Biển Sầm Sơn hát mãi tên người con gái anh hùng

Tháng Tám, sóng biển Sầm Sơn êm đềm nối đuôi nhau trải dài tít tắp. Những đoàn tầu khoan thai rẽ sóng ra khơi đón luồng tôm cá. TP Sầm Sơn hôm nay đã thay hình, đổi dạng, tươi đẹp, lộng lẫy, tấp nập hơn xưa.

Tượng đài nữ Anh hùng liệt sĩ Nguyễn Thị Lợi.

Trên những thảm cát mịn màng, biết bao cặp đôi hạnh phúc đang nắm tay nhau đi trong tiếng sóng biển ru ngân, trong tiếng rì rầm của những rặng phi lao xanh ngút ngàn, đứng vững vàng trước gió. Trong muôn điệu âm thanh đó, tôi nghe biển hát về nữ Anh hùng Nguyễn Thị Lợi - người con gái năm xưa một mình dũng cảm xách va ly thuốc nổ lên Thông báo hạm A-mi-ô Đanh-vin của thực dân Pháp để đánh chìm tàu địch trên biển Sầm Sơn vào ngày 27-9-1950. Tiếng nổ từ biển Sầm Sơn ngày đó đã làm “rung chuyển nước Pháp”. Sự hy sinh cao cả của người nữ anh hùng luôn để lại trong lòng nhân dân Việt Nam nói chung, người dân Thanh Hóa nói riêng lòng tri ân sâu sắc. Cũng như biển muôn đời hát ngợi ca người con gái anh hùng với những lời đắm say.

Nữ Anh hùng liệt sĩ Nguyễn Thị Lợi, sinh năm 1911, ở xã Châu Phú, quận Châu Phú, tỉnh Châu Đốc (nay là TP Châu Đốc, tỉnh An Giang). Trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, ngày 27-9-1950, điệp báo viên Công an Nhân dân Nguyễn Thị Lợi đóng vai phu nhân Quốc vụ khanh, mặc áo dài màu trắng ngà, đi trên con thuyền nhỏ, rời bờ biển Sầm Sơn dần tiến sát lại Thông báo hạm A-mi-ô Đanh-vin to lớn của thực dân Pháp rồi chị leo lên chiếc thang dây, kiêu hãnh, bình tĩnh bước lên con tàu có hàng trăm tên lính Pháp, để thực hiện nhiệm vụ vinh quang: Đánh chìm tàu Pháp.

Diễn biến vụ việc được ghi lại trong lịch sử Công an Thanh Hóa: “Chiến dịch Việt Bắc, Thu - Đông 1947, Pháp thất bại. Chính phủ bù nhìn Bảo Đại được thực dân Pháp hỗ trợ, âm mưu thâm độc dùng người Việt trị người Việt. Bằng nghiệp vụ bí mật, ta đã đưa được đồng chí Hoàng Đạo cùng một đồng đội của ông (Tổ điệp báo A13) chui sâu vào hàng ngũ của địch, bản thân ông lên đến chức Quốc vụ khanh Chính phủ Bảo Đại. Để khống chế vị Quốc vụ khanh có vợ còn đang ở lại vùng tự do Thanh Hóa, Pháp đề nghị ông Hoàng Đạo đưa phu nhân ra Hà Nội chung sống với chồng. Biết địch đã nghi ngờ, ta tương kế tựu kế nhằm đánh bom Thông báo hạm A-mi-ô Đanh-vin, chiếc tàu chở nhiều sĩ quan binh lính địch cùng quân trang quân dụng mà chúng điều đến khu vực ngoài khơi Sầm Sơn để bí mật đón phu nhân Quốc vụ khanh”...

Đêm 26 rạng ngày 27-9-1950, nữ chiến sĩ điệp báo cảm tử đã viết thư để lại: “Tôi Nguyễn Thị Lợi, quê Châu Phú, Châu Đốc, chiến sĩ tình báo, xin tình nguyện hy sinh cho Tổ quốc...”. Đêm 26 rạng ngày 27-9-1950, chị mang bí danh A16 trong vai phu nhân của Quốc vụ khanh được 4 người của ta đóng vai dân chèo thuyền đưa ra Thông báo hạm A-mi-ô Đanh-vin Pháp đang thả neo đợi ở ngoài khơi Sầm Sơn. Chị Lợi lên tàu, xách theo chiếc va ly đựng 30 kg thuốc nổ. Chị vào phòng riêng được bố trí trên tàu và chỉ ít phút sau, một tiếng nổ long trời, khói bốc lên mù mịt làm rung chuyển biển Sầm Sơn. Chị Nguyễn Thị Lợi đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ với Tổ quốc. Trận đánh của chị Lợi là một trong những chiến công tiêu biểu nhất của ngành công an trong kháng chiến chống Pháp. Năm 1951, Hồ Chủ tịch quyết định phong tặng Huân chương Quân công hạng Ba cho chị. Ngày 3-8-1995, Chủ tịch nước đã quyết định truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân cho Nguyễn Thị Lợi.

Nhằm tri ân, khắc ghi công lao của nữ liệt sĩ Nguyễn Thị Lợi, tỉnh Thanh Hóa đã quy hoạch tại bãi C, TP Sầm Sơn, triển khai xây dựng công trình vườn hoa và tượng đài nữ Anh hùng liệt sĩ Nguyễn Thị Lợi. Công trình tọa lạc trên diện tích 530m2. Bức tượng của chị được tạc bằng đá trắng với hình tượng nữ điệp báo viên Nguyễn Thị Lợi vận áo dài trắng, mái tóc bồng lên, bay theo gió. Khuôn mặt đẹp thanh tú hất lên kiên cường và kiêu hãnh trong tư thế hiên ngang, vững tin, sẵn sàng hy sinh vì sự nghiệp cách mạng vẻ vang của dân tộc. Toàn bộ khối tượng từ đế đến hình thể đều được chế tác từ đá nguyên khối cao 7,5m, đã đặc tả được thần thái bức tượng toát lên bản lĩnh, khí phách của người phụ nữ Việt Nam, của lực lượng Công an nhân dân Việt Nam từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà phục vụ, chiến đấu. Phối cảnh phía sau là rặng phi lao xanh ngút ngàn hướng ra biển, tạo cho khối tượng mang hình khối hoành tráng và trang nghiêm.

Công trình tượng đài nữ Anh hùng Nguyễn Thị Lợi hình thành trước hết đem lại niềm mong muốn tri ân người có công với nước cho nhân dân trong tỉnh và lực lượng vũ trang Thanh Hóa, đồng thời nơi đây cũng là điểm nhấn về kiến trúc, văn hóa trong tổng thể xây dựng của thành phố biển Sầm Sơn, để du khách được tham quan, chiêm bái và là địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống yêu nước, cách mạng cho thế hệ hôm nay và mai sau.

Câu chuyện bi hùng ngày ấy đã lùi xa theo thời gian. Hôm nay tôi đi trên bờ biển quê nhà, nghe sóng hát về câu chuyện cũ, khúc tráng ca về một người phụ nữ gan dạ, anh hùng. Trước anh linh và tượng đài của nữ Anh hùng Nguyễn Thị Lợi, tôi và các em nhỏ chắp tay hồi tưởng về chị, về công cuộc đấu tranh cho hòa bình và độc lập dân tộc của nhân dân ta mà lòng trỗi lên muôn nỗi đau thương xen lẫn tự hào. Chị đứng đây dưới trời mây xứ Thanh kiêu hãnh như một vị thần thiêng liêng, cao đẹp. Tôi bỗng nhớ câu thơ: “Có những phút làm nên lịch sử/ Có cái chết hóa thành bất tử/ Có những lời hơn mọi bài ca/ Có những con người như chân lý sinh ra...”. Chân lý đó chính là khát vọng hòa bình và độc lập dân tộc mà nhân dân ta truyền đời tôn vinh, giữ gìn. Lớp cha trước, lớp con sau, sẵn sàng hy sinh bảo vệ từng mét đất của Tổ quốc mỗi khi quân thù mang dã tâm xâm lược. Đó cũng là những thanh âm dịu dàng, sâu lắng tôi đang nghe biển Sầm Sơn vỗ sóng hát chiều nay...