộ là người dân tộc thiểu số 7.341 đồng chí. Cán bộ lãnh đạo, quản lý có 7.898 đồng chí (diện Ban Thường vụ Tỉnh uỷ quản lý 596 đồng chí, diện ban thường vụ cấp uỷ cấp huyện và tập thể lãnh đạo ban, sở, ngành, đoàn thể cấp tỉnh quản lý 7.302 đồng chí).

Những năm qua, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ đã xác định đánh giá cán bộ là khâu đột phá trong công tác cán bộ. Ban Thường vụ ban hành Quyết định số 488-QĐ/TU ngày 5-6-2012 “Về đánh giá tập thể lãnh đạo, quản lý” và Quyết định số 489-QĐ/TU ngày 5-6-2012 “Về đánh giá cán bộ lãnh đạo, quản lý”. Từ năm 2012 đến nay, thực hiện các quy định của Trung ương và Nghị quyết số 04-NQ/TU, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ đã 2 lần sửa đổi, bổ sung Quy chế đánh giá tập thể lãnh đạo, quản lý và Quy chế đánh giá cán bộ lãnh đạo, quản lý. Theo đó, công tác đánh giá, nhận xét, xếp loại tập thể và cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp đã có sự đổi mới. Nội dung, quy trình và phương pháp đánh giá được mở rộng dân chủ, đa chiều hơn thông qua việc lấy ý kiến của các chủ thể từ dưới lên, từ trên xuống và lấy ý kiến ngang; quy trình, thẩm định chặt chẽ, khách quan; đã lượng hoá được các tiêu chí theo nhóm tập thể, nhóm các chức danh cán bộ, giúp cho việc đánh giá, nhận xét chính xác hơn. Chất lượng đánh giá, xếp loại đã có chuyển biến tích cực so với trước đây.

Tuy nhiên, bên cạnh một số kết quả đã đạt được, công tác đánh giá cán bộ của đảng bộ tỉnh vẫn còn những tồn tại, hạn chế. Một số cấp uỷ, tổ chức đảng, tập thể lãnh đạo địa phương, cơ quan, đơn vị trong đánh giá cán bộ chưa khách quan, đúng thực chất, có nơi còn hình thức; có biểu hiện nể nang, né tránh, ngại va chạm, tinh thần tự phê bình và phê bình chưa cao; tỷ lệ cán bộ các cơ quan, đơn vị đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định mức hoàn thành tốt nhiệm vụ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ còn cao, chưa tương xứng với kết quả thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ quan, đơn vị. Công tác đánh giá, nhận xét cán bộ trước khi bổ nhiệm và giới thiệu ứng cử có nơi chưa thực hiện nghiêm túc theo quy định.

Năm 2023 là năm thứ 3 (năm giữa nhiệm kỳ đại hội đảng các cấp). Đây được xem là năm “bản lề” - có ý nghĩa rất quan trọng trong công tác cán bộ của Đảng bộ tỉnh Thanh Hoá để tiếp tục chuẩn bị đội ngũ cán bộ các cấp cho nhiệm kỳ Đại hội tiếp theo. Đây cũng là năm quan trọng đối với toàn Đảng bộ, toàn quân và Nhân dân các dân tộc trong thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ XIII, Nghị quyết số 58-NQ/TW của Bộ Chính trị và nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX và Đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ 2020-2025. Để xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp đáp ứng tiêu chuẩn chức danh, vị trí việc làm và khung năng lực theo quy định; xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, đặc biệt là cán bộ lãnh đạo chủ chốt có đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, có bản lĩnh vững vàng, đủ về số lượng, đảm bảo về chất lượng, đạt yêu cầu về tiêu chuẩn cán bộ, có cơ cấu phù hợp với chiến lược phát triển của tỉnh, có sự chuyển tiếp liên tục và vững vàng giữa các thế hệ, đủ sức lãnh đạo tỉnh Thanh Hoá đến năm 2025 trong nhóm các tỉnh dẫn đẩu cả nước - một cực tăng trưởng mới ở phía Bắc của Tổ quốc, đến năm 2030 trở thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại, yêu cầu khách quan đòi hỏi Ban Thường vụ Tỉnh uỷ phải cần triển khai thực hiện có hiệu quả Quy định số 96-QĐ/TW và phải coi đây là một giải pháp đột phá trong công tác cán bộ, là “thước đo” để đánh giá uy tín và kết quả thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao của cán bộ từ thực tiễn quá trình tổ chức thực hiện nghị quyết đại hội, đồng thời giúp cán bộ “tự soi”, “tự sửa”, tiếp tục phấn đấu, rèn luyện trong công tác, trên cơ sở đó các cấp uỷ, tổ chức đảng đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng cán bộ; nâng cao hiệu quả công tác lãnh đạo, quản lý.

Để việc thực hiện Quy định 96 đi vào chiều sâu, thường xuyên, liên tục, bài bản đòi hỏi các cấp uỷ, tổ chức đảng các cấp trong toàn đảng bộ tỉnh phải thực hiện đồng bộ một số nhiệm vụ, giải pháp cơ bản sau:

Thứ nhất, phải nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cấp uỷ, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên, người được lấy phiếu và người ghi phiếu trong quá trình tổ chức lấy phiếu tín nhiệm.

Lấy phiếu tín nhiệm để đánh giá cán bộ là quá trình định lượng về phẩm chất và năng lực của người cán bộ, trên cơ sở đó thực hiện các khâu tiếp theo trong công tác cán bộ. Chất lượng công tác cán bộ cao hay không cao phụ thuộc rất lớn vào khâu đánh giá cán bộ. Do vậy, các cấp uỷ, tổ chức đảng phải có quyết tâm chính trị cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, phải tập trung lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện việc lấy phiếu tín nhiệm đối với các chức danh cán bộ thuộc thẩm quyền quản lý theo quy định; bảo đảm khách quan, công khai, minh bạch, thực chất, phát huy trách nhiệm của tập thể và cá nhân, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu cấp uỷ, cơ quan, đơn vị.

Đối với người được lấy phiếu tín nhiệm phải gửi báo cáo, cung cấp đầy đủ thông tin trung thực, chính xác về các nội dung lấy phiếu tín nhiệm theo quy định và gửi đến cơ quan tham mưu về tổ chức, cán bộ trước ngày lấy phiếu tín nhiệm 20 ngày.

Đối với người tham gia đánh giá (người ghi phiếu) cần nghiên cứu kỹ lưỡng, đánh giá khách quan, thận trọng, trung thực, công tâm về người được lấy phiếu tín nhiệm và nội dung báo cáo, giải trình (nếu có) để thể hiện mức độ tín nhiệm cụ thể trong phiếu tín nhiệm.

Thứ hai, cần xây dựng hệ thống các tiêu chí lấy phiếu tín nhiệm có tính định lượng, mang tính cụ thể hoá cao.

Đánh giá cán bộ cần phải dựa vào các tiêu chí lấy phiếu tín nhiệm cụ thể. Các tiêu chí càng cụ thể, rõ ràng bao nhiêu thì khi đánh giá cán bộ càng thuận lợi bấy nhiêu. Các tiêu chí lấy phiếu tín nhiệm phải phản ánh được phẩm chất, năng lực (đức - tài) của người cán bộ. Đây là những căn cứ khách quan để đánh giá đúng cán bộ cũng như tiến hành các khâu khác trong công tác cán bộ. Theo đó, cần phải xây dựng được hệ thống vị trí việc làm của từng chức danh cán bộ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị từ Trung ương tới cơ sở. Trên cơ sở vị trí việc làm này xây dựng bộ tiêu chuẩn chức danh đối với đối với từng ngạch lãnh đạo, quản lý ở từng cấp và tiêu chí đánh giá đối với từng đối tượng cán bộ theo hướng lượng hoá tối đa, xác định cụ thể đầu mối công việc được giao, chất lượng hiệu quả công tác trên các lĩnh vực lãnh đạo, quản lý (tính chất công việc, thời gian hoàn thành công việc, các giải pháp sáng tạo để hoàn thành nhiệm vụ…). Bên cạnh đó, nội dung đánh giá cũng cần tập trung vào vai trò lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện và những kết quả (giá trị) đạt được so với trước, đặc biệt là những vấn đề nổi bật, đột phá tại lĩnh vực, ngành, địa phương, đơn vị. Hệ tiêu chuẩn xác định rõ ràng, vị trí việc làm được mô tả một cách chi tiết trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ của bộ máy chính là cơ sở khách quan, khoa học để đánh giá phẩm chất, năng lực, kết quả thực hiện nhiệm vụ của cán bộ lãnh đạo, quản lý.

Thứ ba, có cơ chế cung cấp đầy đủ thông tin về cán bộ được lấy phiếu cho người tham gia ghi phiếu

Đây là yêu cầu mang tính khách quan bởi khi một cán bộ lãnh đạo, quản lý được lấy phiếu tín nhiệm thì những lãnh đạo cấp trên trực tiếp hoặc những đồng nghiệp tại cơ quan sẽ nắm được thông tin về người cán bộ đó, nhưng đối với những người tham gia đánh giá cán bộ ở cấp thấp hơn sẽ khó có được thông tin đầy đủ về người cán bộ lãnh đạo, quản lý đó. Điều này sẽ đẫn đến khi ghi phiếu để đánh giá cán bộ sẽ gặp khó khăn, lúng túng và đánh giá sẽ không đúng thực chất. Vì vậy, các cơ quan tham mưu về tổ chức cán bộ cần phát huy hết vai trò, trách nhiệm trong việc cung cấp thông tin đầy đủ về người được đánh giá. Thông tin phải mang tính tổng hợp, toàn diện như tên tuổi, địa chỉ, vị trí công tác, quá trình công tác, kết quả xếp loại hằng năm, đánh giá khi bổ nhiệm, luân chuyển, các sản phẩm mà cán bộ đã thực hiện, chất lượng, hiệu quả cụ thể… để đối chiếu với yêu cầu vị trí việc làm được giao của người cán bộ khi được đề bạt, bổ nhiệm. Các kênh cung cấp thông tin bao gồm: cấp uỷ trực tiếp quản lý cán bộ; cấp uỷ cấp trên trực tiếp; cơ quan tổ chức cán bộ; chất lượng, hiệu quả công việc được giao; cán bộ, nhân viên dưới quyền, quần chúng Nhân dân và cán bộ tự đánh giá, trong đó đặc biệt chú ý các kênh chủ đạo là cấp uỷ đảng gắn với trách nhiệm của người đứng đâu; chất lượng, hiệu quả công tác thực tế và sự tín nhiệm của quần chúng Nhân dân.

Thứ tư, cần xây dựng cơ chế cụ thể để Nhân dân tham gia bỏ phiếu tín nhiệm nhận xét, đánh giá cán bộ lãnh đạo, quản lý.

Nhân dân chính là chủ thể mà đội ngũ cán bộ hướng tới để phục vụ. Vì vậy, bản thân từng người dân sẽ cảm nhận sâu sắc được trình độ, năng lực, những ưu điểm, hạn chế của cán bộ. Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Cán bộ nào tốt, cán bộ nào xấu, cán bộ nào có lỗi lầm mà có thể sửa đổi, ai làm việc gì hay, việc gì quấy, dân chúng cũng do cách so sánh đó, mà họ biết rõ ràng”[1]. Theo đó, cần phải có cơ chế để Nhân dân thực sự tham gia đánh giá cán bộ, điều này sẽ giúp việc đánh giá cán bộ được chính xác hơn. Đây là một kênh quan trọng để các cấp uỷ nhận xét, đánh giá cán bộ, là cơ sở quan trọng để quản lý, đề bạt, bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, quản lý. Điều này một mặt góp phần phát huy dân chủ xã hội, mặt khác sẽ tác động tích cực đến sự tu dưỡng, rèn luyện, không ngừng nâng cao trình độ, tinh thần trách nhiệm và hiệu quả công tác của mỗi cán bộ lãnh đạo, quản lý.

Thứ năm, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của cấp uỷ, uỷ ban kiểm tra cấp trên đối với cấp uỷ, tổ chức đảng cấp dưới trong việc thực hiện quy trình lấy phiếu tín nhiệm đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp.

Chú trọng kiểm tra, giám sát các cấp uỷ, tổ chức đảng trong việc xây dựng kế hoạch lấy phiếu tín nhiệm theo Quy định số 96; việc thực hiện quy trình lấy phiếu tín nhiệm và sử dụng kết quả lấy phiếu tín nhiệm của các cấp uỷ, tổ chức đảng. Xử lý nghiêm những tập thể, cá nhân vi phạm nguyên tắc, quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác đánh giá cán bộ; lợi dụng chức vụ, quyền hạn để tác động, chi phối đến người ghi phiếu làm sai lệch kết quả lấy phiếu tín nhiệm, ảnh hưởng đến tính chính xác, khách quan của việc đánh giá cán bộ. Huỷ bỏ, thu hồi các kết quả không đúng trong lấy phiếu tín nhiệm đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp trong hệ thống chính trị.

Quy định 96 của Bộ Chính trị chính là “phương thuốc” hữu hiệu nhằm khơi thông những “điểm nghẽn”, “khâu khó” trong đánh giá cán bộ, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị. Vì vậy, để việc lấy phiếu tín nhiệm có chất lượng, hiệu quả, tạo sự chuyển biến tích cực trong công tác xây dựng đội ngũ cán bộ phải thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp trên, đồng thời phải gắn việc lấy phiếu tín nhiệm với thực hiện sắp xếp lại cán bộ trên cơ sở kết quả đánh giá. Đây là việc hệ trọng, phải kiên quyết, kiên trì, có phương pháp, cách làm phù hợp.

Điều này đã và đang đòi hỏi từng cấp, từng ngành, từng địa phương, đơn vị, nhất là cấp ủy, người đứng đầu và đội ngũ những người làm công tác tổ chức - cán bộ phải thực sự có quyết tâm chính trị cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, trên cơ sở đó góp phần quan trọng trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của đảng bộ tỉnh, đáp ứng yêu cầu xây dựng quê hương Thanh Hoá ngày càng văn minh, giàu đẹp.

TS Lương Trọng Thành

Tỉnh uỷ viên, Hiệu trưởng Trường Chính trị tỉnh Thanh Hoá

-------------------------------

Tài liệu tham khảo:

1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 5, Nxb. Chính trị quốc gia, H. 2000, tr.296.

2. Đảng Cộng sản Việt Nam: Quy định số 262-QĐ/TW, ngày 8-10-2014 của Bộ Chính trị “Về việc lấy phiếu tín nhiệm với thành viên lãnh đạo cấp uỷ và cán bộ lãnh đạo trong các cơ quan Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội”.

3. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, H. 2021, tập I.

4. Đảng Cộng sản Việt Nam: Quy định số 96-QĐ/TW, ngày 2-2-2023 của Bộ Chính trị “Về việc lấy phiếu tín nhiệm đối với chức danh, chức vụ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị”.

5. Tỉnh uỷ Thanh Hoá: Báo cáo số 205-BC/TU, ngày 5-9-2022 của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ về “Tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 04-NQ/TU của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khoá XVII về “Tiếp tục xây dựng đội ngũ cán bộ và đổi mới mạnh mẽ công tác cán bộ đáp ứng yêu cầu Thanh Hoá thành tỉnh tiên tiến vào năm 2020”.

[1] Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 5, Nxb. Chính trị quốc gia, H. 2000, tr.296.