Phát triển doanh nghiệp: Số lượng cần đi đôi với chất lượng

Những năm gần đây, tỉnh Thanh Hóa luôn được đánh giá là một địa phương năng động trong phát triển doanh nghiệp (DN). Trong đó, năm 2019 là năm thứ 3 liên tiếp, tỉnh Thanh Hóa hoàn thành mục tiêu phát triển hơn 3.000 DN mỗi năm. Các chỉ tiêu về tổng vốn đăng ký DN, vốn điều lệ và số lao động trong các DN thành lập mới đều tăng. Cùng với số DN thành lập mới, trong năm 2019, có 914 DN quay trở lại hoạt động, tăng 73% so với cùng kỳ, đưa tổng số DN đang hoạt động trên địa bàn tỉnh lên con số 15.500 DN, đạt 42 DN đang hoạt động/1 vạn dân. Vậy nhưng, điều đáng băn khoăn là số lượng DN phát triển nhưng chưa thực sự đi kèm với chất lượng.

Sản xuất hàng may mặc tại Công ty CP May xuất khẩu Trường Thắng (Nông Cống).

Theo thống kê của Sở Kế hoạch và Đầu tư, năm 2019, trên địa bàn tỉnh có hơn 1.200 DN tạm ngừng hoạt động và giải thể, trong đó chủ yếu là DN có quy mô vốn dưới 5 tỷ đồng. Bên cạnh đó, tuy số lượng DN thành lập mới trên địa bàn lớn nhưng tỷ lệ đóng góp cho tăng trưởng của nền kinh tế chưa nhiều. Nguyên nhân là do các DN trên địa bàn tỉnh chủ yếu là DN nhỏ và siêu nhỏ, quy mô nguồn vốn hạn chế, nhiều DN thiếu kỹ năng quản trị, điều hành, chưa thích ứng được với môi trường sản xuất, kinh doanh và những biến động của thị trường nên nhanh chóng bị “chết yểu”. Hơn nữa, lĩnh vực ngành, nghề kinh doanh của DN không đồng đều, dẫn đến nghịch lý “thiếu, thừa” trong cơ cấu hoạt động, khiến việc phát huy thế mạnh, nguồn nguyên liệu tại các địa phương chưa đáp ứng được yêu cầu. Các DN tập trung ở vùng đồng bằng và hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực xây dựng, dịch vụ; thành lập DN ở khu vực miền núi gặp nhiều khó khăn; các DN đầu tư, phát triển trong lĩnh vực sản xuất, chế biến còn chiếm tỷ lệ thấp, do đó chưa phát huy được vai trò trong hoạt động tiêu thụ và gia tăng giá trị nguyên liệu nông, lâm, thủy sản là lợi thế của tỉnh.

Trao đổi, làm việc với chúng tôi, không ít lãnh đạo các địa phương thẳng thắn thừa nhận, tại nhiều thời điểm, do “áp lực” hoàn thành chỉ tiêu nên việc thành lập DN được tiến hành một cách vội vàng. Nhiều hộ cá thể thành lập DN trong tình trạng “chín ép” cho đủ số lượng, trong khi chưa hội tụ đủ các yếu tố cần thiết, như: Năng lực tài chính, kỹ năng quản trị, điều hành để vận hành DN hoạt động hiệu quả. Đại diện lãnh đạo UBND huyện Nông Cống bày tỏ quan điểm: Việc phát triển số lượng DN là cần thiết, vì trên cơ sở số lượng mới chọn lọc được những DN có “sức khỏe” tốt. Tuy nhiên, nhằm xây dựng được đội ngũ DN với năng lực cạnh tranh cao, đóng góp nhiều cho tăng trưởng kinh tế, cùng với quá trình tuyên truyền, vận động, sàng lọc, bồi dưỡng DN, cần tiếp tục nghiên cứu, xây dựng các chính sách hỗ trợ, các chương trình đào tạo bài bản để nâng cao năng lực quản trị, kỹ năng điều hành của DN và đội ngũ doanh nhân.

Tại đề án phát triển DN tỉnh Thanh Hóa đến năm 2020, bên cạnh mục tiêu phát triển DN về số lượng thì chất lượng hoạt động của DN được quan tâm hàng đầu. Ngoài ra, đối với việc thành lập các DN mới, đề án cũng định hình rõ, ưu tiên phát triển các DN với những ngành, nghề đang thực sự cần thiết, như: Các DN thuộc các ngành, lĩnh vực sản xuất, chế biến; DN sản xuất các sản phẩm có giá trị gia tăng cao, sử dụng công nghệ hiện đại, tiết kiệm năng lượng, thân thiện với môi trường; các DN khoa học công nghệ và DN ở khu vực miền núi. Trong lĩnh vực công nghiệp - xây dựng, sẽ ưu tiên phát triển DN theo hướng nâng cao chất lượng và khả năng cạnh tranh; quan tâm các DN sản xuất sản phẩm mới, sản phẩm có hàm lượng công nghệ cao, như: Sản phẩm sau lọc hóa dầu, ô tô, plastic, cơ khí, thiết bị điện, linh kiện và thiết bị điện tử, tin học,... chú trọng phát triển, mở rộng quy mô, nâng công suất các DN truyền thống, đang có lợi thế cạnh tranh và thị trường...

Tỉnh Thanh Hóa đặt mục tiêu đến năm 2020 có 20.000 DN hoạt động hiệu quả. Với hơn 95.000 hộ kinh doanh; trong đó, có hơn 24.000 hộ kinh doanh đang thực hiện đóng thuế khoán, đủ điều kiện để chuyển đổi thành DN và đang có dư địa để phát triển DN rất lớn. Song để mục tiêu phát triển DN song hành cả số lượng và chất lượng, trong thời gian tới, các sở, ngành, các cấp cần hoạch định những bước đi vững chắc, cụ thể hơn. Cùng với công tác tuyên truyền, vận động thành lập DN mới, tỉnh cần nghiên cứu, ban hành chính sách hỗ trợ DN nhỏ và vừa trên cơ sở dự toán kinh phí hàng năm, nhằm tạo thuận lợi nhất cho DN phát triển, nhất là các DN ở khu vực miền núi. Với công tác chuyển đổi các hộ kinh doanh cá thể thành DN, Cục Thuế tỉnh cần rà soát, đánh giá thực trạng, có giải pháp cụ thể đối với từng nhóm hộ kinh doanh. Các kế hoạch, chương trình đào tạo, phát triển DN cũng cần nghiên cứu thực hiện cho phù hợp, trong đó chú trọng phân bổ chỉ tiêu lớp đào tạo cho các DN đang hoạt động nhằm trang bị, bổ sung, cập nhật kiến thức pháp luật, kỹ năng quản trị DN cho đối tượng này. Đồng thời, phối hợp với ngành thuế, các hiệp hội để phân loại, tổ chức các lớp đào tạo phù hợp với từng nhóm ngành, nghề. Triển khai các cơ chế, chính sách và tạo điều kiện thuận lợi cho các DN thuộc lĩnh vực chế biến, chế tạo phát triển. Bản thân các DN thành lập mới cũng cần chủ động trau dồi kiến thức, kỹ năng quản trị, điều hành DN, mạnh dạn đầu tư, ứng dụng khoa học công nghệ và nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường, đưa DN đi vào hoạt động hiệu quả.

Bài và ảnh: Minh Hằng