Đừng để những “anh hùng bàn phím” dắt mũi

Thời gian qua mạng xã hội khá thịnh hành các diễn đàn, hội, nhóm kín nhằm tập hợp những người có cùng mối quan tâm, để cùng nhau bàn luận về những chủ đề nào đó. Và vô tình, đây lại trở thành một “mảnh đất màu mỡ” cho những “anh hùng bàn phím” tha hồ tự tung, tự tác tham gia bàn luận các vấn đề chính trị - xã hội dù chưa thực sự chứng kiến hay hiểu rõ, thậm chí còn tung tin giả, tin sai sự thật trên mạng xã hội.

Người dùng mạng cần đề cao cảnh giác trước các thông tin xấu, độc để tránh bị kẻ xấu “dắt mũi” nhằm định hướng dư luận. (Ảnh chụp từ internet).

Nhận diện “anh hùng bàn phím”

Theo định nghĩa của những “cư dân mạng", cụm từ “anh hùng bàn phím” chỉ sự mỉa mai, chê cười những người “giấu mặt” sau màn hình máy tính. Họ ẩn danh thông qua những comment (bình luận) một cách vô tư, vô tâm, không cần quan tâm vấn đề đó đúng hay sai, thậm chí còn buông những lời lẽ thách thức, không lường trước được hậu quả.

Trở lại thời điểm những ngày bão số 3 gây thiệt hại nặng nề cho các tỉnh, thành phố phía Bắc. Trong lúc cả hệ thống chính trị và người dân căng sức tập trung chống lũ, thì trên không gian mạng có không ít người thể hiện “năng lực”, “trách nhiệm” của “anh hùng bàn phím”, chê bai, châm chọc đủ điều, đưa các thông tin sai trái, các bình luận tiêu cực. Theo phán xét của những “anh hùng bàn phím” này thì dường như các cấp chính quyền và lực lượng chức năng đều thiếu trách nhiệm, bị động trong công tác phòng, chống bão số 3 và mưa lũ. Cũng theo họ, khi mưa lũ diễn ra nặng nề ở một số tỉnh, thành phố phía Bắc thì người dân gần như bị bỏ mặc, phải lên mạng kêu cứu và chỉ có thể trông chờ vào sự trợ giúp của cư dân mạng. Do đó, trên mạng xã hội thời điểm trong và sau mưa bão xuất hiện rất nhiều “lời kêu cứu”. Tuy vậy, đây đều là những lời kêu cứu thất thiệt gây hoang mang dư luận, thậm chí tin vào những lời kêu cứu thất thiệt đã có những nhà hảo tâm kêu gọi ủng hộ để ứng cứu... Rất may khi liên lạc với địa phương mới tá hỏa địa phương không có nhu cầu và địa phương đã chuẩn bị đủ mặt hàng để hỗ trợ bà con.

Cần ứng xử có văn hóa, chuẩn mực

Mọi hành vi bịa đặt, xuyên tạc, bôi nhọ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác là vi phạm pháp luật và có đủ chế tài để xử lý. Theo Điểm a, Khoản 1, Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử, các hành vi lợi dụng mạng xã hội để cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân... bị phạt tiền từ 10 đến 20 triệu đồng.

Khoản 2, Điều 101, Nghị định 15/2020/NĐ-CP quy định: Trường hợp tiết lộ thông tin thuộc danh mục bí mật Nhà nước, bí mật đời tư của cá nhân và bí mật khác mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự thì bị phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 30 triệu đồng. Đồng thời, người vi phạm còn phải có trách nhiệm gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn hoặc thông tin vi phạm pháp luật do thực hiện hành vi vi phạm.

Khoản 2, Điều 155 của Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi năm 2017) quy định trường hợp sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội thì bị phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm.

Cùng với các quy định về xử phạt, để xây dựng một không gian mạng lành mạnh, ứng xử có văn hóa, chuẩn mực, Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành các văn bản yêu cầu Sở Thông tin và Truyền thông các tỉnh, thành phố tăng cường rà soát, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật trong việc lan truyền các thông tin xấu, độc, thông tin sai sự thật. Các cơ quan thông tấn, báo chí tăng cường thông tin tuyên truyền để người dân hiểu đúng các vụ việc, không lan truyền các thông tin sai sự thật, xúc phạm đến uy tín tổ chức, cá nhân, ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội.

Trong đó, nổi bật ngày 17/6/2021 Bộ Thông tin và Truyền thông đã có Quyết định số 874/QĐBTTTT ban hành “Bộ Quy tắc ứng xử trên mạng xã hội”. Đây được xem là “thể chế mềm” điều chỉnh các hành vi ứng xử, chuẩn mực đạo đức, văn hóa trên môi trường mạng và có tính chất khuyến nghị đối với các tổ chức, cá nhân, nhà cung cấp dịch vụ mạng xã hội.

Tuy vậy, bên cạnh các quy định và chế tài xử phạt, điều quan trọng nhất vẫn chính là ý thức của những người sử dụng mạng xã hội. Để tránh những sự việc đáng tiếc xảy ra, người dùng mạng cần nâng cao tinh thần trách nhiệm với bản thân và cộng đồng bằng cách sử dụng mạng xã hội đúng quy định và có văn hóa. Có như vậy mới dần loại bỏ được những mặt tiêu cực trên mạng xã hội.

Bài và ảnh: Lê Phượng