Giá mía nguyên liệu thấp, nhà máy chia khó cùng nông dân

Vụ ép năm 2018-2019, do giá đường xuống thấp, dẫn đến giá thu mua mía nguyên liệu giảm sâu so với cùng kỳ, khiến người trồng mía nguyên liệu trên địa bàn tỉnh ta gặp không ít khó khăn. Vì vậy, các nhà máy đường đã và đang triển khai những chính sách chia khó với nông dân.

Thu hoạch, vận chuyển mía nguyên liệu tại xã Lương Nội (Bá Thước).

Thời gian qua, sự bất ổn định của giá đường trong, ngoài nước đã dẫn đến giá thu mua mía nguyên liệu trên địa bàn tỉnh ta giảm sút. Hiện nay, các nhà máy đang thu mua với giá giao động từ 750 nghìn đồng đến 850 nghìn đồng/tấn, tùy thuộc vào chất lượng mía. Việc giá mía nguyên liệu thấp, chi phí đầu vào và thuê nhân công thu hoạch cao, dẫn đến nhiều hộ trồng mía không muốn thu hoạch. Niên vụ mía 2018-2019, xã Thọ Hải (Thọ Xuân) có 116 ha mía, thuộc vùng nguyên liệu của Công ty CP Mía đường Lam Sơn, tăng hơn 20 ha so với niên vụ 2017-2018. Trong đó, có 32 ha được thực hiện các biện pháp thâm canh, ứng dụng cơ giới hóa đồng bộ. Theo ông Vũ Trung Dũng, Phó Chủ tịch UBND xã Thọ Hải, vụ ép năm nay, giá thu mua mía giảm hơn 300 nghìn đồng/tấn so với năm trước, hơn nữa, do giá thấp nên việc đánh giá chất lượng mía cũng khắt khe hơn, lượng mía loại 2 và 3 chiếm tỉ lệ cao. Mặt khác, chi phí thuê nhân công từ 250 đến 300 nghìn đồng/người/ngày, tính ra lời lãi từ trồng mía không đáng là bao nên trừ những hộ có điều kiện kinh tế thì đa phần người dân đều chần chừ chưa muốn thu hoạch mía. Trước tình trạng này, chính quyền xã đã chỉ đạo HTX nông nghiệp vận động người dân đẩy nhanh tiến độ thu hoạch mía để giải phóng quỹ đất cho vụ sản xuất tiếp theo. Đồng thời, tuyên truyền, vận động người dân chuyển đổi một số diện tích trồng mía năng suất thấp sang những loại cây trồng khác như rau màu, lạc. Diện tích mía còn lại khuyến khích người dân áp dụng biện pháp thâm canh nhằm tăng năng suất, sản lượng, bảo đảm hiệu quả kinh tế.

Tại xã Thăng Long (Nông Cống), do giá thu mua của nhà máy giảm nên không khí thu hoạch mía của người dân tương đối trầm lắng. Gia đình ông Nguyễn Văn Hiền, ở thôn Mỹ Quang, niên vụ này trồng 9 ha mía nguyên liệu, tổng sản lượng ước đạt 500 tấn. Ông Hiền cho biết: Những tưởng sau vụ mía gia đình sẽ có một khoản thu nhập khá nhưng do giá thu mua thấp, bình quân gia đình chỉ bán được 750 nghìn đồng/tấn, trừ chi phí sản xuất và nhân công thu hoạch, lợi nhuận không đáng là bao. Song, gia đình vẫn cố gắng thu hoạch đúng thời vụ để giải phóng đất, kịp thời vụ cho mùa sản xuất tiếp theo. Được biết, hiện nay trên địa bàn xã Thăng Long dù đã vào vụ ép hơn 1 tháng, song diện tích thu hoạch của người dân mới đạt khoảng 5 ha, bằng 10% diện tích toàn xã. Theo lý giải của cán bộ và người dân địa phương, giá mía nguyên liệu thấp nên người dân không mặn mà thu hoạch. Hơn nữa, hiện tại Nhà máy đường Nông Cống đang ưu tiên thu hoạch mía ở vị trí xa.

Không chỉ chịu ảnh hưởng bởi giá thu mua thấp, niên vụ mía 2018-2019, người trồng mía trên địa bàn các huyện Cẩm Thủy, Lang Chánh, Quan Hóa, Thường Xuân còn phải chịu thiệt hại bởi thiên tai, do đó, năng suất mía ở khu vực này giảm sút. Theo tính toán của ngành chuyên môn, với giá thu mua được áp dụng trong niên vụ này thì trên diện tích có năng suất dưới 50 tấn/ha, người trồng mía không có lãi. Tuy nhiên, vùng nguyên liệu mía chịu ảnh hưởng của thiên tai chủ yếu thuộc vùng nguyên liệu của Công ty CP Mía đường Lam Sơn và công ty đã có những chính sách hỗ trợ người dân trồng mía.

Ông Nguyễn Duy Thành, Phó Tổng giám đốc Công ty CP Mía đường Lam Sơn, cho biết: Dù mức thu mua chung của tỉnh từ 750 nghìn đồng đến 850 nghìn đồng/tấn, song công ty áp dụng giá sàn thu mua là 700.000 đồng/tấn, với diện tích mía chất lượng thấp dưới 7 CCS. Vì vậy người dân giảm bớt nỗi lo mía chất lượng thấp không đủ chi phí sản xuất. Đồng thời, công ty cố gắng điều hành việc thu hoạch mía hợp lý nhất, không để mía đã chặt quá 24 giờ trên đồng ruộng... Bên cạnh đó, để hỗ trợ và chia sẻ khó khăn với người trồng mía, tại các cụm thu mua, 3 công ty thu mua mía nguyên liệu trên địa bàn tỉnh là Công ty CP Mía đường Lam Sơn, Công ty CP Mía đường Nông Cống, Công ty TNHH Đường mía Việt Nam-Đài Loan đã huy động 10 máy thu hoạch mía để hỗ trợ nông dân đẩy nhanh tiến độ thu hoạch, tiết kiệm được thời gian và chi phí, kịp thời giải phóng đất để sản xuất vụ tiếp theo.

Niên vụ 2018-2019 được xác định là năm khó khăn với ngành mía đường cả nước nói chung và tỉnh Thanh Hóa nói riêng. Do đó, tại hội nghị tổng kết mía đường 2017-2018, giải pháp thu mua, chế biến vụ ép 2018-2019 và định hướng kế hoạch sản xuất vụ ép 2019-2020, đồng chí Nguyễn Đức Quyền, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh đã chỉ đạo các địa phương cần phối hợp chặt chẽ với các công ty mía đường xây dựng kế hoạch thu hoạch, thu mua mía cho niên vụ 2018-2019, tránh tình trạng vận chuyển không kịp thời, cần tính toán, cân đối thu mua mía nguyên liệu cho bà con nông dân theo đề xuất của liên ngành, bảo đảm quyền lợi cho người nông dân. Đồng thời, để người dân yên tâm sản xuất mía những vụ tiếp theo, ngành nông nghiệp và các địa phương vùng nguyên liệu mía tập trung thực hiện các giải pháp nâng cao năng suất, hiệu quả trong sản xuất mía nguyên liệu, kiên quyết chuyển đổi diện tích có độ cao từ 15 độ trở lên hiện đang trồng mía sang trồng các cây trồng khác và chuyển đổi một số diện tích cây trồng có hiệu quả kinh tế thấp sang trồng mía theo hướng thâm canh. Đồng thời, cần thực hiện hiệu quả các chính sách tái cơ cấu ngành nông nghiệp, hỗ trợ phát triển vùng mía thâm canh... để nâng cao năng suất, chất lượng cho cây mía nguyên liệu.

Bài và ảnh: Lê Hòa