Nỗ lực khắc phục tình trạng thiếu giáo viên

Trước tình trạng thiếu giáo viên (GV) ở tất cả các cấp học tồn tại nhiều năm qua, ngành giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) Thanh Hóa đang nỗ lực khắc phục để đảm bảo chất lượng giảng dạy theo yêu cầu Chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Cô, trò Trường Tiểu học Hải Nhân trong giờ học.

Thiếu GV vẫn là thách thức

Trường Tiểu học Hải Nhân, phường Tĩnh Gia hiện có 1.135 học sinh với 28 lớp. Hiện nay, nhà trường có 37 GV, dự kiến trong tháng 9/2025 nhà trường sẽ được bổ sung 2 GV hợp đồng theo Nghị định 111/2022/NĐ-CP của Chính phủ. Như vậy, trong năm học 2025-2026 nhà trường sẽ có 39 GV. Tuy nhiên, khi thực hiện theo Thông tư số 20/20223/TT-BGDĐT của Bộ GD&ĐT hướng dẫn về vị trí việc làm, cơ cấu viên chức theo chức năng nghề nghiệp và định mức số lượng người làm việc trong các cơ sở giáo dục phổ thông và các trường chuyên biệt công lập, với số lượng 1,5 GV/ lớp, nhà trường cần 42 GV, như vậy trường còn thiếu 3 GV.

Thực hiện Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ và các hướng dẫn về dạy học 2 buổi/ngày của Bộ GD&ĐT, Sở GD&ĐT Thanh Hóa, nhà trường đã xây dựng kế hoạch thực hiện 9 buổi với 32 tiết/tuần. Nếu áp dụng theo Thông tư số 05/2025/TT-BGDĐT của Bộ GD&ĐT quy định chế độ làm việc của GV phổ thông thì số tiết dôi dư là 225 tiết/tuần, tương đương với số lượng tiết dạy của gần 10 GV. Việc thiếu GV ảnh hưởng đến công tác bố trí, phân công chuyên môn; làm tăng số tiết dôi dư, ảnh hưởng đến hiệu suất lao động.

Trước thực trạng trên, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Hải Nhân Đỗ Thị Thu cho biết: Trước mắt, để khắc phục tình trạng thiếu GV, nhà trường động viên GV tự nguyện dạy 2 buổi/ngày để nâng cao chất lượng giáo dục. Đồng thời, có kế hoạch sử dụng hiệu quả số lượng GV bộ môn và những phụ huynh có khả năng hỗ trợ nhà trường tổ chức các hoạt động giáo dục (có địa chỉ giáo dục, có khả năng hỗ trợ tổ chức cùng với GV bộ môn)... Cùng với đó, tích cực đề xuất, kiến nghị với cấp trên tiếp tục tuyển dụng, cân đối GV cho nhà trường. Đề xuất cấp trên bố trí, ưu tiên nguồn kinh phí chi trả kinh phí thừa giờ tăng tiết cho GV.

Tình trạng thiếu GV diễn ra phổ biến ở tất cả các bậc học, đặc biệt là mầm non và tiểu học do ảnh hưởng của việc nghỉ hưu hàng năm, tỷ lệ học sinh gia tăng, định mức GV chưa đảm bảo. Ngoài ra, tỷ lệ GV/lớp ở nhiều địa phương trong tỉnh chưa đạt yêu cầu như mầm non chỉ đạt 1,26 GV/lớp (định mức là 2,5), tiểu học 1,31 GV (định mức 1,5), THCS 1,7 GV (định mức 1,9), THPT 2,11 GV (định mức 2,25).

Xã Thọ Thú được sáp nhập từ 5 xã: Thọ Phú, Thọ Thế, Thọ Dân, Xuân Lộc, Thọ Tân. Trên địa bàn xã hiện có 18 trường học do xã trực tiếp quản lý. Trong năm 2025 xã Thọ Thế sẽ phải thực hiện việc bổ sung các điều kiện để công nhận lại chuẩn cho 6 trường học trên địa bàn, tuy nhiên bên cạnh những khó khăn về cơ sở vật chất, nhiều trường học trên địa bàn xã đang phải đối mặt với tình trạng thiếu GV. Điển hình như tại Trường Tiểu học Thọ Dân, tính theo vị trí việc làm, nhà trường hiện thiếu 9,5 GV; Trường THCS Thọ Dân thiếu 7,6 GV. Tình trạng thiếu GV cũng phổ biến ở nhiều trường học khác của xã.

Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội xã Thọ Phú Lê Văn Thọ cho biết: Xã đang trong tình trạng “khủng hoảng” thiếu GV, làm ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018 cũng như việc nâng cao chất lượng giáo dục của các trường. Xã đang yêu cầu các trường học trên địa bàn rà soát, thống kê số lượng GV còn thiếu để thực hiện các bước tuyển dụng theo đúng quy trình.

Được biết, trong năm 2024 Sở GD&ĐT và UBND các huyện, thị xã, thành phố đã tuyển dụng được 3.516 biên chế và lao động hợp đồng làm GV để bổ sung cho số người làm việc còn thiếu tại các cơ sở giáo dục, trong đó tuyển viên chức sự nghiệp giáo dục 1.525 người gồm 1.459 GV; 66 nhân viên trường học và tuyển 1.991 lao động hợp đồng làm GV. Tuy nhiên, so với chỉ tiêu biên chế UBND tỉnh giao, năm 2025 hiện còn thiếu 1.803 người. So với chỉ tiêu lao động hợp đồng theo Nghị định số 111/2022/NĐ-CP của Chính phủ, tỉnh hiện còn thiếu 1.797 người.

Nhiều năm qua, dù đã có nhiều nỗ lực song tình trạng thiếu GV trên địa bàn toàn tỉnh vừa thừa, thiếu cục bộ GV tại từng cơ sở giáo dục và tại từng địa phương chưa được giải quyết triệt để. Nhóm vị trí việc làm chuyên ngành giáo vụ, tư vấn học sinh, giáo dục khuyết tật chủ yếu do GV kiêm nhiệm.

Nâng cao chất lượng nguồn lực GV

Theo thống kê, trong tổng số 54.037 nhà giáo (cán bộ quản lý và GV) toàn tỉnh, có 53.149 người có trình độ đạt chuẩn trở lên, chiếm 98,36%, trong đó 17.054 người có trình độ trên chuẩn chiếm 31,56%. Còn 888 người có trình độ chưa đạt chuẩn, chiếm 1,64%, trong đó gồm GV đang tham gia đào tạo nâng trình độ chuẩn, chưa được cấp bằng tốt nghiệp, GV có sức khỏe và hoàn cảnh gia đình khó khăn chưa tham gia đào tạo nâng trình độ chuẩn, số còn lại chờ để xin về hưu trước tuổi theo quy định của Chính phủ. Tỉnh Thanh Hóa phấn đấu đến năm 2030, 100% GV mầm non, phổ thông có trình độ đạt chuẩn, đảm bảo lộ trình quy định của Chính phủ.

Hằng năm, Sở GD&ĐT Thanh Hóa phối hợp với các sở, ngành, đơn vị có liên quan triển khai nhiều giải pháp để tiếp tục thực hiện Quyết định số 2220/QĐ-UBND của UBND tỉnh ban hành Đề án “Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục tỉnh Thanh Hóa đáp ứng yêu cầu triển khai thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018 giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm 2030” (sau đây gọi tắt là Đề án). Tỉnh xác định tiếp tục tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện đề án đảm bảo hiệu quả, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, tình hình thực tế của từng địa phương, đơn vị nhằm phát huy những mặt làm được, khắc phục những khó khăn, hạn chế, vướng mắc để hoàn thành các mục tiêu đã đề ra tại đề án. Cùng với đó, xác định rõ vai trò của cơ quan quản lý giáo dục, của đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là trực tiếp và quan trọng nhất để tập trung ưu tiên thực hiện các giải pháp nhằm đảm bảo đội ngũ GV đủ về số lượng, có cơ cấu hợp lý, trình độ chuyên môn đạt chuẩn, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ ngày càng được nâng cao, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

Bước vào năm học 2025-2026 ngành giáo dục Thanh Hóa đang tích cực thực hiện các giải pháp nhằm khắc phục tình trạng thiếu GV để đáp ứng yêu cầu đổi mới của Chương trình giáo dục phổ thông 2018 và bảo đảm từng bước nâng cao chất lượng giáo dục tại địa phương.

Bài và ảnh: Linh Hương