Mô hình xử lý rác thải sinh hoạt bằng công nghệ vi sinh, thân thiện môi trường

Mô hình xử lý rác thải sinh hoạt bằng công nghệ vi sinh, thân thiện môi trường tại Công ty CP Vệ sinh môi trường Lam Sơn, thị trấn Thường Xuân (Thường Xuân).

Theo thống kê từ Sở Tài nguyên và Môi trường trên địa bàn toàn tỉnh mỗi ngày phát sinh khoảng 2.013 tấn rác sinh hoạt. Với lượng rác lớn như thế, nhưng chỉ được xử lý bằng 2 phương pháp là chôn lấp và đốt.

Hiện, toàn tỉnh có 26 khu xử lý chất thải rắn (CTR) sinh hoạt tập trung bằng công nghệ đốt. Tuy nhiên, đây chỉ là những lò đốt cỡ nhỏ (công suất 500 kg/h), các thông số về tính năng chưa đầy đủ, không đáp ứng được các yêu cầu kỹ thuật theo quy định QCVN61-MT:2016/BTNM, có nguy cơ phát sinh các loại khí độc như: dioxin, furan... Việc xử lý chất thải phân tán, khó kiểm soát việc phát thải ô nhiễm thứ cấp vào môi trường không khí.

Nhận thức được tầm quan trọng của công tác xử lý tái chế rác thải, nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường, qua thời gian nghiên cứu và thử nghiệm, năm 2017, Hội Bảo vệ môi trường với sự giúp đỡ của Chi cục Bảo vệ môi trường (Sở Tài nguyên và Môi trường) và sự cộng tác của Công ty CP Vệ sinh môi trường Lam Sơn đã nghiên cứu thành công công nghệ tái sử dụng rác thải và đưa vào thực nghiệm tại xã Xuân Cẩm, nay là thị trấn Thường Xuân (Thường Xuân). Với công nghệ gần như hoàn toàn tự động bằng máy móc, băng tải, mỗi ngày dây chuyền này có thể xử lý 50 tấn rác thải sinh hoạt. Trung bình 1 tấn rác sau phân loại thu được 200 – 300 kg mùn hữu cơ; 100 – 150 kg nilon, nhựa; 100 – 150 kg rác hữu cơ không thể tái chế phải đốt; 100 – 150 kg rác thải vô cơ làm vật liệu san lấp hoặc đốt. Do làm tốt việc phân loại nên rác thải được xử lý triệt để, giảm thiểu tác hại đến môi trường. Sản phẩm thu hồi có giá trị kinh tế cao, cụ thể như nilon, nhựa thu hồi có thể bán ngay với giá 1 - 1,5 triệu đồng/tấn, mùn hữu cơ với giá 200.000 - 300.000 đồng/tấn.

Sau 3 năm đưa vào sử dụng, công nghệ này mang lại những kết quả rất tích cực như: Trong quá trình xử lý không hề phát sinh mùi hôi, không xuất hiện nước rỉ rác, không ruồi muỗi, khối lượng rác thải phải đốt hoặc chôn lấp giảm đáng kể. Không những vậy, chi phí đầu tư ban đầu thấp, sản phẩm thu hồi có thể tạo giá trị kinh tế cao, đặc biệt hiệu quả với những bãi rác vốn đã quá tải hiện nay như: bãi rác Đông Nam, Sầm Sơn... với công suất từ 30 – 1.000 tấn/ngày.

Ông Nguyễn Duy Bình, Giám đốc Công ty CP Vệ sinh môi trường Lam Sơn, cho biết: Với dây chuyền xử lý rác này, chỉ cần 4 người là vận hành với công suất 50 tấn/ngày. Quy trình công nghệ gồm 3 công đoạn chính. Đầu tiên là xé bao rác trong các túi PP hoặc PE. Công đoạn ủ vi sinh là khâu quan trọng nhất, bởi chế phẩm vi sinh phân hủy xenlulo và xenlulozo, được hòa tan trong nước (1kg chế phẩm hòa trong 100 lít nước), phun đều vào rác theo từng lớp, 1kg chế phẩm sử dụng được cho 5 tấn rác. Rác được đánh đống ủ trong 20 - 25 ngày, sau đó đảo trộn rồi ủ tiếp 20 - 25 ngày nữa. Nhờ chế phẩm vi sinh mà nhiệt độ trong đống rác ủ sẽ lên tới 70 - 80 độ C giúp cho độ ẩm của rác từ 90 - 80% giảm xuống còn 30%. Rác sau ủ được đưa lên sàng phân loại qua băng tải và được tách thành 3 loại: mùn hữu cơ; rác thải vô cơ (gạch, đá, thủy tinh...); nilon, nhựa và rác hữu cơ không thể tái chế. Nilon, nhựa và rác hữu cơ không thể tái chế được đưa qua hệ thống quạt thổi, hút để tách riêng nilon và nhựa đưa đi tái chế, rác hữu cơ không thể tái chế đưa vào lò đốt. Nhờ đó, lượng rác phải đốt giảm còn khoảng 30%.

Khu vực dây chuyền được xử lý nên không có mùi hôi thối hay ruồi muỗi, không gây ô nhiễm như các lò đốt hay chôn lấp thủ công. Vì đây là phương pháp xử lý vi sinh được làm từ dạ dày bò, nên chế phẩm này thân thiện với môi trường. Nếu quy trình được thực hiện bài bản thì nguồn rác có thể được dùng làm nguyên liệu cho các hoạt động tái chế nhựa, sản xuất phân bón và vật liệu xây dựng. Ông Bình cho biết thêm.

Có thể nói, mô hình xử lý rác thải sinh hoạt bằng công nghệ vi sinh không chỉ giải quyết bài toán ô nhiễm môi trường tại các bãi tập kết, chôn lấp, xử lý rác thải; mà còn có lợi ích kép khi biến rác thành tài nguyên, đem lại giá trị kinh tế khi được tái chế thành các sản phẩm phục vụ con người.

Trường Giang