Nguồn lực đưa Khu Kinh tế Nghi Sơn đột phá

Khu Kinh tế Nghi Sơn (KKTNS) đang vươn tầm trở thành một trong những trung tâm công nghiệp - năng lượng trọng điểm của cả nước, với cảng biển nước sâu, hệ thống khu công nghiệp hiện đại. Quyết tâm cải cách hành chính, hệ thống cơ chế, chính sách đặc thù và đầu tư hạ tầng đồng bộ đang kỳ vọng trở thành “lực kéo” mới, mở rộng dư địa phát triển của vùng đất này trong giai đoạn mới.

Nhà máy sản xuất dầu ăn và các sản phẩm chiết xuất từ dầu ăn Nortalic tại KKTNS.

Những “đầu tàu” công nghiệp

Theo Ban Quản lý KKTNS và các Khu công nghiệp (KCN) tỉnh Thanh Hóa, đến nay KKTNS có 311 dự án đầu tư trong nước với tổng vốn đăng ký 170.366 tỷ đồng, vốn thực hiện đạt 78.270 tỷ đồng; 25 dự án đầu tư nước ngoài với tổng vốn đăng ký hơn 12,8 tỷ USD, vốn thực hiện đạt hơn 12,7 tỷ USD. Nhiều dự án quy mô lớn đang vận hành ổn định, đóng vai trò động lực tăng trưởng chủ lực như: Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi Sơn, Nhiệt điện Nghi Sơn 1 và 2, Xi măng Nghi Sơn, các nhà máy cơ khí, vật liệu xây dựng, dầu ăn... Hệ sinh thái công nghiệp tại KKTNS đang dần hình thành, tạo bước chuyển quan trọng cho khu vực Nam Thanh - Bắc Nghệ.

Nổi bật là Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi Sơn. Vận hành thương mại từ năm 2018, sản lượng của nhà máy đang tăng trưởng ổn định, cơ cấu sản phẩm hàng ngày càng đa dạng dù chịu tác động bất lợi của biến động giá dầu thô. Năm 2025, doanh thu của nhà máy ước đạt hơn 181.000 tỷ đồng, đóng góp cho ngân sách Nhà nước khoảng 23.000 tỷ đồng, tiếp tục là “trụ cột” trong nguồn thu của tỉnh.

Ở lĩnh vực năng lượng, sau hơn 10 năm đi vào hoạt động, Nhà máy Nhiệt điện Nghi Sơn 1 đã cung cấp hơn 35 tỷ kWh điện cho hệ thống, góp phần quan trọng bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia. Không chỉ dừng lại ở tăng trưởng sản lượng, đây còn là một trong những doanh nghiệp đi đầu trong chuyển đổi số nhà máy điện khi mạnh dạn ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để giám sát thiết bị, khai thác dữ liệu lớn (Big Data) phân tích xu hướng tiêu thụ, tích hợp hệ thống quản trị ERP và sử dụng điện toán đám mây để lưu trữ, phân tích dữ liệu tập trung.

Ông Võ Mạnh Hà, Giám đốc Công ty Nhiệt điện Nghi Sơn, chia sẻ: “Chúng tôi coi chuyển đổi số là công cụ để tạo đột phá trong quản lý, vận hành, hướng tới mô hình doanh nghiệp số toàn diện. Đây là con đường tất yếu để nâng cao năng suất, đảm bảo an toàn, tiết kiệm chi phí và tăng sức cạnh tranh trong bối cảnh mới”.

Những dự án động lực tại KKTNS đã khẳng định vị trí then chốt trong định hình vai trò của KKTNS và các KCN, với giá trị sản xuất công nghiệp, thương mại, dịch vụ giai đoạn 2021-2025 đạt 1.229.121 tỷ đồng; giá trị xuất khẩu hơn 18 tỷ USD; thu ngân sách Nhà nước 125.789 tỷ đồng; tổng vốn đầu tư toàn xã hội đạt 162.378 tỷ đồng. Nhiều dự án tại KKTNS đã và đang khẳng định vai trò mang tính biểu tượng cho bước chuyển mình mạnh mẽ của Thanh Hóa trên bản đồ kinh tế quốc gia.

Hợp lực cho mục tiêu mới

Giai đoạn 2020-2025, tỉnh Thanh Hóa ưu tiên mạnh mẽ nguồn lực đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật - xã hội tại KKTNS và các KCN. Ban Quản lý KKTNS và các KCN được giao 2.023 tỷ đồng vốn đầu tư công, tỷ lệ giải ngân đạt 100% kế hoạch. Từ đó, 31 dự án chuyển tiếp và 5 dự án khởi công mới được triển khai, nâng tổng số dự án hoàn thành và đưa vào khai thác lên 60 dự án, góp phần hoàn thiện các trục giao thông huyết mạch, kết nối cảng biển, KCN và khu dân cư.

Công tác quản lý tài nguyên, môi trường, giao đất và cho thuê đất, gia hạn tiến độ sử dụng đất được thực hiện chặt chẽ. Những vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường được kiểm soát, kịp thời xử lý, khắc phục; công tác giải phóng mặt bằng được chỉ đạo quyết liệt. Nhờ đó, mặt bằng cho 16 dự án sử dụng vốn ngân sách Nhà nước và 185 dự án vốn đầu tư trực tiếp được bàn giao cơ bản đúng tiến độ, tạo điều kiện cho nhà đầu tư triển khai dự án.

Cải cách thủ tục hành chính cũng được xem là “cú huých” trực tiếp. Hiện nay, thủ tục thuộc thẩm quyền giải quyết của Ban Quản lý KKTNS và các KCN là 67 thủ tục thì đã có 65 thủ tục thực hiện dịch vụ công trực tuyến; nhiều thủ tục được cắt giảm từ 30 - 50% thời gian so với quy định. Không chỉ rút ngắn quy trình, ban cũng xây dựng mô hình cơ quan hành chính phục vụ, vận hành theo tiêu chí “4 tăng, 2 giảm, 3 không”, qua đó nâng cao rõ rệt mức độ hài lòng của nhà đầu tư.

Ông Trần Chí Thanh, Phó trưởng Ban Quản lý KKTNS và các KCN, cho biết: “Để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho nhà đầu tư, chúng tôi vừa tập trung cải cách hành chính, vừa tăng cường đối thoại, tháo gỡ khó khăn ngay đối với từng dự án cụ thể, với tinh thần đồng hành cùng doanh nghiệp, coi thành công của doanh nghiệp là thành công của địa phương".

Ngoài các chính sách ưu đãi theo quy định của pháp luật khi đầu tư vào KKTNS, tỉnh Thanh Hóa cũng đã ban hành các chính sách trên các lĩnh vực, tạo môi trường đầu tư cạnh tranh và sôi động. Điển hình như Nghị quyết số 248/2022/NQ-HĐND ngày 13/7/2022 về chính sách hỗ trợ các phương tiện vận tải biển quốc tế và nội địa; hỗ trợ doanh nghiệp vận chuyển hàng hóa bằng container qua Cảng Nghi Sơn (NQ 248-HĐND tỉnh). Đây được coi là “đòn bẩy mềm” nhưng tạo ra tác động rất mạnh trong thu hút hàng hóa thông qua Cảng Nghi Sơn, giảm chi phí logistics, gia tăng sức cạnh tranh cho doanh nghiệp.

Nhờ cơ chế kịp thời này, ngoài việc duy trì các tuyến container quốc tế, Cảng Nghi Sơn đã thu hút thêm các tuyến vận tải container nội địa. Cuối tháng 7/2025, Công ty CP Tập đoàn MacStar cũng đã khai trương tuyến vận tải container ven biển Hải Phòng - Nghi Sơn. Việc kết nối với Cảng Hải Phòng - một trong những cảng biển lớn, lưu lượng hàng hóa cao đã mở rộng đáng kể không gian thị trường, tạo điều kiện để Nghi Sơn thu hút thêm nguồn hàng xuất nhập khẩu.

Ông Trần Tiến Dũng, Chủ tịch HĐQT MacStar Group, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam, đánh giá: “Thanh Hóa là một trong những địa phương tiên phong trong việc nghiên cứu và ban hành các chính sách hỗ trợ hãng tàu và doanh nghiệp khai thác dịch vụ logistics qua Cảng Nghi Sơn. Những cơ chế này đã tạo động lực rất lớn để các hãng tàu, trong đó tiêu biểu là Tập đoàn CMA-CGM mạnh dạn mở tuyến và duy trì dịch vụ container quốc tế đến Nghi Sơn từ năm 2019 đến nay và cam kết gắn bó, duy trì tần suất chuyến đều đặn. Chính sách cũng đã và đang tiếp tục nhận được sự quan tâm của các hãng tàu mới".

Theo đường hướng phát triển, KKTNS được định hình sẽ trở thành một trung tâm đô thị, công nghiệp và dịch vụ ven biển trọng điểm của cả nước, với các tổ chức công nghiệp mũi nhọn như: lọc hóa dầu, nhiệt điện, luyện cán thép, xi măng, chế biến hàng xuất khẩu... gắn với khai thác có hiệu quả cảng biển Nghi Sơn. Việc hình thành các dự án công nghiệp gắn liền với các trung tâm cảng biển, dịch vụ thương mại, logistics cùng với các khu đô thị hiện đại sẽ tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của tỉnh Thanh Hóa, khu vực và cả nước.

Bài và ảnh: Minh Hằng