Luật BHYT sửa đổi, bổ sung; Luật BHXH năm 2024 và những điểm mới

BHXH, BHYT là hai chính sách an sinh xã hội quan trọng, được Đảng và Nhà nước luôn quan tâm. Từ ngày 1/7/2025, Luật BHXH số 41/2024/QH15 năm 2024, và Luật BHYT số 51/2024/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT chính thức có hiệu lực. Luật BHXH 2024 và Luật BHYT sửa đổi, bổ sung lần này có nhiều thay đổi quan trọng và thiết thực, thể hiện sự nỗ lực của Nhà nước trong việc hoàn thiện hệ thống chính sách BHXH, BHYT, hướng tới mục tiêu BHXH, BHYT toàn dân. Xung quanh vấn đề này, phóng viên Báo Thanh Hóa đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Khắc Tuấn, Giám đốc BHXH khu vực VI.

Phòng Tuyên truyền và Hỗ trợ người tham gia BHXH khu vực VI triển khai chiến dịch theo chuyên đề “Đẩy mạnh cập nhật căn cước công dân vào ứng dụng VssID, tạo nền tảng chuyển đổi số” hỗ trợ người lao động tại Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh.

Phóng viên: Thưa ông, từ ngày 1/7/2025, Luật BHXH năm 2024 và Luật BHYT sửa đổi, bổ sung năm 2024 chính thức có hiệu lực. Nếu như Luật BHXH năm 2024 ban hành nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH thì Luật BHYT sửa đổi, bổ sung năm 2024 đã bám sát và cụ thể hóa các nội dung, quan điểm mới về công tác an sinh của Nghị quyết số 20 về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe Nhân dân trong tình hình mới. Để Luật sớm đi vào cuộc sống, ông có thể cho biết công tác triển khai thực hiện Luật của cơ quan BHXH khu vực VI trong thời gian qua?

Ông Nguyễn Khắc Tuấn: Cơ hội tham gia mạng lưới an sinh xã hội chưa bao giờ rộng mở như hiện nay. Với mong muốn ngày càng có nhiều người dân, người lao động được tiếp cận và tham gia để “không ai bị bỏ lại phía sau”, các chính sách mới về BHXH, BHYT được quy định trong Luật BHXH năm 2024, Luật BHYT sửa đổi, bổ sung năm 2024 đã mang lại nhiều tác động tích cực cho người lao động và là bước tiến trong công tác chăm sóc sức khỏe Nhân dân. Để Luật được hiểu đúng và triển khai hiệu quả trong thực tiễn, ngay sau khi được thông qua cho đến thời điểm hiện tại, chúng tôi đã chuẩn bị kỹ lưỡng các điều kiện để triển khai. Trước đó, ngành BHXH đã phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành liên quan tích cực tham mưu cho UBND tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo; chủ động phối hợp với các sở, ngành, các cơ quan, đơn vị có liên quan để phổ biến, hướng dẫn và tổ chức thực hiện các chính sách mới; chỉ đạo BHXH liên huyện, thị xã tham mưu cấp ủy, chính quyền địa phương đưa chỉ tiêu phát triển người tham gia BHXH, BHYT vào nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội. Hoạt động tuyên truyền đã được triển khai đồng bộ, đẩy mạnh trên các phương tiện truyền thông đại chúng, tạo sự lan tỏa sâu rộng để người dân được tiếp cận, hiểu và nhận thức đầy đủ về lợi ích của chính sách, từ đó tin tưởng, tham gia.

Phóng viên: Thưa ông, Luật BHXH năm 2024 có nhiều chính sách mới. Những chính sách mới này không chỉ mang lại quyền lợi thiết thực cho người lao động, mà còn tác động tích cực đến sự phát triển của xã hội. Vậy ông có thể cho biết thêm những điểm mới đáng chú ý của Luật BHXH sửa đổi lần này?

Ông Nguyễn Khắc Tuấn: So với Luật BHXH hiện hành, Luật BHXH năm 2024 có một số điểm mới đáng chú ý, đó là:

Thứ nhất, bổ sung tầng trợ cấp hưu trí xã hội (TCHTXH), hình thành hệ thống BHXH đa tầng. TCHTXH được xây dựng trên cơ sở kế thừa và phát triển một phần từ quy định về trợ cấp xã hội hàng tháng đối với người cao tuổi không có lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng, trong đó giảm độ tuổi được hưởng TCHTXH xuống 75 tuổi (hiện hành là 80 tuổi); riêng đối với người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo thì từ đủ 70 tuổi đến dưới 75 tuổi.

Điểm mới thứ hai là bổ sung chế độ trợ cấp hàng tháng đối với người lao động (NLĐ) không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng TCHTXH.

Điểm mới thứ ba là mở rộng đối tượng được tham gia BHXH bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh; người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, thôn, tổ dân phố; NLĐ làm việc không trọn thời gian; người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương.

Điểm mới thứ tư là giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu từ 20 năm xuống 15 năm, mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho người tham gia, tạo cơ hội cho các đối tượng bắt đầu tham gia BHXH muộn cũng có cơ hội được hưởng lương hưu hàng tháng và được bảo đảm BHYT. Quy định này cũng góp phần giảm số người hưởng BHXH một lần do đủ điều kiện hưởng lương hưu.

Một số điểm mới khác, gồm: Bổ sung quyền thụ hưởng chế độ ốm đau, thai sản đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã; bổ sung chế độ thai sản vào chính sách BHXH tự nguyện; bổ sung quy định về bảo hiểm hưu trí bổ sung... Ngoài ra, Luật BHXH năm 2024 còn có những điểm mới về quy định cụ thể “mức tham chiếu” thay cho “mức lương cơ sở”; quản lý thu, đóng BHXH; giao dịch điện tử trong lĩnh vực BHXH; sửa đổi, bổ sung quy định của các chế độ BHXH phù hợp hơn với thực tiễn, bảo đảm tốt hơn quyền lợi của NLĐ...

Phóng viên: Có thể thấy rằng những cải tiến trong Luật BHYT sửa đổi, bổ sung không chỉ đặt ra mục tiêu bao phủ toàn dân mà còn đòi hỏi sự nỗ lực từ phía cơ quan BHXH để hiện thực hóa các chính sách này. Vậy, thưa ông, ông có thể cho biết công tác triển khai thực hiện trong thời gian qua?

Ông Nguyễn Khắc Tuấn: BHXH khu vực VI đã triển khai thực hiện đồng bộ giải pháp và kịch bản để nhanh chóng đưa Luật BHYT vào cuộc sống, như: tiếp tục tranh thủ sự quan tâm, phối hợp của cấp ủy, chính quyền địa phương; tăng cường sự đồng hành của các ngành, đơn vị liên quan đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHYT; phối hợp với các cơ sở khám chữa bệnh (KCB) BHYT để nâng cao chất lượng phục vụ, giải quyết kịp thời các vướng mắc, các vấn đề phát sinh trong quá trình tổ chức thực hiện chính sách. Đồng thời, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác KCB. Từ ngày 1/6/2025, cơ quan BHXH sẽ không thực hiện cấp thẻ BHYT giấy, thay vào đó người dân phải dùng hình ảnh thẻ BHYT trên ứng dụng VssID, VNeID, căn cước công dân có gắn chip để đi KCB thay cho thẻ BHYT bản giấy, trừ một số trường hợp đặc biệt như trẻ em, người dưới 14 tuổi hoặc người thuộc diện bảo trợ xã hội, những thẻ giấy đã được phát hành trước đó vẫn có giá trị sử dụng đến khi hết hạn​. Với sự thay đổi này, người dân cần chủ động cài đặt ứng dụng VssID hoặc VNeID để dễ dàng sử dụng thẻ BHYT điện tử khi đi KCB để tiết kiệm thời gian, công sức.

Trong bối cảnh tinh gọn, hoạt động theo bộ máy tổ chức mới, với quan điểm xuyên suốt “lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ”, BHXH khu vực VI tiếp tục rà soát, đơn giản hóa các thủ tục hành chính, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số, hướng tới mục tiêu phục vụ người dân và doanh nghiệp ngày một tốt hơn, đẩy mạnh phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT, hướng tới mục tiêu bao phủ BHXH, BHYT toàn dân, tiếp tục khẳng định vai trò trụ cột trong hệ thống an sinh xã hội.

Phóng viên: Xin cảm ơn ông!

Tô Hà (thực hiện)