Tổng thống Nga Putin đã thắng

Vào ngày 24/2/2022, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nói với người dân lý do tại sao ông tiến hành “chiến dịch quân sự đặc biệt” ở Ukraine.

Ảnh: Getty Images.

“Khi NATO mở rộng về phía đông, tình hình đất nước chúng ta trở nên tồi tệ và nguy hiểm”, ông nói trong bài phát biểu trên truyền hình ngay trước khi lực lượng của ông phát động cuộc tấn công vào Ukraine.

"Hơn nữa, trong những ngày gần đây, giới lãnh đạo NATO đã công khai nói về nhu cầu phải phát triển cơ sở hạ tầng của liên minh đến biên giới của Nga. Chúng ta không thể đứng nhìn những gì đang diễn ra nữa."

Sau gần 3 năm chiến tranh, một cuộc chiến đã cướp đi hàng chục nghìn sinh mạng của cả hai bên, mục tiêu của Nga dường như đã đạt được và Ukraine phải đứng nhìn.

Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông đã đồng ý đàm phán với Tổng thống Nga Putin, đồng thời bác bỏ cơ hội của Ukraine quay trở lại đường biên giới năm 2014 hoặc trở thành thành viên NATO.

Khi các nhà lãnh đạo châu Âu bị gạt ra ngoài lề đang choáng váng vì sốc, ý kiến từ Carlo Masala, một giáo sư tại Đại học Bundeswehr ở Munich, đã rõ ràng. "Putin sẽ thắng”.

Quan điểm đó phần lớn được các nhà phân tích đồng tình. Họ mô tả “chiến thắng mang tính diễn ngôn” cho Nga và cho biết có vẻ như Mỹ đã chấp thuận các yêu cầu của Tổng thống Nga trước khi các cuộc đàm phán bắt đầu.

Điện Kremlin ca ngợi cuộc đàm phán là “lịch sử” và nhiều nhân vật nổi tiếng của Nga rất vui mừng. Thượng nghị sĩ Nga Alexei Pushkov cho biết cuộc gọi giữa Donald Trump và Tổng thống Nga Putin "sẽ đi vào lịch sử chính trị và ngoại giao thế giới. Tôi chắc chắn rằng ở Kiev, Brussels, Paris và London, họ đang đọc tuyên bố của Trump về cuộc trò chuyện của ông với Putin bằng sự kinh hoàng và không thể tin vào mắt mình".

Trong khi đó, thị trường chứng khoán Nga tăng vọt, và đó không phải là tin tốt duy nhất cho Putin. Theo quan điểm của ông, sự phản đối trong nước đã bị dập tắt, các tổ chức gây rắc rối như Tòa án Hình sự Quốc tế, nơi đã ban hành lệnh bắt giữ Putin nhưng hiện đang phải đối mặt với lệnh trừng phạt của Mỹ, cũng nằm trong tầm ngắm của Donald Trump.

Nga vẫn còn nhiều vấn đề nghiêm trọng, đáng chú ý là nền kinh tế bị ảnh hưởng bởi lệnh trừng phạt. Nhưng nếu mục tiêu của Putin là ngăn chặn một quốc gia NATO thống nhất được thành lập tại biên giới của Nga, thì mục tiêu đó, ít nhất, cũng gần hoàn thành.

Biên giới của Ukraine trước năm 2014

Trong một bài viết vào năm 2021 có tựa đề “Về sự thống nhất lịch sử của người Nga và người Ukraine”, Tổng thống Putin đã phác thảo những gì ông coi là yêu sách của Nga đối với Crimea, cũng như Donbas và Luhansk. "Dự án chống Nga đã bị hàng triệu người Ukraine bác bỏ. Người dân Crimea và cư dân Sevastopol đã đưa ra lựa chọn lịch sử của họ", ông viết.

Có vẻ như Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Hegseth đồng ý. Ông cho biết việc quay trở lại biên giới Ukraine trước năm 2014, khi Nga sáp nhập Crimea, là không thực tế. Năm đó, các lực lượng Nga đã làm phương Tây bất ngờ khi nhanh chóng chiếm đóng lãnh thổ Ukraine.

Donald Trump, người đã nói rằng Nga sẽ không bao giờ tiến hành chiến tranh nếu ông là tổng thống, đã có các cuộc điện đàm riêng với Tổng thống Nga Putin và Tổng thống Ukraine Zelensky hôm 13/2 thông báo rằng các cuộc đàm phán sẽ bắt đầu ngay lập tức và lệnh ngừng bắn sắp xảy ra. Điều này được coi là một dấu hiệu khác cho thấy việc quay trở lại biên giới trước năm 2014 của Ukraine đã không còn nữa.

Không có tư cách thành viên NATO cho Ukraine

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Hegseth cho biết bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào cũng phải bao gồm các đảm bảo an ninh để chiến tranh sẽ không tái diễn, nhưng châu Âu phải làm nhiều hơn nữa. Ông loại trừ khả năng Ukraine gia nhập NATO, một yêu cầu quan trọng của Tổng thống Nga Putin.

Kira Rudik, lãnh đạo Đảng Holos theo chủ nghĩa tự do, ủng hộ châu Âu của Ukraine, trả lời truyền thông rằng những bình luận của Hegseth cho thấy Mỹ muốn chuyển trách nhiệm hỗ trợ Ukraine cho các đối tác châu Âu của Kiev.

Nhưng bà cho biết vẫn chưa rõ liệu châu Âu có sẵn sàng chấp nhận trách nhiệm này hay không và lo ngại việc hỗ trợ cho quân đội Ukraine sẽ bị gián đoạn. Trong khi đó, chính trị gia người Estonia Marko Mihkelson đã cảnh báo về “một ngày đen tối cho châu Âu”.

Keir Giles, cố vấn cấp cao tại Chatham House cho biết Hegseth đã loại trừ khả năng Mỹ hoặc NATO đưa ra các đảm bảo an ninh đáng tin cậy cho Ukraine nhưng bất kỳ lệnh ngừng bắn nào cũng sẽ chỉ diễn ra trong thời gian ngắn và sẽ giúp Nga có thời gian để xây dựng lại lực lượng.

Giles ám chỉ đến chính sách xoa dịu Hitler của Thủ tướng Anh Neville Chamberlain trước Thế chiến thứ hai: “Những điểm tương đồng với năm 1938 chỉ có thể rõ ràng hơn nếu Donald Trump giơ một tờ giấy và nói rằng ông Putin đã đảm bảo không còn tham vọng lãnh thổ nào nữa ở châu Âu”.

Kirill Shamiev, nghiên cứu viên chính sách tại Hội đồng Đối ngoại Châu Âu, nói: "Đừng nhầm lẫn, thông điệp của Trump và Điện Kremlin về các cuộc đàm phán và thỏa thuận hòa bình tiềm năng có vẻ như là một chiến thắng lớn và mang tính diễn ngôn cho Nga... theo quan điểm của Nga, đây đã là một chiến thắng lớn."

Thị trường chứng khoán Nga

Thị trường chứng khoán Nga tăng vọt sau cuộc điện đàm giữa Trump và Putin. Sàn giao dịch Moscow (MOEX) và Chỉ số RTS đều tăng hơn 6%. Trong khi đó, Reuters đưa tin, trích dẫn dữ liệu từ thị trường giao dịch không chính thức, đồng rúp đã tăng 3,7% lên 90,50 rúp so với đô la Mỹ.

Pekka Kallioniemi, người sáng lập Vatnik Soup chuyên phân tích thông tin sai lệch của Nga, đã đăng trên X, rằng cuộc gọi của Trump với Putin đã thúc đẩy mạnh mẽ thị trường chứng khoán Moscow và Tổng thống Mỹ “hiện đang cứu Điện Kremlin khỏi bờ vực thảm họa kinh tế”.

Moscow Times cho biết cổ phiếu của các công ty lớn của Nga như Novatek, Gazprom và Rostelecom đã tăng hơn 8%. Nhìn chung, thị trường chứng khoán Nga đã tăng 11,1% kể từ đầu năm, theo Reuters.

Tuy nhiên, Tổng thống Nga Putin vẫn phải đối mặt với nền kinh tế bất ổn, với tỷ lệ lạm phát là 9,5% mà ngân hàng trung ương đang cố gắng kiềm chế bằng mức lãi suất chủ chốt kỷ lục 21%.

Điều này được thúc đẩy bởi chi tiêu quân sự của Nga và tình trạng thiếu hụt lao động, trầm trọng hơn bởi thương vong ở Ukraine và cuộc khủng hoảng nhân khẩu học.

ICC và Nhà Trắng

Tổng thống Putin cũng sẽ được thúc đẩy bởi động thái của Donald Trump vào tháng trước nhằm trừng phạt Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC), cơ quan đã ban hành lệnh bắt giữ nhà lãnh đạo Nga vào năm 2022.

Sau khi trở lại Nhà Trắng vào tháng trước, Donald Trump đã ban hành lệnh hành pháp áp đặt lệnh trừng phạt đối với ICC, cáo buộc cơ quan này có “hành động bất hợp pháp và vô căn cứ” chống lại Mỹ và Israel. Lệnh của ông được đưa ra để đáp lại lệnh bắt giữ của tòa án đối với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant về cáo buộc tội ác chiến tranh ở Gaza, cáo buộc mà cả hai người đều phủ nhận. Netanyahu gọi lệnh này là “vô lý”.

Lệnh của Donald Trump cảnh báo về “hậu quả rõ ràng và đáng kể” đối với những người tham gia vào hành động của ICC.

Châu Âu bị gạt ra ngoài lề

Chỉ bằng một cuộc điện thoại, Donald Trump đã đảo ngược chính sách của Mỹ về cuộc chiến ở Ukraine. Nhưng trong khi Điện Kremlin xác nhận đã bắt đầu lên kế hoạch cho các cuộc đàm phán, Marie Dumoulin, giám đốc chương trình châu Âu của Hội đồng quan hệ đối ngoại châu Âu, cho biết vẫn chưa rõ Mỹ dự định theo đuổi các cuộc đàm phán này như thế nào.

Dù có chuyện gì xảy ra thì Putin dường như vẫn chiếm ưu thế hơn so với các đối thủ châu Âu của mình.

Dumoulin cho rằng không biết liệu Mỹ có ý định đàm phán riêng với Nga và Ukraine để đưa họ ngồi vào cùng một bàn hay không, hoặc liệu các bên liên quan quan trọng khác, bao gồm cả châu Âu, có tham gia hay không.

Tờ Financial Times đưa tin các quốc gia châu Âu lo ngại họ sẽ phải gánh chịu chi phí an ninh và tái thiết sau chiến tranh ở Ukraine vì họ bị loại khỏi các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Nga.

Dumoulin cho biết: “Bằng cách loại trừ triển vọng Ukraine gia nhập NATO và chuyển gánh nặng an ninh châu Âu trong tương lai sang người châu Âu, các quan chức Mỹ đã tự tước đi những đòn bẩy quan trọng mà họ có thể sử dụng trong các cuộc đàm phán trong tương lai để thúc đẩy Nga phải nhượng bộ”.

TD