Bảo đảm nguồn nước sản xuất trong mùa khô

Mùa khô năm nay được dự báo có tổng lượng mưa ở mức xấp xỉ so với trung bình nhiều năm, song lượng dòng chảy trên các sông, suối giảm dần ở mức thấp hơn so với trung bình nhiều năm từ 20 đến 50%, có nơi hơn 50%. Điều này đã và đang là thách thức lớn đối với sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh.

Nông dân xã Quảng Lưu (Quảng Xương) chủ động lấy nước chăm sóc cây trồng vụ đông.

Vụ đông năm nay, toàn tỉnh phấn đấu gieo trồng từ 45.000 ha cây trồng các loại. Đến thời điểm hiện tại, bà con nông dân trên địa bàn tỉnh đã gieo trồng được 41.461,7 ha, đạt 92,1% kế hoạch. Diện tích cây trồng trong vụ đông chủ yếu là ngô, lạc, khoai lang và các loại cây rau màu. Đa phần các loại cây được gieo trồng trong vụ đông đều có nhu cầu sử dụng nước thường xuyên để sinh trưởng và phát triển, nhất là trong giai đoạn cây non. Vì vậy, để bảo đảm nguồn nước cho các loại cây trồng sinh trưởng, phát triển trong mùa khô, các đơn vị quản lý và khai thác các công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh đã và đang phối hợp với các huyện, thị xã, thành phố thực hiện các biện pháp bảo đảm nguồn nước cho cây trồng.

Công ty TNHH MTV Sông Chu đảm nhiệm tưới phục vụ hoạt động sản xuất nông nghiệp cho 17 huyện, thị xã, thành phố. Với phạm vi phục vụ trải rộng, diện tích do công ty phục vụ tưới trong mỗi vụ đông lên tới hàng vài chục nghìn ha. Vụ đông là vụ được sản xuất hoàn toàn vào thời điểm mùa khô, hạn, nguồn nước trên hệ thống các sông, kênh dẫn đều xuống thấp, có nơi còn cạn kiệt. Trong khi đó, diện tích sản xuất vụ đông tại các địa phương lại nằm rải rác, nhỏ, lẻ, manh mún, nên gây khó khăn lớn trong việc dẫn nước tưới, nhất là trên các chân ruộng thuộc chân đất vàn cao. Quá trình phục vụ nước tưới cho thấy: Nhiều diện tích sản xuất vụ đông nằm cách xa điểm lấy nước, nếu áp dụng biện pháp tưới tràn, dẫn nước trực tiếp qua mặt ruộng thì sẽ gây lãng phí. Do đó, các chi nhánh thủy lợi đã cử cán bộ thủy nông phối hợp cùng với UBND các xã, phường, thị trấn có diện tích sản xuất vụ đông hướng dẫn bà con nông dân đắp bờ, tạo dòng để dẫn nước vào tận chân ruộng, hạn chế tối đa việc thất thoát, lãng phí nguồn nước phục vụ sản xuất. Đối với các chân ruộng cao, công ty đã chỉ đạo các chi nhánh bố trí, lắp đặt một số trạm bơm dã chiến để bơm đẩy nước lên các kênh mương dẫn, tạo điều kiện thuận lợi để bà con nông dân lấy nước chăm sóc cây trồng vụ đông.

Bên cạnh đó, để việc cấp nước phục vụ sản xuất được thuận lợi, hạn chế thất thoát nguồn nước tưới trong mùa khô, từ trung tuần tháng 10, các đơn vị thủy nông đã và đang phối hợp với các xã, phường, thị trấn huy động lực lượng, ra quân làm thủy lợi mùa khô, khơi thông hệ thống kênh tưới, tiêu nội đồng, đào đắp bờ vùng, bờ thửa, giao thông nội đồng, gia cố các tuyến kênh, mương tưới, tiêu bị hư hỏng và khu vực nuôi trồng thủy sản gắn với vệ sinh môi trường. Đồng thời, tập trung dọn cỏ, vớt bèo, khơi thông dòng chảy các tuyến kênh tưới, tiêu nội đồng. Hiện, đã có nhiều xã hoàn thành chỉ tiêu về làm thủy lợi mùa khô. Đây là điều kiện quan trọng để các địa phương bảo đảm nguồn nước tưới phục vụ sản xuất trong mùa khô và những vụ tiếp theo.

Về phía bà con nông dân cũng đã chủ động thực hiện các biện pháp bảo đảm nguồn nước trong quá trình sản xuất. Để bảo đảm đủ nguồn nước tưới cho diện tích trồng cây rau màu, nhiều hộ đã chủ động xây dựng bể chứa nước ngay tại ruộng. Theo kinh nghiệm của bà Hoàng Thị Tôn, xã Quảng Lưu (Quảng Xương), vào mùa khô, việc cấp nước vào các cánh đồng được thực hiện theo lịch tưới luân phiên, nên không phải lúc nào tại các kênh dẫn cũng có sẵn nước để lấy. Vì vậy, việc xây dựng bể chứa nước ngay tại ruộng giúp người dân có nguồn nước dự trữ để chăm sóc cây trồng mà không sợ thiếu nước khi chưa tới lịch. Đây đang là cách làm hay được nhiều hộ dân áp dụng khi sản xuất nông nghiệp trong điều kiện thời tiết khô, hanh.

Với việc chủ động các biện pháp bảo đảm nguồn nước tưới, nên đến thời điểm này, trên địa bàn tỉnh chưa xảy ra hiện tượng thiếu nước sản xuất hay tình trạng tranh giành nước. Diện tích cây trồng vụ đông đều đang sinh trưởng, phát triển tốt. Một số diện tích cây trồng vụ đông đã cho thu hoạch, đạt năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế cao.

Bài và ảnh: Hương Thơm