Nông thôn mới - đổi mới diện mạo nông thôn (Bài 1): Khơi nguồn nội lực, kiến tạo nông thôn

Sau 15 năm triển khai Chương trình Mục tiêu quốc gia XDNTM, diện mạo nông thôn của tỉnh Thanh Hóa đang đổi thay từng ngày. Ở mỗi vùng quê, không chỉ cảnh quan xanh - sạch - đẹp, hạ tầng hiện đại, kinh tế phát triển mà chất lượng đời sống vật chất, tinh thần của người dân cũng ngày một nâng cao. Cùng với những “trợ lực” từ Nhà nước, các địa phương trong tỉnh đã chú trọng huy động mọi nguồn lực để kiến tạo nông thôn, từng bước hình thành những vùng quê đáng sống.

Một góc xã Thiệu Hóa. Ảnh: Lê Hòa

Nhà nước và Nhân dân cùng làm

Sau khi tạo chuyển biến rõ nét về hạ tầng kinh tế - xã hội, môi trường nông thôn, nâng cao đời sống người dân ở giai đoạn 2015-2020, Chương trình XDNTM đã trở thành mục tiêu trọng tâm trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2030. Với quan điểm “XDNTM chỉ có điểm khởi đầu, không có điểm kết thúc”, tỉnh Thanh Hóa xác định đây là một trong 6 chương trình trọng tâm để thực hiện trong giai đoạn 2021-2025.

Với việc huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực từ ngân sách Nhà nước đến sức dân, doanh nghiệp và các tổ chức xã hội để XDNTM, tỉnh Thanh Hóa đã và đang khẳng định vị thế dẫn đầu, với số lượng xã đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao và NTM kiểu mẫu thuộc nhóm cao nhất cả nước. Tỉnh cũng đạt được kết quả ấn tượng về các sản phẩm OCOP, sản xuất phát triển theo hướng liên kết.

Xã Nga Sơn được thành lập trên cơ sở sáp nhập thị trấn Nga Sơn và các xã Nga Yên, Nga Thanh, Nga Hiệp, Nga Thủy cũ. Nhiệm kỳ vừa qua, các địa bàn tiền thân của xã cũng tạo dấu ấn rõ nét trong bức tranh XDNTM. Đó là việc huy động các nguồn lực thực hiện các tiêu chí XDNTM, NTM nâng cao, đô thị văn minh. Xã Nga Sơn mới hiện đã đạt 12/19 tiêu chí xã NTM nâng cao, 1 thôn đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, 15 tiểu khu đạt chuẩn văn hóa và 20 sản phẩm OCOP. Các công trình hạ tầng ở các thôn được đầu tư chỉnh trang bằng đa dạng các nguồn vốn, diện mạo các khu dân cư ngày càng khang trang, sáng, xanh, sạch, đẹp.

Bí thư Đảng ủy xã Nga Sơn Lê Ngọc Hợp khẳng định: "Để kiến tạo nên diện mạo của xã Nga Sơn hôm nay là sự huy động tối đa nguồn lực từ Nhà nước và Nhân dân. Trong đó, Nhân dân địa phương đã khẳng định vai trò chủ thể của mình trong việc đóng góp tiền của, công sức để XDNTM, cùng chính quyền kiến tạo nông thôn, tiếp thêm nguồn sinh khí mới cho quê hương Nga Sơn phát triển”.

Xã Thiệu Hóa được thành lập trên cơ sở hợp nhất các xã Thiệu Phúc, Thiệu Công, Thiệu Long, Thiệu Nguyên và thị trấn Thiệu Hóa cũ. Chương trình XDNTM được triển khai đồng bộ, quyết liệt, đem lại chuyển biến rõ nét. Hạ tầng nông thôn hiện đại, cảnh quan khang trang, môi trường sạch đẹp, chất lượng cuộc sống của người dân ngày càng được nâng lên.

Tại đây, nhiều hộ dân tại địa phương đã tự nguyện hiến đất mở rộng đường giao thông; chỉnh trang nhà cửa, khuôn viên sân vườn, tường rào, ngõ xóm. Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Minh Đức Đỗ Văn Chuyên cho biết: "Diện tích mặt đường trước kia nhỏ hẹp, đoạn rộng nhất cũng chỉ đến 3m. Để tạo diện mạo mới cho thôn, đã có 80 hộ hưởng ứng, tình nguyện hiến hàng nghìn m2 đất, gồm đất ruộng, đất ao, đất trồng cây lâu năm và đất thổ cư để cải tạo đường giao thông. Toàn thôn đã mở rộng được khoảng 4km đường, có những đoạn mở rộng 6m, giúp việc đi lại, giao thương hàng hóa của người dân được thuận lợi, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân”.

Diện mạo nông thôn đổi thay

Chương trình Mục tiêu quốc gia XDNTM trên địa bàn tỉnh trong giai đoạn 2021-2025 đạt kết quả thực chất. Qua đó, góp phần làm thay đổi diện mạo nông thôn và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Trong đó, công tác huy động, quản lý, sử dụng nguồn lực và công tác chỉ đạo, điều hành thực hiện chương trình được triển khai xuyên suốt, đồng bộ từ tỉnh đến cơ sở. Các ngành chủ động lồng ghép hiệu quả các nguồn vốn để thực hiện XDNTM, nhất là nguồn vốn tín dụng, vốn sự nghiệp. Việc huy động người dân đóng góp XDNTM được thực hiện dân chủ, công khai, minh bạch và không có tình trạng huy động quá sức dân nên được người dân đồng tình hưởng ứng.

Trưởng Phòng Kinh tế, xã Thiệu Hóa Lê Cao Quý cho biết: “Kế thừa và phát huy những thành tựu đã đạt được trong XDNTM, địa phương sẽ tiếp tục huy động các nguồn lực, trọng tâm là sức dân, lòng dân để hướng tới xây dựng Thiệu Hóa trở thành đơn vị hành chính cấp phường trước năm 2030”.

Theo thống kê của Văn phòng Điều phối Chương trình XDNTM tỉnh, tổng nguồn vốn huy động thực hiện chương trình giai đoạn 2021-2025 (tính đến tháng 5/2025) đạt hơn 29,9 nghìn tỷ đồng. Nguồn vốn được sử dụng hợp lý và hiệu quả, kết cấu hạ tầng được đầu tư đồng bộ, diện mạo nông thôn ngày càng khang trang, sáng, xanh, sạch, đẹp, từng bước đáp ứng nhu cầu sản xuất và đời sống của cư dân nông thôn.

Với việc huy động hiệu quả các nguồn lực, giai đoạn 2021-2025 toàn tỉnh có 8 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn và hoàn thành nhiệm vụ XDNTM; 64 xã và 261 thôn, bản đạt chuẩn NTM; 4 huyện và 103 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 31 xã, 598 thôn, bản đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; phát triển được 661 sản phẩm OCOP. Cùng với nguồn vốn Trung ương và tỉnh hỗ trợ XDNTM, nguồn vốn lồng ghép các chương trình, dự án và huy động các nguồn lực khác, các địa phương đã đầu tư xây dựng mới, nâng cấp, cải tạo hệ thống cơ sở hạ tầng thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia XDNTM đạt hơn 3.598km đường giao thông nông thôn, 1.042km kênh mương và rãnh thoát nước, 339 công trình thủy lợi, 3.495 phòng học các cấp, 1.682km đường điện, 418 trạm biến áp, 85 trung tâm văn hóa, thể thao xã, 1.052 nhà văn hóa thôn, 92 chợ nông thôn, 105 trạm y tế xã; chỉnh trang trên 58.800 nhà ở dân cư...

Chương trình XDNTM đang đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, sớm đưa Thanh Hóa trở thành một cực tăng trưởng mới ở phía Bắc của Tổ quốc, tỉnh giàu đẹp, văn minh và sớm trở thành tỉnh kiểu mẫu như Bác Hồ hằng mong muốn.

Lê Hòa

Bài 2: OCOP “dẫn” kinh tế địa phương phát triển