Lễ hội Mường Ca Da, nơi bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của người Thái Quan Hóa

Tối 27-3-2018, tại Trung tâm Văn hóa thông tin, thể dục thể thao huyện Quan Hóa đã diễn ra lễ khai mạc lễ hội Mường Ca Da lần thứ 3, năm 2018. Hàng vạn người dân và du khách trong và ngoài tỉnh đã về với lễ hội. Đây là một trong những lễ hội có truyền thống lâu đời ở huyện vùng cao Quan Hóa, được khôi phục từ năm 2008 và tổ chức 5 năm một lần.

Nghi lễ rước kiệu từ chùa Ông Thiên Sơn Tự đến đền thờ Thượng tướng Thống lĩnh quân Khằm Ban.

Mường Ca Da, huyện Quan Hóa ngày nay là một trong 4 mường lớn - đơn vị hành chính của cộng đồng người Thái cổ, với nhiều nét văn hóa truyền thống vô cùng phong phú và độc đáo. Mường Ca Da nằm trên địa bàn các xã Hồi Xuân, Xuân Phú, Phú Nghiêm, Thanh Xuân, Nam Xuân, thị trấn Quan Hóa của huyện Quan Hóa và một phần của xã Trung Xuân thuộc huyện Quan Sơn. Ca Da mang trên mình nhiều vốn văn hóa cổ như: “Săng chụ xon sao”, “Khun lù nàng ủa”, “Trường ca ú Thêm”. Với nhiều điệu khặp nổi tiếng như: Khặp bao xao (khặp giao duyên), khặp xăng chụ (điệu khặp tiễn dặn người yêu), khặp lùng tống (điệu hát xuống đồng), khặp cạ (điệu hát chèo thuyền), cùng nhiều truyền thuyết ly kỳ, phong phú, đa dạng hấp dẫn còn lưu truyền cho đến ngày nay.

Lễ hội Mường Ca Da được khôi phục đã góp phần động viên, cổ vũ các tầng lớp nhân dân trong toàn huyện hăng say thi đua lao động, sản xuất, phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng cuộc sống ấm no và hạnh phúc. Đây còn là dịp để người dân trong vùng thể hiện niềm tự hào và biết ơn công lao khai phá vùng đất Mường Ca Da của các thế hệ cha ông, trong đó có nhân vật lịch sử “Thượng tướng Thống lĩnh quân Khằm Ban”. Đây cũng là hoạt động ý nghĩa góp phần bảo tồn, kế thừa và phát huy các giá trị văn hóa tốt đẹp của các dân tộc trong thời kỳ hội nhập của đất nước.

Lễ hội Mường Ca Da diễn ra trong 3 ngày, từ 26 đến 28-3-2018. Lễ hội có 2 phần chính: Phần lễ với điểm nhấn là lễ rước kiệu từ Chùa Ông đến đền thờ “Thượng tướng lĩnh thống quân Khằm Ban” và lễ “Xín Mường”; phần hội với sự tham gia của 18 đội thi của các xã, thị trấn có các phần thi thể thao dân tộc, các trò chơi, trò diễn dân gian đặc sắc như: Kéo co, đẩy gậy, tung còn, tó mác lẹ, bắn nỏ, đi cà kheo đá bóng, gói bánh Ú, khua luống, trống chiêng, hát khặp, thiếu nữ đẹp trong sắc phục dân tộc và thi trình diễn văn nghệ dân gian bằng hình thức sân khấu hóa. Lễ hội còn có 18 gian hàng giới thiệu các sản phẩm nông sản, tiểu thủ công nghiệp truyền thống của địa phương đến khách hàng trong và ngoài tỉnh.

Đây cũng là lần đầu tiên huyện Quan Hóa đẩy mạnh hình thức xã hội hóa lễ hội, huy động được sự đóng góp tích cực của các doanh nghiệp và nhân dân nhưng vẫn đảm bảo được tính nguyên bản và các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Đỗ Lưu

(Đài TT- TH Quan Hóa)