Bí ẩn nhiều phiến đá khắc chữ Hán tại huyện Nga Sơn

Chòng chành qua dòng Hoạt giang hiền hòa trên chiếc thuyền câu nhỏ, chúng tôi tìm về một hang động có tên gọi Trúc Sơn, nằm trên triền núi Thạch Bi. Nơi đó có chùa Hang linh thiêng, thuộc địa bàn thôn Chính Đại, xã Nga Điền (Nga Sơn).

Chữ “thần” bí ẩn trên vách núi Đại Bi (xã Nga Thiện).

Chỉ cách ranh giới với tỉnh Ninh Bình một vài triền núi đá, lại được bao quanh bởi dòng sông Hoạt nên vùng núi này còn ít người biết đến. Một hang động đẹp giữa chốn sơn thủy hữu tình, lại được phủ lên sự huyền bí, linh thiêng bởi những phiến đá khắc chữ Hán. Ngay ở lối vào cửa động tối, chúng tôi dễ dàng nhận ra 2 phiến đá lớn khắc các chữ Hán tự theo hàng dọc. Các vách đá khắc chữ có dấu vết sự mài rũa khá bằng phẳng theo hình chữ nhật, kích thước chiều cao khoảng 2m, chiều rộng khoảng 1m. Có phiến đá còn chạm hình rồng chầu, hoa văn sơ khai bao quanh các chữ. Tiếp tục khám phá phía trong động, chúng tôi còn ghi nhận thêm 3 phiến đá khác được khắc chữ Hán, theo kiểu các bài thơ cổ được khắc trên bia đá ở nhiều nơi.

Theo giới thiệu của một cán bộ Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Nga Sơn, chúng tôi tiếp tục về xã Nga Thiện để tìm hiểu một hang động khác cũng có các phiến đá khắc chữ Hán. Trên dãy núi ven cửa biển Thần Phù thuộc xã Nga Thiện, giáp xã Nga Điền, hang động Lục Vân cũng không kém phần hoang vu, lạnh lẽo. Theo người dân địa phương, mỗi khi có mưa lớn, trong hang phát ra âm thanh tựa tiếng tụng kinh, gõ mõ. Đi sâu khám phá động tối, chúng tôi phát hiện 3 tấm bia đá gần giống tại động Trúc Sơn. Quanh khu hang động Lục Vân, một số chữ Hán riêng lẻ cũng được khắc rải rác trên các vách núi. Nơi đây là vùng cửa biển, gắn liền với câu ca dân gian: “Lênh đênh qua cửa Thần Phù/ Giỏi tu thì nổi, vụng tu thì chìm”. Hàng nghìn năm trước, nơi này được cho là một vùng biển hoang vu, nhiều con sóng dữ.

Nói về nguồn gốc, nội dung hay các thông tin liên quan đến các phiến đá khắc quanh khu vực hai hang động nói trên, ông Mai Văn Dũng, nguyên Trưởng Phòng Văn hóa - Thông tin huyện Nga Sơn, cho biết: Các phiến đá có chữ Hán ấy có đặc điểm chung là cùng nằm ở các vách đá ngay ven bờ sông Hoạt. Đến nay vẫn chưa có công trình nghiên cứu cụ thể nào về các thông tin liên quan.

Cùng ở xã Nga Thiện, cách động Lục Vân không xa, có một chữ Hán dịch là “Thần” trên vách đá cheo leo của dãy Thạch Bi. Quan sát từ xa, chữ Thần “khổng lồ” với nét mềm mại, to cỡ chiếc chiếu được khắc sâu vào đá núi. Bí ẩn là ở chỗ, chữ “Thần” này nằm cách mặt đất tới 20 m. Người xưa khắc bằng cách nào? Sao không khắc dưới gần mặt đất mà phải trèo lên cao? Nguồn gốc chữ này có từ thời nào, do ai chỉ đạo khắc, khắc với dụng ý gì?... đến nay vẫn đang là một dấu hỏi. Ông Mai Văn Thuần, người làm trang trại ngay dưới chân núi, cho biết: Từ đời cha, ông chúng tôi đã truyền miệng lại, khi lớn lên đã thấy chữ Hán này hiện rõ trên vách núi, không ai biết có từ khi nào. Nơi đây được coi là vùng đất linh thiêng, trước đây ít người lui tới. Ít năm gần đây, vợ chồng tôi mới đấu thầu, ra làm trang trại trồng cây, chăn nuôi.

Ông Mai Văn Dũng, nguyên trưởng phòng văn hóa - thông tin huyện cho biết thêm, khu vực này còn có nhiều bài thơ khắc vào đá núi bởi các vua, chúa ngày xưa và đã được khảo cứu, dịch nghĩa và biết tên tác giả. Nhiều tao nhân mặc khách qua đây, đều tức cảnh, để lại nhiều thơ, phú trên các vách núi. Trong số đó phải kể đến bài thơ “Thần Phù hải khẩu” của Nguyễn Trãi, các bài thơ nổi tiếng của nhiều danh nhân: Lý Thánh tông, Trương Hán Siêu, Lê Thánh tông, Ngô Thì Sỹ... Ngày nay, ngay tại cửa động Từ Thức, bài thơ chữ Hán của Nguyễn Trãi cũng hiện hữu, luôn được các hướng dẫn viên giới thiệu cho du khách thập phương đến thăm.