Tăng cường phòng, chống hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng

Kỳ họp thứ 11, HĐND tỉnh Thanh Hóa khoá XVIII, nhiệm kỳ 2021-2026 diễn ra từ ngày mùng 9 đến 11-12-2022. Một nội dung được HĐND tỉnh chọn để chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp này đó là: "Thực trạng, nguyên nhân và giải pháp khắc phục tình trạng tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản, nhất là lừa đảo trên không gian mạng". Để bạn đọc nắm rõ hơn về vấn đề này, Báo Thanh Hóa có bài viết thông tin thực trạng tình trạng tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng ở địa bàn tỉnh Thanh Hóa, cũng như biện pháp chủ động phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh với loại tội phạm nguy hiểm này.

Lực lượng công an bắt giữ đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua facebook.

Thời gian gần đây, hoạt động của tội phạm sử dụng công nghệ cao để xâm phạm trật tự xã hội tiếp tục diễn biến phức tạp, đặc biệt là lừa đảo qua mạng internet, mạng viễn thông với nhiều phương thức, thủ đoạn hoạt động mới gây thiệt hại lớn về tài sản và ảnh hưởng an ninh trật tự (ANTT) và đời sống Nhân dân.

Từ cuối năm 2021 đến nay, trên địa bàn tỉnh xảy ra 132 vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản, gây thiệt hại trên 30 tỷ đồng. Trong đó, lừa đảo truyền thống xảy ra 40 vụ; lừa đảo trên không gian mạng xảy ra 92 vụ. Qua đấu tranh các chuyên án lừa đảo trên không gian mạng của lực lượng chức năng, nhận thấy các đối tượng hoạt động trên các website, sàn giao dịch tiền ảo, ứng dụng mạng xã hội (facebook, zalo...). Phạm vi hoạt động của các đối tượng này rất rộng, nơi cư trú ở nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước, thậm chí ở nước ngoài nhưng lừa đảo trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa. Quá trình điều tra xác định khu vực sử dụng thiết bị, tang vật để lừa đảo nằm ở khu vực biên giới Việt Nam. Trong đó, nhiều đối tượng, đường dây, ổ nhóm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng hoạt động trên lãnh thổ nước ngoài như Campuchia, Đài Loan (Trung Quốc) có thiết bị là số điện thoại, địa chỉ IP ở nước ngoài; vị trí các đối tượng người Việt Nam và các đối tượng rút tiền, có hoạt động rửa tiền ở nước ngoài, khu vực giáp biên gây khó khăn cho công tác phòng ngừa, xử lý tội phạm.

Qua nắm bắt tình hình và theo dõi kết quả đấu tranh, xác minh, làm rõ các hành vi lừa chiếm đoạt tài sản trên địa bàn, Công an tỉnh Thanh Hóa nhận thấy có một số thủ đoạn phổ biến mà các đối tượng thường lợi dụng sự nhẹ dạ, cả tin, lòng tham vật chất và sự sợ hãi của bị hại, đặc biệt là phụ nữ và người cao tuổi. Phương thức, thủ đoạn của các đối tượng là lợi dụng các giao dịch, kết nối trên internet, mạng xã hội, mạng viễn thông để liên lạc với bị hại, sau đó lợi dụng lòng tin, lòng tham hoặc sự sợ hãi của bị hại để thực hiện hành vi lừa đảo. Đối với hình thức này nổi lên một số thủ đoạn chủ yếu, như giả danh người nước ngoài kết bạn làm quen và nhắn tin cho bị hại hứa sẽ chuyển quà hoặc USD, EURO về Việt Nam. Sau đó giả danh nhân viên sân bay, bưu điện, hải quan thông báo và yêu cầu người nhận chuyển tiền đóng cước, thuế hoặc chi phí thông quan mới được nhận quà để chiếm đoạt.

Ngoài ra, đối tượng còn giả danh cán bộ công an, viện kiểm sát, tòa án để gọi điện đe dọa các cá nhân, thông báo họ đang liên quan đến vụ án, vụ việc vi phạm pháp luật, yêu cầu cung cấp số tài khoản hoặc chuyển tiền vào tài khoản mà đối tượng cung cấp nhằm mục đích phục vụ điều tra, khi nào kết thúc sẽ trả lại và không được tiết lộ cho người khác để đảm bảo an toàn tính mạng. Cùng với đó, đối tượng còn giả danh cán bộ Cục Cảnh sát giao thông, cán bộ Công an các đơn vị, địa phương thông báo cho bị hại về vi phạm khi tham gia giao thông, yêu cầu bị hại đăng nhập tài khoản để nộp tiền xử phạt nguội.

Bên cạnh đó, đối tượng lừa đảo còn kêu gọi đầu tư tài chính, tiền ảo như kêu gọi người dân bỏ tiền tham gia đầu tư, mua - bán, giao dịch các loại tiền ảo”, “tiền kỹ thuật số”, “tiền mã hóa” (Bitcoin, Etherum, USDT...) trên các sàn giao dịch quyền chọn nhị phân (Binary Orion - BO), sàn đầu tư ngoại hối... gắn mác giấy phép hoạt động của nước ngoài, kèm theo các lời cam đoan, hứa hẹn lợi nhuận lớn, bảo hiểm vốn... Khi huy động được lượng tiền đủ lớn, các đối tượng chủ sàn sẽ can thiệp làm mất giá trị của đồng tiền ảo, điều chỉnh kết quả giao dịch thắng-thua một cách tinh vi hoặc đánh sập hệ thống để chiếm đoạt toàn bộ số tiền của nhà đầu tư. Cùng với đó, phương thức, thủ đoạn của các đối tượng là lợi dụng tuyển cộng tác viên bán hàng trên các sàn thương mại điện tử; lừa đảo vay vốn qua app; lừa đảo trúng thưởng; lừa đảo đặt cọc mua hàng qua mạng…

Nhóm 4 đối tượng bị bắt giữ về hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng.

Để đấu tranh hiệu quả với tội phạm sử dụng công nghệ cao để chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng, Công an tỉnh đã chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền tăng cường các giải pháp phòng ngừa, đấu tranh. Đồng thời, chỉ đạo công an các phòng nghiệp vụ, địa phương chủ động nắm tình hình, phòng ngừa và đấu tranh triệt phá các tổ chức, đường dây, cá nhân lợi dụng công nghệ cao để hoạt động phạm tội. Củng cố chắc chắn hồ sơ, khởi tố các vụ việc có đủ dấu hiệu cấu thành tội phạm. Tăng cường công tác trinh sát nắm tình hình diễn biến, phương thức, thủ đoạn hoạt động của tội phạm. Cùng với công tác đấu tranh, lực lượng công an đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến tình hình, phương thức, thủ đoạn hoạt động của loại tội phạm này; đồng thời nâng cao ý thức tự bảo vệ tài sản của cơ quan, doanh nghiệp, cá nhân, cũng như kịp thời cung cấp các thông tin, dấu hiệu hoạt động của tội phạm trong quá trình sử dụng công nghệ thông tin, sử dụng máy tính để kinh doanh, thông tin liên lạc. Bên cạnh đó, lực lượng công an tăng cường công tác phối hợp với các cơ quan, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghệ thông tin như bưu chính-viễn thông, ngân hàng, tài chính... để trao đổi thông tin tội phạm, nâng cao hiệu quả trong công tác phối hợp đấu tranh với tội phạm sử dụng công nghệ cao.

Dự báo trong thời gian tới tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng tiếp tục diễn biến phức tạp, chính vì vậy ngoài những kế hoạch, giải pháp của lực lượng công an, thì người dân cần thường xuyên cập nhật các thông tin về tội phạm đã được cơ quan công an, cơ quan truyền thông đăng tải trên hệ thống phát thanh, truyền hình, trên mạng xã hội…, nhất là thủ đoạn hoạt động phạm tội để tự phòng tránh. Không cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng cho bất kỳ ai khi chưa xác thực. Đồng thời, không chuyển tiền khi chưa kiểm tra, xác minh, chưa biết rõ người nhận là ai. Khi phát hiện dấu hiệu lừa đảo cần báo ngay với cơ quan chức năng để được giải quyết.

Bài và ảnh: Quốc Hương