Những “vũ môn” mới cho nghề dạy học

Mùa tựu trường mới đã bắt đầu với rất nhiều nụ cười của tân sinh viên. Trong số ấy nhiều giáo viên tương lai có nụ cười tươi hơn cả bởi họ đã vượt “vũ môn” thành công bằng ngưỡng điểm cao chót vót.

Vào trường sư phạm với ngưỡng điểm trong mơ ấy có thể nói là niềm vui không chỉ với những tân sinh viên và gia đình các em, mà còn là niềm vui của đất nước.

Dự và đồng chủ trì Hội nghị tổng kết năm học 2024-2025, triển khai nhiệm vụ năm 2025-2026, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho biết, đất nước đang đặt ra rất nhiều yêu cầu phát triển. Để hiện thực điều đó rất cần nguồn nhân lực chất lượng cao. Trách nhiệm ấy đặt lên vai ngành giáo dục.

Thế nhưng thông tin không vui cũng do chính Thủ tướng cung cấp: Cả nước đang thiếu 102.097 giáo viên cấp học mầm non và phổ thông công lập, trong khi còn khoảng 60.000 biên chế được giao chưa tuyển dụng được.

Thiếu giáo viên có nhiều lý do. Phần bởi chưa có nhiều học sinh tha thiết với ngành sư phạm. Cũng có thể nguồn cung chưa đảm bảo chất lượng tuyển dụng. Trong tình cảnh chung, Thanh Hóa không ngoại lệ. Tại báo cáo tổng kết năm học 2024-2025, Sở Giáo dục và Đào tạo cho biết nguồn lực giáo viên vẫn khó khăn, trong đó có những giáo viên chưa đáp ứng được yêu cầu. Nội dung này cũng đã được đề ra trong báo cáo tổng kết năm học trước nữa.

Dạy học là nghề cao quý, tuy nhiên sự đãi ngộ một thời với người đứng lớp chưa cao. Mặt khác, với sự lên ngôi ở nhiều ngành nghề kinh tế, công nghệ trong những năm qua đã tạo sức hút lớn với học sinh giỏi. Một thời gian dài người ta thường ví “Chuột chạy cùng sào mới vào sư phạm”, sau đó dù có những đổi mới tuyển sinh, thay đổi chính sách tuyển dụng nhà giáo, nhưng nghề giáo viên vẫn chưa thực sự có sức hút đủ mạnh. Cách đây mới khoảng chục năm, nhiều ngành sư phạm có điểm chuẩn ở mức dưới 20 điểm/tổ hợp xét tuyển. Những chính sách ưu đãi của Nhà nước gần đây như miễn học phí, hỗ trợ sinh hoạt phí cho sinh viên sư phạm giúp kích cầu tuyển sinh, nhưng vẫn chưa thật sự tạo ra cơn sốt.

Thông tin tuyển sinh ngành sư phạm mấy năm gần đây đem đến nguồn năng lượng tích cực. Ở năm học trước, Trường Đại học Sư phạm 1 Hà Nội cho biết có tới 300 học sinh đoạt giải quốc gia, quốc tế đăng ký xét tuyển. Con số khác là điểm chuẩn tuyển sinh một số ngành học thuộc các trường đào tạo sư phạm ở Trung ương trong nhóm cao nhất các khối ngành tuyển sinh đại học. Tại Thanh Hóa, các ngành sư phạm của Trường Đại học Hồng Đức cũng có điểm chuẩn từ 25 đến trên 28.

Năm nay, cơn sốt điểm chuẩn đầu vào không còn gọi riêng tên các ngành công nghệ như trí tuệ nhân tạo, khoa học máy tính hay những ngành kinh tế quốc tế, kinh tế đối ngoại của các trường như Đại học Bách khoa, Đại học Ngoại thương, mà ngành sư phạm mới được nhắc tên nhiều nhất. Điểm chuẩn vào ngành Sư phạm tiếng Anh và tiếng Trung của Trường Đại học Ngoại ngữ (Đại học quốc gia Hà Nội) và Đại học Huế đều tuyệt đối 30/30 điểm. Ngành Sư phạm Lịch sử - Địa lý của Trường Đại học Giáo dục (Đại học quốc gia Hà Nội) cũng có điểm chuẩn xấp xỉ 30. Còn điểm chuẩn của ngành Sư phạm Hóa học của Trường Đại học Sư phạm TP Hồ Chí Minh, Sư phạm Lịch sử của Trường Đại học Sư phạm Hà Nội cũng trên 29 điểm... Điều này đem đến tín hiệu tích cực về bức tranh giáo dục trong tương lai.

Về lý thuyết là thế, nhưng thực tế thì luôn đặt ra những điều ít ai nghĩ đến khi mà trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng thay thế nhân lực ở nhiều ngành nghề. Những giáo viên AI không chỉ là câu chuyện của tương lai, mà hiện tại đã có nhiều ứng dụng AI phục vụ cho công tác dạy học. Và, những tiêu cực trong môi trường giáo dục vốn đã kéo dài nhiều năm vẫn chưa thể giải quyết trong ngày một ngày hai.

Giáo dục đang đưa chúng ta đi qua những cung bậc cảm xúc. Vui nhưng chưa hẳn đã hết lo. Vì vậy, ngành giáo dục và các trường sư phạm vừa phải dạy chuyên môn vừa phải chú trọng rèn luyện các phẩm chất nhân cách, bởi giáo viên không chỉ là người truyền thụ kiến thức mà còn là người truyền cảm hứng, khơi dậy đam mê, động lực, niềm tin trong học sinh, dạy học sinh cách làm người, đóng vai trò then chốt trong việc tạo ra nguồn lực con người chất lượng cao đáp ứng các yêu cầu của tiến trình đổi mới đất nước như Thủ tướng đặt ra.

Vượt “vũ môn” này cũng khó chẳng khác nào việc các em đã giành điểm số 29, 30 để vượt “vũ môn” tuyển sinh trở thành tân sinh viên của nhiều ngành học sư phạm.

Hạnh Nhiên