Đại biểu Mai Văn Hải (Đoàn ĐBQH Thanh Hóa): Cần làm rõ quy hoạch mạng lưới đường sắt

Chiều 18/6, tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Đường sắt (sửa đổi).

ĐBQH Mai Văn Hải, Tỉnh ủy viên, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa tham gia phát biểu góp ý vào dự án Luật.

Tham gia góp ý, ĐBQH Mai Văn Hải, Tỉnh ủy viên, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa thống nhất với Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Uỷ ban Khoa học công nghệ và Môi trường về dự án Luật Đường sắt (sửa đổi).

Góp ý về chính sách ưu đãi, hỗ trợ của Nhà nước về phát triển đường sắt được quy định tại Điều 5, đại biểu cho rằng đây là nội dung rất quan trọng, có nhiều điểm mới sẽ góp phần tháo gỡ các “điểm nghẽn” về vốn, thu hút nguồn lực, nhất là nguồn lực đầu tư xã hội để phát triển mạng lưới đường sắt.

Dự án luật cũng đã thể hiện được tinh thần Nghị quyết số 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân. Các cơ chế ưu đãi trong dự án luật được kỳ vọng sẽ khơi thông nguồn lực đầu tư, từng bước hiện đại hoá mạng lưới đường sắt của nước ta.

Tuy nhiên, để bảo đảm tính chặt chẽ, khả thi của dự án luật, đại biểu Mai Văn Hải đề nghị: Tại khoản 7 cần làm rõ tại sao chỉ cho tổ chức tham gia hoạt động kinh doanh đường sắt được hưởng ưu đãi, mà không có chính sách cho cá nhân khi tham gia kinh doanh đường sắt. Trong khi đó, dự thảo Luật cũng đang đưa ra chính sách khuyến khích, hỗ trợ, tạo điều kiện cho tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài đầu tư, kinh doanh kết cấu hạ tầng đường sắt và kinh doanh đường sắt.

Theo đại biểu cần tách ra 2 chính sách: Chính sách đối với kinh doanh kết cấu hạ tầng và chính sách đối với kinh doạnh vận tải đường sắt. Đây là 2 lĩnh vực kinh doanh khác nhau nên cần phải có cơ chế, chính sách khuyến khích phù hợp với từng lĩnh vực.

Hơn nữa, để chính sách đi vào cuộc sống, sử dụng đúng mục đích, hiệu quả, đại biểu đề nghị nên giao Chính phủ quy định cụ thể điều kiện, tiêu chuẩn để cá nhân, tổ chức được tiếp cận với nguồn hỗ trợ đầu tư phát triển từ ngân sách Nhà nước và tiếp cận với vốn tín dụng ưu đãi cho tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động kinh doanh đường sắt tại địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn.

Góp ý về quy hoạch mạng lưới đường sắt quy định tại khoản 1 Điều 20, đại biểu cho rằng, quy hoạch mạng lưới đường sắt là quy hoạch ngành quốc gia, làm cơ sở cho việc định hướng đầu tư, phát triển, khai thác mạng lưới đường sắt quốc gia. Dự thảo quy định phân cấp cho Bộ trưởng Bộ Xây dựng tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch mạng lưới đường sắt là một bước phân cấp mạnh mẽ, nhằm rút ngắn thời gian lập, thẩm định, quy hoạch mạng lưới đường sắt, nhưng đây là thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ được quy định tại Luật Quy hoạch 2017. Vì vậy, đại biểu đề nghị cần làm rõ vấn đề này để tránh mẫu thuẫn, chồng chéo về thẩm quyền phê duyệt.

Để cụ thể hoá quy hoạch mạng lưới đường sắt, tại khoản 2 Điều 20 dự thảo Luật mới chỉ đề cập đến quy hoạch tuyến đường sắt, ga đường sắt là quy hoạch có tính chất kỹ thuật chuyên ngành, được lập cho tuyến đường sắt quốc gia, nhưng chưa đề cập đến việc quy hoạch các công trình phụ trợ khác của mạng lưới đường sắt. Phương án phát triển đường sắt địa phương, đường sắt chuyên dùng quy định tại khoản 3, là một nội dung trong quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, quy hoạch đô thị và nông thôn, nhưng cũng chưa có định hướng cụ thể về nội dung phương án.

Vì vậy, đối với nội dung quy hoạch đường sắt, đại biểu đề nghị xem xét quy định nội dung quy hoạch, trong đó có cả nội dung định hướng về xây dựng phương án phát triển đường sắt được tích hợp trong quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh.

Góp ý về điều chỉnh quy hoạch quy định tại Điều 23, đại biểu hoàn toàn thống nhất với nội dung lập, thẩm định, phê duyệt điều chỉnh dự án đường sắt, dự án tổ hợp công nghiệp đường sắt, tái định cư phục vụ giải phóng mặt bằng cho dự án đường sắt, có thay đổi so với quy hoạch liên quan thì dự án được phê duyệt mà không phải thực hiện thủ tục điều chỉnh quy hoạch; quy hoạch có liên quan phải được kịp thời cập nhật cho phù hợp và công bố theo quy định.

Quy định như dự thảo sẽ rút ngắn được thời gian giải quyết các thủ tục hành chính, giải quyết được những vướng mắc từ thực tế khi phải điều chỉnh quy hoạch, đẩy nhanh công tác giải phóng mặt bằng và rút ngắn thời gian lập dự án đầu tư. Nhưng theo đại biểu, nếu không có quy định chặt chẽ thì rất dễ bị trục lợi chính sách, phê duyệt điều chỉnh trái quy định, dẫn đến phá vỡ quy hoạch được duyệt ban đầu. Vì vậy, đề nghị cần phải có quy định cụ thể để kiểm soát, giám sát và cần xác định rõ quy mô loại đường sắt cấp nào thì được áp dụng.

Quốc Hương