Nỗ lực ngăn chặn nạn tảo hôn ở xã vùng biên

Thời gian qua, các cấp, các ngành của tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp nhằm đẩy lùi nạn tảo hôn trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, tình trạng tảo hôn vẫn xảy ra ở các địa phương vùng sâu, vùng xa, nơi dân trí thấp.

Trung tâm Y tế Mường Lát tuyên truyền, tư vấn sức khỏe sinh sản tại Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS Mường Lát.

Mới tuổi 30 nhưng chị Hạng Thị Cống ở bản Ún, xã Mường Lý đã sinh 4 người con và đang mang bầu bé thứ 5. Trong đó, con gái đầu của chị là Lý Thị Nàng, 15 tuổi, bị bệnh bạch biến, sức khỏe rất kém. Chị Cống không được đi học nên không biết chữ, còn chồng chị cũng mới chỉ học hết lớp 5. Hai vợ chồng không trình độ, không học vấn, lại đông con nên chất lượng cuộc sống của gia đình rất thấp.

Ông Ngân Văn Long, Trạm trưởng Trạm Y tế xã Mường Lý, cho hay: “Thi thoảng trạm có đón bà mẹ “nhí” đến sinh nở. Ở độ tuổi 14 - 15, việc sinh nở của các sản phụ dễ xảy ra nguy cơ, biến chứng nguy hiểm. Vì thế, chúng tôi thường thuyết phục, vận động chuyển sản phụ lên tuyến trên, nhưng nhiều gia đình nhất quyết không đi với lý do điều kiện kinh tế khó khăn. Những trường hợp như thế, chúng tôi phải cố gắng hết sức để giảm thiểu rủi ro, bảo vệ an toàn sức khỏe, tính mạng cho mẹ và bé".

Xã Mường Lý hiện có 1.035 hộ dân, với 5.655 nhân khẩu, sinh sống ở 15 bản. Trong đó, có 9 bản người Mông, còn lại 6 bản người Thái, Mường và một số ít người dân tộc khác. Hai năm trở lại đây, tình trạng tảo hôn trên địa bàn xã có chiều hướng giảm nhưng chưa bền vững. Năm 2021, xã Mường Lý có 12 cặp vợ chồng tảo hôn, năm 2022 giảm xuống còn 10 cặp, năm 2023 là 6 cặp và năm 2024 vẫn còn 3 cặp tảo hôn. Từ đầu năm 2025 đến nay, trong xã có 34 cặp đôi kết hôn, trong đó có 2 cặp tảo hôn.

Theo ông Vi Văn Hùng, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Mường Lý, thực hiện Đề án “Tăng cường công tác dân vận trong vùng đồng bào dân tộc Mông tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2021-2025”, xã Mường Lý đã thành lập ban chỉ đạo mô hình giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Trong năm 2024, ban chỉ đạo đã tổ chức 20 hội nghị tuyên truyền, phát tờ rơi cho 1.000 lượt người. Nội dung tuyên truyền tập trung vào việc phổ biến các chính sách về dân số, kế hoạch hóa gia đình, Luật Hôn nhân và Gia đình, Luật Bình đẳng giới... Tuy nhiên do trình độ dân trí thấp nên việc tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà nước còn hạn chế, dẫn đến vấn nạn tảo hôn vẫn là bài toán khó đối với địa phương.

Nhằm nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn các xã: Mường Lát, Mường Chanh, Mường Lý, Nhi Sơn, Pù Nhi, Quang Chiểu, Tam Chung và Trung Lý, năm 2024, Trung tâm Y tế Mường Lát đã tổ chức 8 chiến dịch truyền thông, với sự tham gia của 400 hội viên là đoàn viên thanh niên ở các trường THCS, THPT. Tại các buổi tuyên truyền, người tham dự được cung cấp các kiến thức về sức khỏe tình dục, sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình; kiến thức làm mẹ an toàn và chăm sóc trẻ sơ sinh; hệ lụy của tảo hôn, hôn nhân cận huyết... Đồng thời, Trung tâm Y tế Mường Lát còn cung cấp dịch vụ khám sức khỏe sinh sản, khám phụ khoa, đặt vòng miễn phí cho phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ từ 15 - 49 tuổi; tổ chức khám sàng lọc trước hôn nhân cho 160 trường hợp thanh niên, học sinh khối 12 tại Trường THPT Mường Lát.

Ông Lê Quốc Huấn, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế Mường Lát, cho biết: Công tác quản lý, ngăn chặn, phòng tránh tảo hôn và hôn nhân cận huyết là nhiệm vụ còn rất nhiều khó khăn. Thời gian tới, đơn vị sẽ tiếp tục triển khai đồng bộ các hoạt động truyền thông và giáo dục chuyển đổi hành vi về công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình nhằm góp phần giảm dần nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống ở các xã vùng biên. Đồng thời, tăng cường đôn đốc, giám sát hoạt động của các mô hình can thiệp giảm dần tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống tại các xã. Thông qua đó, từng bước nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe sinh sản, tạo cơ hội học tập, lao động cho đoàn viên thanh niên trên địa bàn các xã.

Bài và ảnh: Tăng Thúy