“Phao cứu sinh” cho người hoàn lương (Bài 2): Quyết định số 22 - “điểm tựa” cho người tái hòa nhập cộng đồng

Hành trình tái hòa nhập cộng đồng (THNCĐ) của những người chấp hành xong án phạt tù (CHXAPT) là những chuỗi ngày nhiều chông gai khi họ phải đối mặt với những định kiến xã hội và khó khăn tìm kiếm được việc làm, không có vốn để tự sản xuất, kinh doanh. Quyết định số 22/2023/QĐ-TTg, ngày 17/8/2023 của Thủ tướng Chính phủ về tín dụng đối với người CHXAPT (sau đây gọi là Quyết định số 22) là “điểm tựa” vững chắc tiếp sức hành trình THNCĐ cho những người lầm lỗi, giúp họ có cơ hội học nghề, sản xuất, kinh doanh, tạo lập cuộc sống ổn định.

Anh Trịnh Duy Đạt (thứ hai, từ trái sang), xã Yên Trường (Yên Định) phát triển mô hình gia trại tổng hợp, mang lại hiệu quả kinh tế cao sau khi được vay vốn theo Quyết định số 22. Ảnh: P.V

“Đường về” rộng mở

Cơn mưa vừa tạnh, anh Trịnh Duy Đạt ở xã Yên Trường (Yên Định) hăm hở dẫn chúng tôi tham quan một vòng gia trại tổng hợp rộng hơn 1.500m2 với mô hình trồng trọt kết hợp chăn nuôi của gia đình. Nhìn vườn cây trái xanh mát mắt, đàn gà, ngan với quy mô hàng trăm con trong chuồng khiến ai ai cũng nể phục. Nhìn vào cơ ngơi ấy, ít ai ngờ được ông chủ của gia trại này đã từng có một thời vướng vào vòng lao lý.

Tháng 4/2020, sau khi được hưởng chính sách khoan hồng, trở về đoàn tụ với gia đình trước thời hạn 9 tháng, anh Đạt luôn thôi thúc quyết tâm làm lại cuộc đời, bởi lần vấp ngã ấy là bài học quá đắt với bản thân. Nhớ lại ngày trở về nhà, đến những con đường làng quê ngày xưa quen thuộc là thế, nay cũng đổi khác đến lạ lẫm. Sau nhiều đêm trăn trở, suy nghĩ, anh Đạt tự nhận thấy, chỉ có lao động chân chính mới mang lại cuộc sống ấm no bền vững, anh quyết tâm phải bắt đầu cuộc sống mới bằng chính bàn tay và khối óc của mình. Ban đầu, khi đầu tư phát triển mô hình kinh tế tổng hợp, anh Đạt và gia đình gặp không ít khó khăn, trở ngại như vật giá thức ăn chăn nuôi tăng cao, điều kiện thời tiết thất thường, thiếu kinh nghiệm sản xuất và đặc biệt là thiếu nguồn vốn để làm ăn. Khi đang loay hoay tìm hướng giải quyết, anh Đạt và gia đình đã được cấp ủy, chính quyền địa phương và công an xã, bà con làng xóm, tổ tiết kiệm và vay vốn, Hội LHPN xã Yên Trường động viên, hỗ trợ, hướng dẫn tiếp cận được nguồn vốn vay theo Quyết định số 22. Nhờ đó, anh Đạt đã tiến hành làm thủ tục, hồ sơ vay theo quy định và được vay vốn 100 triệu đồng từ Phòng giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) huyện Yên Định để tạo nguồn phát triển sản xuất, kinh doanh.

Anh Đạt cho biết: “Từ nguồn vốn vay ưu đãi, gia đình tôi đã có thêm vốn để cải tạo đất, xây dựng chuồng trại, mua cây giống, con giống. Đến nay, gia trại của gia đình tôi nuôi khoảng 300 con ngan, 300 con gà; trồng trên 100 gốc bưởi da xanh, táo, mít... Qua đó, đã cho thu nhập hơn 500 triệu đồng mỗi năm, giúp tôi xóa bỏ mặc cảm, tạo động lực vươn lên trong cuộc sống”.

Tuổi đời còn trẻ, suy nghĩ nông nổi, lại ham chơi, anh Mai Chấn Bá ở xã Nga Thành (Nga Sơn) đã sa chân vào tội lỗi với kết cục buồn là bản án 8 năm tù giam về tội mua bán trái phép chất ma túy. Quá trình thi hành án tại trại giam, được học nghề, động viên chỉ bảo điều hay lẽ phải, anh Bá đã có thêm nghị lực để tích cực phấn đấu hoàn lương. Từ ngày CHXAPT trở về, gia đình, cấp ủy, chính quyền địa phương, các tổ chức đoàn thể và Công an xã Nga Thành luôn đồng hành, hỗ trợ trong hành trình tìm lại chính mình, nên anh Bá quyết chí làm ăn lương thiện, phát triển kinh tế gia đình ngay trên mảnh đất quê hương.

Từ nguồn vốn vay theo Quyết định số 22, anh Mai Chấn Bá, thôn Hồ Đông, xã Nga Thành (Nga Sơn) đầu tư dịch vụ rửa xe, có thu nhập ổn định.

Anh Bá chia sẻ: “Thời gian đầu mới ra tù, tôi luôn mặc cảm, tự ti bởi suy nghĩ sẽ bị nhiều người kỳ thị, xa lánh. Tôi sống thu mình trong bốn bức tường, nhiều lúc chợt nghĩ phải rời bỏ quê hương đến một nơi thật xa để không ai biết đến quá khứ của mình. Tuy nhiên, được gia đình động viên, chính quyền địa phương quan tâm hỗ trợ để vay 100 triệu đồng vốn vay từ Phòng giao dịch

NHCSXH huyện Nga Sơn, tôi cùng với gia đình mở rộng mô hình chăn nuôi lợn thịt, lợn nái, cá. Cùng với đó, tôi đầu tư dịch vụ rửa xe để tăng thêm thu nhập. Có công việc thường xuyên, thu nhập ổn định đã giúp tôi hết mặc cảm, suy nghĩ tích cực hơn, tự tin làm lại cuộc đời mình và quan trọng nhất là không nghĩ gì tới “con đường cũ” nữa”.

Thiếu tá Nguyễn Tất Cường, Trưởng Công an xã Nga Thành, cho biết: “Đối với những người CHXAPT trở về địa phương gặp nhiều khó khăn khi đối mặt với định kiến xã hội và tìm kiếm việc làm. Được tiếp cận nguồn vốn vay theo Quyết định số 22 không chỉ giúp họ có một công việc, có điều kiện để phát triển kinh tế mà còn tránh được các vi phạm pháp luật”.

Kiến tạo cuộc sống mới

Thực hiện Quyết định số 22, người CHXAPT không chỉ được hỗ trợ, tạo lập cuộc sống mới mà mục tiêu cao hơn, là có một cuộc sống tự do bền vững và ổn định. Theo đó, người CHXAPT được vay tối đa 4 triệu đồng/tháng để đào tạo nghề; vay tối đa 100 triệu đồng/người để sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm; đối với cơ sở sản xuất, kinh doanh có lao động CHXAPT được vay tối đa 2 tỷ đồng cho 1 dự án. Việc vay vốn được thực hiện qua NHCSXH với lãi suất vay bằng lãi suất cho vay hộ nghèo.

Đây cũng là lần đầu tiên nước ta có một cơ chế rất cụ thể, chính sách nhân văn, tạo điều kiện không chỉ cho người CHXAPT được tiếp cận, vay vốn ưu đãi từ NHCSXH để tạo lập cuộc sống mà còn khuyến khích các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh tạo việc làm, sử dụng lao động là người CHXAPT...

Lãnh đạo Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Nga Sơn, Hội Cựu chiến binh xã Nga Thành thăm hỏi, động viên anh Mai Chấn Bá (thứ hai, từ phải sang).

Ngay sau khi Quyết định số 22 ban hành, Công an tỉnh và NHCSXH - Chi nhánh tỉnh Thanh Hóa đã phối hợp, chủ động tham mưu cho UBND tỉnh ban hành các văn bản chỉ đạo các sở, ban, ngành, đoàn thể cấp tỉnh, UBND cấp huyện tổ chức triển khai thực hiện trên toàn tỉnh. Trong đó, các đơn vị đặc biệt chú trọng đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, quán triệt mục đích, ý nghĩa và nội dung, quan điểm chỉ đạo của Đảng, Nhà nước về chính sách tín dụng đối với người CHXAPT đến các tầng lớp Nhân dân, nhất là các đối tượng thuộc diện được thụ hưởng theo quy định.

Công an tỉnh Thanh Hóa chỉ đạo công an các địa phương thường xuyên theo dõi, rà soát, lập danh sách người CHXAPT trên địa bàn có đủ điều kiện vay vốn; làm tốt công tác tiếp nhận, quản lý, giáo dục, giúp đỡ người CHXAPT về địa phương. Cùng với đó, tuyên truyền, phổ biến cho người CHXAPT trên địa bàn về chính sách vay vốn theo Quyết định số 22; phối hợp thực hiện công tác theo dõi, giám sát, quản lý các trường hợp vay vốn, sử dụng vốn vay đúng mục đích, hiệu quả.

NHCSXH - Chi nhánh tỉnh Thanh Hóa phối hợp với công an các địa phương xây dựng kế hoạch tín dụng hằng năm và theo từng giai đoạn; báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, bố trí nguồn vốn để triển khai thực hiện kịp thời. Đồng thời, căn cứ danh sách người CHXAPT có nhu cầu và đủ điều kiện vay vốn, chủ động cung cấp thông tin cho

NHCSXH nơi cho vay phối hợp với các tổ chức chính trị xã hội nhận ủy thác bình xét cho vay; thường xuyên kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn, kịp thời phát hiện, xử lý các trường hợp sử dụng vốn vay sai mục đích; đảm bảo thu hồi nợ đúng thời gian quy định.

Nhằm triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Công an tỉnh phối hợp với NHCSXH - Chi nhánh tỉnh Thanh Hóa tổ chức lễ ký kết Chương trình phối hợp số 07/CTPH-CAT-NHCSXH về việc thực hiện Quyết định số 22 về tín dụng đối với người CHXAPT giai đoạn 2024-2028 trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa.

Là một trong những địa phương thực hiện triển khai có hiệu quả Quyết định số 22, ông Phùng Bá Hồng, Giám đốc Phòng giao dịch NHCSXH huyện Yên Định cho biết: “Tính đến ngày 20/6/2025, tổng dư nợ chương trình cho vay đạt 4,3 tỷ đồng với 43 người CHXAPT vay vốn. Những trường hợp được vay vốn trên địa bàn huyện đã tập trung đầu tư phát triển kinh tế hộ gia đình, phát triển các mô hình trồng trọt, chăn nuôi, kinh doanh dịch vụ... cho thấy hiệu ứng lan tỏa nguồn vốn rất tốt. 100% đối tượng sử dụng vốn vay đúng mục đích và phát huy được hiệu quả của nguồn vốn”.

Ông Trần Danh Lương, Trưởng Phòng Kế hoạch - Nghiệp vụ tín dụng, NHCSXH - Chi nhánh tỉnh Thanh Hóa cho biết: "Với những người CHXAPT trở về địa phương, nguồn vốn chính sách không chỉ là hỗ trợ tài chính mà còn là nhịp cầu nhân ái, tiếp thêm nghị lực cho người lầm lỗi THNCĐ. Đến nay, tại Thanh Hóa đã có 650 người CHXAPT được vay vốn với dư nợ trên 58,2 tỷ đồng. Nguồn vốn vay kịp thời đối với người CHXAPT đã giúp họ vượt qua những rào cản và định kiến xã hội; tạo công ăn việc làm, ổn định đời sống, góp phần quan trọng trong việc giảm nguy cơ tái phạm tội, giữ vững an ninh trật tự tại địa phương".

Hành trình THNCĐ và làm lại cuộc đời của những người CHXAPT giờ đây không còn đơn độc nhờ có sự đồng hành, tiếp sức của chính sách tín dụng hết sức nhân văn của Chính phủ. Đây cũng chính là “điểm tựa” để mở ra cánh cửa hoàn lương cho những người từng lầm lỗi, giúp họ thực sự trở thành công dân tốt, có ích cho gia đình và xã hội.

Nhóm Phóng viên

Bài cuối: Không để ai bị bỏ lại phía sau