Chủ động sắp xếp dân cư vùng nguy cơ lũ ống, lũ quét, sạt lở khu vực miền núi

Trong những năm qua, trên địa bàn tỉnh ta, nhất là ở khu vực miền núi cao vẫn luôn phải oằn mình gánh chịu ảnh hưởng nặng nề của thiên tai. Hàng chục trận lũ quét, sạt lở đất đã tàn phá nhiều huyện miền núi với quy mô và phạm vi ngày càng lớn, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản cũng như môi trường sinh thái.

Một góc Khu tái định cư Co Hương (Quan Sơn).

Nhằm mục tiêu đảm bảo an toàn về tính mạng con người, tài sản, khắc phục hậu quả do thiên tai gây ra, sớm ổn định cuộc sống cho Nhân dân, tỉnh Thanh Hóa luôn quan tâm, bố trí nguồn lực xây dựng các khu tái định cư (TĐC). Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đã khẩn trương phối hợp với các huyện miền núi tiến hành rà soát, đánh giá tổng thể vùng nguy cơ xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất tại những khu vực này và phân theo các cấp độ ảnh hưởng thiên tai để triển khai xây dựng Đề án sắp xếp dân cư vùng nguy cơ cao xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất khu vực miền núi. Theo đó, mục tiêu đến năm 2025, thực hiện sắp xếp, ổn định cho 2.828 hộ dân (trong đó có 1.118 hộ TĐC xen ghép, 832 hộ TĐC liền kề và 878 hộ TĐC tập trung). Trọng tâm của đề án là trong thời gian ngắn nhất bố trí đủ nguồn lực, quỹ đất để thực hiện TĐC, hướng đến ổn định, cải thiện đời sống của người dân, hạn chế tới mức thấp nhất thiệt hại do thiên tai gây ra, ứng phó với biến đổi khí hậu, phát huy hiệu quả đầu tư cơ sở hạ tầng, giải quyết việc làm, tăng thu nhập, góp phần giảm nghèo bền vững, bảo vệ môi trường, xây dựng nông thôn mới và củng cố quốc phòng - an ninh.

Sau nhiều nỗ lực, cố gắng, hiện nay đã thực hiện cho 151 hộ TĐC tập trung theo lệnh đầu tư khẩn cấp. Đã và đang triển khai thực hiện 11 dự án nhằm sắp xếp cho 389 hộ và đã trình UBND tỉnh xem xét quyết định chủ trương 6 dự án nhằm sắp xếp cho 167 hộ theo hình thức TĐC tập trung và liền kề. Đối với các hộ TĐC xen ghép, các địa phương cũng đang khẩn trương để vận động các hộ dân chủ động di dời sớm. Cụ thể, năm 2021 Chủ tịch UBND tỉnh đã ban hành tình huống khẩn cấp về thiên tai và hỗ trợ kinh phí thực hiện đầu tư 3 khu TĐC tập trung, sắp xếp ổn định cho 112 hộ, gồm: Khu TĐC bản Ón, xã Tam Chung (Mường Lát); Khu TĐC Co Hương, bản Ngàm, xã Tam Thanh (Quan Sơn); Khu TĐC bản Lở, xã Nam Động (Quan Hóa). Năm 2022, HĐND tỉnh đã ban hành nghị quyết quyết định chủ trương đầu tư 11 dự án trên địa bàn các huyện Mường Lát, Quan Sơn, Thường Xuân, Bá Thước sắp xếp ổn định cho 389 hộ dân với tổng mức đầu tư cơ sở hạ tầng là 97.950 triệu đồng và vận động 183 hộ dân thực hiện TĐC xen ghép. Hiện nay, UBND tỉnh đang xem xét quyết định chủ trương đầu tư 6 dự án năm 2023 trên địa bàn các huyện Mường Lát, Quan Sơn, Quan Hóa, Bá Thước, Lang Chánh, Thạch Thành nhằm sắp xếp ổn định cho 167 hộ dân. Cùng với đó, Sở NN&PTNT đã phối hợp với UBND các huyện miền núi lập báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư các dự án sắp xếp dân cư năm 2024-2025 gửi Sở Kế hoạch và Đầu tư thẩm định theo quy định.

Nét nổi bật trong chương trình bố trí, sắp xếp dân cư là đã gắn việc di dân với việc thực hiện các chương trình phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Điều chỉnh, kết cấu lại các điểm dân cư gắn với quy hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng và công trình phúc lợi cộng đồng, từ đó đảm bảo việc đầu tư cơ sở hạ tầng được thuận lợi và tiết kiệm, nhiều bản làng mới được hình thành, diện mạo nông thôn có nhiều thay đổi. Đặc biệt, việc lồng ghép các nguồn vốn từ chương trình mục tiêu quốc gia đã góp phần thực hiện mục tiêu xóa đói, giảm nghèo, phát triển kinh tế với củng cố quốc phòng - an ninh tại các địa phương. “Việc triển khai sắp xếp, ổn định dân cư tại các khu vực có nguy cơ cao xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất trên địa bàn các huyện miền núi có vai trò rất quan trọng trong tiến trình phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống, sản xuất cho người dân khu vực miền núi, đảm bảo an ninh - quốc phòng, giảm thiểu được những hậu quả nặng nề do thiên tai gây ra”. Khi đời sống ổn định, các hộ dân yên tâm phát triển sản xuất, không còn tình trạng di cư tự do và chặt phá rừng, đốt nương làm rẫy, diện tích rừng được khôi phục và phát triển, góp phần quan trọng vào việc bảo vệ môi trường sinh thái và phát huy được sức mạnh quốc phòng toàn dân trong việc bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.

Bài và ảnh: Thu Hòa