Thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp ngăn chặn, đẩy lùi bệnh dịch tả lợn châu Phi

Với tốc độ lây lan “khủng”, bệnh dịch tả lợn châu Phi (DTLCP) hiện đã xuất hiện tại 26 huyện, thị xã, thành phố, đe dọa nghiêm trọng đến ngành chăn nuôi tỉnh ta. Công tác tiêu độc, khử trùng, vệ sinh môi trường, áp dụng các biện pháp chăn nuôi an toàn tại chỗ, các hoạt động lưu thông, giết mổ, kinh doanh lợn và các sản phẩm từ lợn đang được đặc biệt quan tâm trong bối cảnh hiện tại.

Chốt kiểm dịch tại xã Hải Nhân (Tĩnh Gia).

Quyết liệt trong các giải pháp ngăn chặn, dập dịch, Chủ tịch UBND tỉnh đã chỉ đạo các địa phương huy động tối đa nhân lực, vật lực cho công tác chống dịch, nhất là kiểm soát nghiêm ngặt các khâu lưu thông, giết mổ để khoanh vùng, dập các ổ dịch mới phát sinh, hạn chế lây lan, bùng phát dịch ra diện rộng. Theo đó, các địa phương phải duy trì trực nghiêm 24/24h tại các chốt kiểm dịch nhằm kiểm soát chặt chẽ việc vận chuyển lợn, sản phẩm từ lợn ra vào vùng dịch; phát hiện, ngăn chặn, xử lý kịp thời việc vận chuyển động vật, sản phẩm động vật không rõ nguồn gốc xuất xứ; tổ chức phun thuốc sát trùng, tiêu độc, khử trùng các phương tiện ra vào vùng dịch; kiểm soát 100% số lợn đưa vào giết mổ; chỉ cho phép đưa vào giết mổ lợn nếu xác định rõ xuất xứ, có xác nhận âm tính với DTLCP và chỉ được tiến hành giết mổ tại các cơ sở được cấp chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm. Đồng thời, chủ động chuẩn bị, sử dụng đúng kỹ thuật việc khử trùng bằng vôi bột, cho lợn ăn chín, uống sôi (mọi thức ăn cho lợn đều phải nấu chín trong thời gian khoảng 30 phút) và cách ly tối đa với các yếu tố gây bệnh.

Hiện nay, các cấp, ngành, địa phương trên địa bàn tỉnh đang nỗ lực “gồng mình” chống dịch. Tại thị xã Bỉm Sơn, bệnh DTLCP hiện cũng đã xuất hiện tại địa bàn 2 xã, phường. Số lượng lợn nhiễm bệnh bị tiêu hủy là 118 con với tổng trọng lượng 7,4 tấn. Công tác khoanh vùng, dập dịch, kiểm soát lưu thông giết mổ tại địa bàn được tập trung thực hiện. Bên cạnh thông tin về các quy định, chế tài xử lý qua hệ thống loa truyền thanh, thị xã Bỉm Sơn thực hiện in, phát, dán tờ rơi đến tận các hộ chăn nuôi, nhà văn hóa các thôn, xã. Hoạt động kiểm soát, giết mổ cũng được kiểm soát chặt chẽ. Đồng chí Phạm Ngọc Thắng, Phó trưởng Phòng Kinh tế, UBND thị xã Bỉm Sơn, cho biết: Công tác kiểm soát giết mổ tại thị xã Bỉm Sơn hiện không quá khó do trên địa bàn có 1 cơ sở giết mổ tập trung và 9 cơ sở nhỏ lẻ đều đã được cấp phép hoạt động. Trong đó, lò mổ tập trung tại phường Phú Sơn đã hoạt động ổn định với công suất 20-25 con/ngày. Tại đây, công tác kiểm dịch thú y được thực hiện chặt chẽ theo quy định. Trên địa bàn thị xã có 3 chợ được công nhận chợ an toàn thực phẩm, thị xã đã chỉ đạo lực lượng thú y phối hợp với ban quản lý chợ kiểm soát, kiên quyết không cho các hộ kinh doanh thịt lợn không có dấu kiểm dịch. Tại các chốt kiểm dịch tại xã Quang Trung, chúng tôi ghi nhận, các giải pháp rải rơm, phun sát khuẩn, tiêu độc, khử trùng được thực hiện đầy đủ, đúng kỹ thuật. Ông Trịnh Văn Hải, Trạm trưởng Trạm Kiểm dịch động vật Dốc Xây, cho biết: Hiện nay, giá lợn tại phía Bắc và phía Nam không còn chênh lệch nhiều. Do đó, mỗi ngày chỉ còn từ 7-8 chuyến xe chở lợn qua địa bàn. Để kiểm soát nguồn gốc xuất xứ lợn, chúng tôi siết chặt việc kiểm tra giấy tờ kiểm dịch của các phương tiện ra vào địa bàn tỉnh. Tất cả các giấy tờ kiểm dịch phải được chụp ảnh, gửi về văn phòng chi cục để thẩm định, nếu đúng là giấy tờ thật mới cho xe qua.

Tuy nhiên, công tác triển khai các giải pháp kiểm soát lưu thông, giết mổ tại các cấp cơ sở vẫn chưa được thực hiện triệt để, đồng bộ theo hướng dẫn của ngành nông nghiệp và cơ quan thú y. Mặc dù các quy định, chế tài xử lý trong việc vi phạm quy định về vận chuyển, giết mổ lợn, sản phẩm từ lợn đã được hướng dẫn, phổ biến khá kỹ càng, nhưng nhiều chính quyền cấp dưới vẫn còn tư tưởng nể nang, lúng túng trong công tác xử lý theo quy định.

Chỉ mới xuất hiện trên địa bàn huyện Tĩnh Gia từ ngày 4-5, nhưng đến nay bệnh DTLCP đã lây lan ra 13 xã. Toàn bộ các xã còn lại cũng đều đang nằm trong vùng đệm, vùng uy hiếp, nguy cơ lây nhiễm bệnh dịch rất cao. Tại xã Hải Nhân, bệnh DTLCP bùng phát từ ngày 25-5. Theo quy định, lợn và sản phẩm từ lợn sẽ “nội bất xuất, ngoại bất nhập”. Xã Hải Nhân cũng đã lập 3 chốt kiểm dịch động vật tại các “cửa ngõ” ra vào xã. Tuy nhiên, 4 ngày sau khi công bố dịch, việc thực hiện các quy định tiêu độc, khử trùng phương tiện ra vào vùng dịch vẫn chưa được thực hiện thường xuyên. Gác chắn tại nhiều thời điểm tồn tại một cách “lấy lệ”. Trên địa bàn xã hiện có hơn 400 con lợn trọng lượng từ 50kg trở lên. Theo quy định, lợn trong vùng công bố dịch vẫn được tiêu thụ tại chỗ nếu có xét nghiệm âm tích với vi-rút DTLCP và được giết mổ tại cơ sở bảo đảm điều kiện an toàn thực phẩm. Cũng theo khẳng định của lãnh đạo xã này, chưa có hộ chăn nuôi nào đăng ký xét nghiệm vi-rut DTLCP để tiêu thụ lợn, 23 cơ sở giết mổ trên địa bàn cũng đều chưa có chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm. Vậy nhưng, hoạt động giết mổ, tiêu thụ ở địa bàn vẫn diễn ra như thường lệ. 16h chiều 29-5, một số cơ sở giết mổ tại thôn Khánh Vân vẫn chuẩn bị để tiến hành giết mổ lợn vào đêm. Chủ một cơ sở giết mổ tại thôn này cho biết: Chúng tôi chỉ giết mổ lợn khỏe, không nhiễm bệnh. Tuy nhiên, cơ sở của “lợn khỏe” mà các thương lái này nhận định là dựa theo kinh nghiệm bằng mắt thường. Trong khi, giai đoạn “ủ bệnh” của vi-rút DTLCP thường khó nhận biết và đây cũng chính là thời điểm dễ lây lan, phát tán vi-rut nhất do sự chủ quan của người chăn nuôi và thương lái. Không chỉ được tiêu thụ trên địa bàn xã, các thương lái này còn đưa thịt lợn trong vùng đang có dịch ra chợ thị trấn để tiêu thụ, hoặc một số nhà hàng, quán ăn quen vào tận nhà để lấy hàng.

Bà Nguyễn Thị Lan, phụ trách Trạm Thú y huyện Tĩnh Gia, cho biết: Ngay sau khi bệnh DTLCP xuất hiện trên địa bàn, địa phương đã tổ chức phổ biến, quán triệt cho các xã vùng dịch đầy đủ các quy định về công tác tiêu độc, khử trùng, hạn chế dịch bệnh lây lan. Đồng thời, phổ biến quy định về lưu thông, giết mổ, quy trình gửi mẫu xét nghiệm đối với các hộ có lợn đến thời kỳ xuất chuồng. Tuy nhiên, do chi phí xét nghiệm cao (522.000 đồng/mẫu) nên các hộ dân vẫn còn lưỡng lự cầm chừng. Bên cạnh đó, hiện nay trên địa bàn có tới 154 cơ sở giết mổ nhỏ lẻ. Trong đó, phần lớn các cơ sở đều chưa đủ điều kiện an toàn thực phẩm, khiến công tác kiểm soát hoạt động giết mổ gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, hiện cửa ngõ phía Nam của huyện Tĩnh Gia chưa được lập chốt liên ngành, khiến gần 40km tuyến Quốc lộ 1A đi qua địa bàn không được kiểm soát. Địa phương đã nhiều lần kiến nghị lập chốt tại xã Trường Lâm nhưng chưa được đáp ứng.

“Cuộc chiến” chống DTLCP sẽ còn kéo dài. Nhận định của ngành nông nghiệp cho thấy, một trong những nguyên nhân quan trọng khiến bệnh dịch lây lan nhanh là công tác lưu thông, giết mổ chưa được kiểm soát chặt chẽ, nhất là từ cấp xã. Ngoài nguyên nhân thiếu nhân lực, vật lực, một số xã còn có biểu hiện lơ là, chủ quan, nhất là giai đoạn đầu mới công bố dịch. Để vượt qua “ải” tại các chốt kiểm dịch, một số đối tượng còn sử dụng nhiều “tiểu xảo” như làm giấy tờ kiểm dịch giả, chuyên chở lợn dịch bằng xe ô tô nhỏ đi qua các con đường không được lập chốt, giết mổ “chui”, vận chuyển sản phẩm từ lợn cùng các loại thực phẩm khác để qua mặt lực lượng kiểm soát. Do đó, để công tác phòng, chống DTLCP đạt hiệu quả cao, các cấp, các ngành cần nỗ lực, huy động toàn lực cho công tác này. Chính quyền cấp huyện cần sát sao hơn trong việc giám sát các xã thực hiện công tác chống dịch, thực hiện tốt phương châm hộ giữ hộ, trang trại giữ trang trại, thôn giữ thôn, xã giữ xã, huyện giữ huyện, tỉnh giữ tỉnh để sớm khống chế bệnh DTLCP trên địa bàn toàn tỉnh.

Bài và ảnh: Minh Hằng