Độc đáo không gian trưng bày mẫu tiêu bản động, thực vật

Đến với Vườn Quốc gia (VQG) Bến En (xã Như Thanh), Xuân Liên (xã Thường Xuân), du khách không chỉ được thỏa sức đắm mình vào cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp mà còn được khám phá hệ sinh thái động, thực vật đa dạng, phong phú với nhiều loài đặc hữu, quý hiếm thông qua các tour trekking; tìm hiểu thực tế hoạt động cứu hộ, chăm sóc động vật hoang dã trước khi tái thả về tự nhiên... Nhiều du khách tỏ ra thích thú, đặc biệt ấn tượng với không gian trưng bày, giới thiệu hàng trăm mẫu tiêu bản, hình ảnh của các loài động, thực vật đặc trưng tại các VQG này.

Các mẫu tiêu bản động vật được trưng bày, giới thiệu với du khách tại VQG Bến En (xã Như Thanh). Ảnh: H.T

Nhà bảo tàng thiên nhiên VQG Xuân Liên được xây dựng từ năm 2015 với mục đích tạo dựng không gian lưu giữ, trưng bày những mẫu tiêu bản hoặc hình ảnh của các loài động - thực vật rừng, trong đó có nhiều loài đặc hữu quý hiếm. Những mẫu tiêu bản động, thực vật này là một phần kết quả thu thập được sau khi kết thúc Dự án “Điều tra, lập danh lục khu hệ động, thực vật rừng Khu Bảo tồn thiên nhiên Xuân Liên” và liên tục bổ sung trong quá trình hoạt động.

Trên tổng diện tích 356m2, nhà bảo tàng thiên nhiên VQG Xuân Liên mở ra trước mắt du khách biết bao điều mới lạ, thú vị về thế giới tự nhiên. Ở đây có những tiêu bản, hình ảnh trực quan, sắc nét của những loài gỗ quý như: pơ mu, bách xanh, vù hương, dẻ tùng sọc trắng - đại diện cho hệ sinh thái rừng nguyên sinh. Những tiêu bản các loài thú như hổ, báo gấm, vượn đen má trắng, gấu ngựa, cu li; các loài bò sát như trăn, kỳ đà, rùa đất lớn cùng nhiều mẫu chim đặc sắc như gà lôi trắng, hồng hoàng,... kể với du khách biết bao câu chuyện ly kỳ, hấp dẫn về thế giới động vật hoang dã...

Từ những nét độc đáo, thú vị ấy, nhà bảo tàng thiên nhiên VQG Xuân Liên luôn là điểm tham quan độc đáo, mang lại nhiều trải nghiệm ấn tượng, tạo được sức hút với đông đảo du khách. Thống kê từ Ban Quản lý VQG Xuân Liên, trung bình mỗi năm đơn vị đón khoảng hơn 1.000 lượt khách đến tham quan, học tập kinh nghiệm. Những trải nghiệm tại đây giúp du khách mở mang thêm hiểu biết, kiến thức về thế giới tự nhiên, từ đó nâng cao nhận thức về bảo vệ rừng và động vật hoang dã. Đây cũng là điểm nhấn trong hành trình khám phá VQG Xuân Liên.

Là một trong những điểm đến không thể bỏ qua trên hành trình du lịch xanh, du lịch thân thiện với môi trường, VQG Bến En được ví như “vịnh Hạ Long trên cạn” của xứ Thanh. Với diện tích vùng lõi 16.634ha, vùng đệm trên 30.000ha cùng với một vùng hồ sông Mực rộng lớn, nơi đây không chỉ có cảnh sắc thiên nhiên thơ mộng, trữ tình mà còn là “mái nhà chung” của đa dạng, phong phú các loài động, thực vật, trong đó có nhiều loài động, thực vật đặc hữu, quý hiếm.

Không gian phòng trưng bày, giới thiệu các mẫu tiêu bản động, thực vật ở VQG Bến En được thiết kế đơn giản. Ngay chính giữa phòng đặt một sa bàn lớn; xung quanh là các tủ kính đứng trưng bày, giới thiệu mẫu tiêu bản. Các mẫu tiêu bản đều được xử lý kỹ càng, phân loại theo nhóm, loài. Trên mỗi mẫu tiêu bản đều có gắn bảng thông tin sơ lược về số hiệu mẫu, tên khoa học, tên Việt Nam, địa điểm thu mẫu, người thu mẫu, người giám định...

Nhóm bạn trẻ Nguyễn Thị Minh Anh, Nguyễn Hữu Tuấn, Phạm Văn Việt là du khách từ Hà Nội về trải nghiệm du lịch tại Bến En. Lần đầu tiên đến Bến En nên mọi thứ với nhóm bạn này đều rất mới mẻ, hấp dẫn. Cô gái trẻ Nguyễn Thị Minh Anh chia sẻ: “Ngay từ lúc đi qua cổng dẫn vào khu vực mua vé đi thuyền du ngoạn lòng hồ sông Mực, chúng em đã thấy nhà trưng bày và rất muốn vào tham quan rồi. Trong số tiêu bản được trưng bày tại đây, em ấn tượng nhất với mẫu tiêu bản những con thú lớn như gấu, hươu hay các loại chim. Em rất tò mò về quy trình xử lý được thực hiện như thế nào trước khi trở thành các mẫu tiêu bản được trưng bày, bảo quản như ở đây”. Vừa háo hức kéo cô bạn Minh Anh lại khu vực tủ kính trưng bày mẫu tiêu bản các loài thuộc họ chim, em Phạm Văn Việt bộc bạch: “Chúng em đều có chung sở thích tìm hiểu, khám phá thiên nhiên. Đó cũng là lý do mà các em lựa chọn Bến En cho chuyến du lịch này”.

Mặc dù có ý nghĩa, giá trị tiêu biểu nhưng nhìn chung, việc đầu tư cơ sở vật chất, phát triển hoạt động của các không gian trưng bày, giới thiệu mẫu tiêu bản, hình ảnh của các loài động, thực vật tại VQG Xuân Liên, VQG Bến En vẫn còn nhiều hạn chế.

VQG Xuân Liên hiện có hơn 5.000ha rừng nguyên sinh, là “ngôi nhà chung” của nhiều loài động, thực vật đặc hữu, quý hiếm, được đánh giá là 1 trong 5 trung tâm bảo tồn đa dạng sinh học cao ở Việt Nam. Với 1.200 tiêu bản được thu thập và thường xuyên được bổ sung trong suốt quá trình hoạt động, cơ sở vật chất của không gian trưng bày hiện không thể đáp ứng đủ. Hiện nay, phần lớn mẫu vật đã được đơn vị gửi lưu giữ tại Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật để đảm bảo chất lượng và phục vụ nghiên cứu lâu dài.

Ths. Phạm Anh Tám, Giám đốc VQG Xuân Liên, cho biết: “VQG Xuân Liên sẽ nỗ lực, cố gắng huy động tối đa các nguồn lực, đặt mục tiêu nâng cấp không gian trưng bày, giới thiệu hướng hiện đại với từng hạng mục được bố trí khoa học, thuận tiện cho du khách tham quan, tìm hiểu”. Theo đó, khu vực trưng bày chính sẽ có phòng trưng bày đa dạng sinh học; khu trưng bày chuyên đề; khu trưng bày số (màn hình cảm ứng, phim 3D, mô phỏng VR/AR để tái hiện cảnh rừng, tiếng chim, động vật); trưng bày ngoài trời: vườn thực vật nhỏ, khu tiêu bản. Không gian giáo dục và trải nghiệm có phòng chiếu phim, hội thảo nhỏ (60 - 100 chỗ): trình chiếu phim tài liệu, tổ chức tọa đàm, sinh hoạt ngoại khóa. Phòng học trải nghiệm cho học sinh, sinh viên thực hành phân loại tiêu bản, tham gia hoạt động bảo tồn. Khu vui chơi - tương tác cho trẻ em: trò chơi ghép hình động vật, màn hình cảm ứng học tiếng chim kêu, mô hình rừng thu nhỏ. Cùng với đó là các khu phân loại theo chức năng, nhiệm vụ như: Bảo quản và nghiên cứu; dịch vụ - hỗ trợ du khách...

“Để thực hiện được các mục tiêu trên cần có sự nỗ lực của tập thể đơn vị trong việc nghiên cứu xây dựng bộ tiêu bản, cơ sở dữ liệu về đa dạng sinh học, kêu gọi đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, sự hỗ trợ của cơ quan chuyên môn trong thiết kế xây dựng mô hình, cũng như cần nguồn đầu tư từ Nhà nước để xây dựng cơ sở hạ tầng” - Ths. Phạm Anh Tám, Giám đốc VQG Xuân Liên nhấn mạnh.

Bám sát chức năng, nhiệm vụ của mình, thời gian tới, Ban Quản lý VQG Bến En sẽ tiếp tục tăng cường triển khai đồng bộ các giải pháp, trọng tâm là đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số để nâng cao hiệu quả quản lý, bảo vệ, bảo tồn thiên nhiên; phát triển du lịch sinh thái và hỗ trợ phát triển sinh kế vùng đệm. Trong đó, việc đầu tư nâng cấp, thúc đẩy các hoạt động tại không gian trưng bày, giới thiệu mẫu tiêu bản, hình ảnh của các loài động, thực vật cũng sẽ được quan tâm, chú trọng.

Hương - Quân