Những ngày giáp Tết ở “thủ phủ” mật mía Thạch Thành

Những ngày gần Tết Nguyên đán là thời điểm người dân huyện Thạch Thành (Thanh Hóa) tất bật với nghề truyền thống làm mật mía phục vụ khách hàng dịp năm mới.

Video: Làng mật mía rộn ràng vào mùa Tết.

Những ngày này, các lò nấu mật mía tại khu phố Lâm Thành, thị trấn Kim Tân, huyện Thạch Thành đang hoạt động hết công suất để cho ra những mẻ mật đạt chất lượng, phục vụ Tết Nguyên đán Quý Mão 2023.

Nghề nấu mật mía ở huyện Thạch Thành là nghề cha truyền con nối và duy trì cho đến ngày nay. Trước đây, người dân nấu mật mía rồi đóng chai, đóng can... mang đến các chợ trong vùng để bán. Giờ đây, kinh tế thị trường phát triển, các cơ sở sản xuất mật mía mở rộng sản xuất, đưa hàng hoá đi khắp các tỉnh thành trong cả nước để tiêu thụ.

Theo người làm mật ở đây cho biết, vào những năm 80, người dân còn phải dùng sức trâu, bò để ép mía lấy nước nấu mật. Nhưng vài chục năm nay, nhiều gia đình đã đầu tư máy ép chạy bằng điện nên việc ép mật đỡ vất vả và đảm bảo vệ sinh hơn.

Nghề này rất vất vả, muốn mật ngon phải đứng canh lửa trong nhiều giờ, đảo liên tục và đều tay, khi mật sôi thì vớt váng mật, nếu không chú ý mật sẽ bị cháy có màu đen và không được thơm ngon.

Khi nước mía bắt đầu sền sệt chuyển sang màu nâu vàng thì mới hoàn thành việc nấu mật.

Sau khi nấu xong, người dân tiếp tục lọc mật qua lớp vải màn để sạch cặn, khi mật nguội có một lớp bọt đường nổi lên thì hoàn thành.

Quá trình nấu mật mất 5-8 tiếng, mẻ mật trở nên sánh mịn, đặc, thơm, có màu vàng cánh gián mới đảm bảo chất lượng. Theo ông Nguyễn Văn Vinh (51 tuổi, ở thị trấn Kim Tân, huyện Thạch Thành) cho biết, năm nay gia đình ông thu mua khoảng 500-700 tấn nguyên liệu, cho sản phẩm khoảng 50-70 tấn mật mía cung ứng ra thị trường.

Hoạt động của các lò nấu mật mía thủ công đã giúp nhiều lao động địa phương có công việc, thu nhập ổn định khoảng 300.000-400.000 đồng/người/ngày. Hiện đang vào vụ, nhiều chủ lò lại tuyển thêm nhiều lao động.

Theo ông Vinh, cứ 1 tấn mía ép tươi sau khi nấu thành phẩm được trên dưới 1 tạ mật. Mật mía năm nay được bán với giá 16.000-17.000/kg, cao hơn so với nhiều năm trước vì giá nguyên liệu đầu vào tăng. Công việc nấu mật mía được người dân ở Thạch Thành thực hiện chỉ trong vài tháng cuối năm nhưng mang lại thu nhập tương đối cao, ước tính mỗi hộ gia đình thu lãi 50-60 triệu đồng mỗi vụ Tết sau khi đã trừ mọi chi phí.

Trong những ngày Tết cổ truyền, người Việt thường dùng mật mía để chấm bánh chưng, nấu chè, làm bánh... Bởi vậy, đến hẹn lại lên, cứ vào dịp cuối năm “thủ phủ” mật mía Thạch Thành lại rộn ràng hơn bao giờ hết. Không khí Tết như đến sớm hơn ở huyện vùng miền núi này.

Hoàng Đông