EU siết chặt cơ chế đình chỉ miễn thị thực với các quốc gia ngoài khối Schengen

Theo phóng viên TTXVN tại Brussels, Hội đồng châu Âu ngày 17/11 đã chính thức thông qua lần cuối việc cập nhật cơ chế đình chỉ miễn thị thực dành cho công dân các quốc gia ngoài Liên minh châu Âu (EU) khi nhập cảnh vào khu vực Schengen.

Cửa kiểm soát biên giới tự động dành cho hành khách từ các nước không thuộc khối Schengen được lắp đặt tại Sân bay Quốc tế Henri Coanda ở Otopeni, Romania, ngày 28/3/2024. (Ảnh: AFP/TTXVN)

Với những sửa đổi mới, EU đặt mục tiêu nâng cao khả năng phản ứng trước các trường hợp lạm dụng chính sách hoặc những diễn biến đi ngược lại lợi ích chung của khối, đồng thời củng cố hệ thống bảo vệ trước các rủi ro phát sinh trong bối cảnh địa chính trị phức tạp hiện nay.

Theo quy định cập nhật, EU có thêm căn cứ để tạm dừng miễn thị thực đối với một quốc gia. Bên cạnh những tiêu chí truyền thống, EU có thể đình chỉ miễn thị thực nếu nước đó không còn tuân thủ chính sách thị thực chung của khối.

Một điểm đáng chú ý khác là cơ chế mới cho phép chấm dứt miễn thị thực đối với các quốc gia triển khai chương trình “quyền công dân cho nhà đầu tư,” hình thức cấp quốc tịch cho những người không có mối liên hệ thực sự với quốc gia liên quan.

Đây được xem là lỗ hổng tiềm ẩn rủi ro cho an ninh EU. Trong trường hợp quan hệ song phương xấu đi, chẳng hạn khi xảy ra các hành vi vi phạm nhân quyền, cơ chế đình chỉ cũng có thể được kích hoạt.

Những sửa đổi lần này giúp EU hành động sớm và linh hoạt hơn. Mức tăng đáng kể của các chỉ số như số trường hợp bị từ chối nhập cảnh, người ở lại quá hạn, đơn xin tị nạn hoặc các vụ phạm tội nghiêm trọng... sẽ được tính từ ngưỡng 30% thay vì 50% như trước đây.

Ngưỡng thấp hơn đồng nghĩa với việc EU có thể đánh giá rủi ro nhanh hơn và triển khai biện pháp kịp thời khi phát hiện dấu hiệu bất thường.

Thời hạn đình chỉ miễn thị thực cũng được điều chỉnh nhằm tạo thêm dư địa xử lý và đối thoại với quốc gia liên quan.

Giai đoạn đình chỉ ban đầu sẽ kéo dài 12 tháng, thay vì 9 tháng như trước, và có thể gia hạn thêm 24 tháng, tăng so với mức 18 tháng hiện hành.

Khoảng thời gian dài hơn này được xem là điều kiện cần để các bên cùng tháo gỡ những vấn đề dẫn đến việc đình chỉ, trước khi tính đến phương án thu hồi vĩnh viễn chế độ miễn thị thực.

Một thay đổi quan trọng khác là cách EU áp dụng cơ chế một cách có trọng tâm hơn, hạn chế tác động không cần thiết tới toàn bộ công dân của quốc gia chịu ảnh hưởng.

Theo quy định mới, việc gia hạn đình chỉ không nhất thiết phải áp dụng cho mọi đối tượng, mà có thể chỉ giới hạn đối với nhóm quan chức chính phủ hoặc nhà ngoại giao.

Cách tiếp cận này được kỳ vọng bảo đảm tính cân bằng giữa yêu cầu bảo vệ an ninh EU và tôn trọng lợi ích chính đáng của người dân.

Quy định mới sẽ có hiệu lực vào ngày thứ 20 sau khi được công bố trên Công báo Chính thức của EU và sẽ được áp dụng trực tiếp tại tất cả các nước thành viên.

Được thiết lập từ năm 2013, cơ chế đình chỉ miễn thị thực là công cụ nhằm bảo vệ EU trước nguy cơ lạm dụng chế độ đi lại không cần thị thực.

Tính đến nay, EU mới chỉ kích hoạt cơ chế này một lần vào năm 2024, cho thấy đây là biện pháp được sử dụng thận trọng nhưng ngày càng trở nên cần thiết trong bối cảnh di chuyển xuyên biên giới tiềm ẩn nhiều rủi ro mới./.

Theo TTXVN