Đoàn kết là sức mạnh - Chung tay chấm dứt dịch bệnh AIDS

“Đoàn kết là sức mạnh - Chung tay chấm dứt dịch bệnh AIDS” là chủ đề của Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS năm nay, nhằm kêu gọi sự chung tay của toàn xã hội trong việc loại trừ kỳ thị, đảm bảo công bằng, bình đẳng trong tiếp cận dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS.

Cán bộ Trung tâm Y tế Mường Lát xét nghiệm HIV các trường hợp nguy cơ cao tại cộng đồng.

Trong 35 năm nỗ lực phòng chống HIV/AIDS, Việt Nam đã đạt nhiều bước tiến quan trọng. Tại Thanh Hóa, công tác phòng, chống HIV/AIDS tiếp tục khẳng định vai trò của ngành y tế đến chính quyền và cộng đồng. Những kết quả đáng ghi nhận trong điều trị, dự phòng và giảm kỳ thị đã tạo nền tảng quan trọng để tỉnh hướng tới mục tiêu chấm dứt dịch AIDS vào năm 2030.

Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Thanh Hóa, tính đến ngày 14/11/2025 toàn tỉnh ghi nhận 9.342 người nhiễm HIV lũy tích; trong đó 4.741 người vẫn đang sống và quản lý điều trị, bao gồm 544 người có địa chỉ ngoài tỉnh. Từ đầu năm 2025 đến nay, tỉnh phát hiện 104 ca nhiễm mới; hơn 3.063 trường hợp đã tử vong do HIV/AIDS. Hệ thống điều trị ARV được duy trì tại 36 cơ sở, bảo đảm cho 4.152 bệnh nhân được điều trị thường xuyên, trong đó 3.489 bệnh nhân điều trị tại cộng đồng. Chương trình điều trị Methadone tiếp tục bao phủ tại 26 cơ sở và 11 điểm cấp phát, phục vụ 1.225 bệnh nhân, trong đó 95% bệnh nhân nghiện có HIV được điều trị ARV. Bên cạnh đó, dịch vụ dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP) được duy trì tại 9 phòng khám với 1.570 khách hàng thường xuyên, góp phần quan trọng trong việc giảm ca nhiễm mới.

Những con số ấy phản ánh nỗ lực bền bỉ của hệ thống y tế và chính quyền các cấp trong phòng, chống HIV/AIDS. Đồng thời, đằng sau đó là vô số câu chuyện đời sống đầy nghị lực của người bệnh, như trường hợp của anh L.T.H., 40 tuổi, ở xã Hậu Lộc. Khi còn là sinh viên, trên đường về anh dừng lại sơ cứu một nạn nhân tai nạn giao thông và bị thương khi hỗ trợ. Nhiều tuần sau, kết quả xét nghiệm khiến anh suy sụp khi biết mình dương tính với HIV. “Tôi nghĩ tương lai của mình chấm dứt tại đó. Tôi lo nhất là người yêu sẽ rời bỏ”, anh nhớ lại. Nhưng trái ngược với nỗi sợ ấy, người bạn gái - nay là vợ anh đã quyết định cùng anh vượt qua khó khăn. Được điều trị ARV kịp thời, tải lượng virus của anh giảm xuống dưới ngưỡng ức chế. Họ kết hôn sau khi ra trường và đến nay đã có hai con khỏe mạnh, vợ và 2 con xét nghiệm HIV đều âm tính. “HIV không làm tôi mất tất cả. Sau 14 năm điều trị hiện sức khỏe, việc làm của tôi đều ổn định. Điều “cứu tôi” chính là tình thương và sự thông cảm của người bên cạnh”, anh H. chia sẻ.

Trong căn phòng nhỏ của gia đình ở xã Quảng Bình, anh N.V.B., 40 tuổi, lật cuốn sổ y bạ đã theo anh suốt 12 năm điều trị ARV. Anh nhớ như in ngày nhận kết quả dương tính với HIV vào năm 2013, thời điểm anh mất phương hướng, mất công việc và gần như mất cả niềm tin vào cuộc sống. “Tôi nghĩ cuộc đời mình coi như chấm hết. Nhưng nhờ nhân viên tiếp cận cộng đồng và bác sĩ giải thích rằng điều trị ARV đều đặn có thể giúp tải lượng virus xuống mức không phát hiện được, không lây sang vợ và con, tôi như được cứu lại một lần nữa”, anh kể. Hiện anh H. sống khỏe mạnh, làm công nhân và là tình nguyện viên giúp những người mới phát hiện nhiễm HIV vượt qua khủng hoảng tâm lý. Anh mong muốn xã hội “đừng nhìn người nhiễm HIV bằng đôi mắt khắc, bởi vì điều đó còn đau hơn bệnh tật".

Từ những kết quả đạt được trong công tác chuyên môn đến câu chuyện đời thường của những người bệnh như anh H., anh B., đang từng bước thu hẹp “khoảng trống” trong dự phòng - phát hiện - điều trị - chăm sóc HIV/AIDS, hướng tới bao phủ dịch vụ rộng khắp, giúp người nhiễm không bị bỏ lại phía sau.

Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS năm 2025 được triển khai tại Thanh Hóa với nhiều nội dung thiết thực. Thực hiện Kế hoạch số 1669/KH-BYT của Bộ Y tế, Sở Y tế Thanh Hóa đã ban hành kế hoạch hưởng ứng, nhấn mạnh các mục tiêu trọng tâm: tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền; đánh giá chặng đường 35 năm ứng phó HIV/AIDS; mở rộng bao phủ dịch vụ HIV/AIDS, đặc biệt xét nghiệm - điều trị ARV - PrEP; đồng thời giảm kỳ thị và phân biệt đối xử trong cộng đồng. Hoạt động truyền thông được triển khai mạnh mẽ trên nhiều nền tảng; tổ chức truyền thông trực tiếp tại cộng đồng, trường học và khu công nghiệp; sản xuất video, tài liệu, tranh gấp và tờ rơi dễ tiếp cận cho nhóm nguy cơ. Những thông điệp trọng tâm như “Xét nghiệm HIV sớm để bảo vệ bản thân và gia đình”, “PrEP - biện pháp dự phòng HIV hiệu quả”, “Tuân thủ điều trị ARV để đạt K=K”, “Không kỳ thị và phân biệt đối xử với người nhiễm HIV/AIDS” được truyền tải rộng rãi.

Năm 2025, xã Quan Sơn được lựa chọn tổ chức lễ mít tinh cấp tỉnh hưởng ứng 30 năm Việt Nam ứng phó với HIV/AIDS, Tháng hành động quốc gia phòng chống HIV/AIDS và Ngày Thế giới phòng, chống AIDS 1/12. Sự kiện dự kiến thu hút sự tham gia của lãnh đạo tỉnh, các đoàn thể, cán bộ y tế, học sinh và người dân, kết hợp với hoạt động diễu hành, truyền thông lưu động, giao lưu văn nghệ và tặng quà cho người nhiễm HIV và gia đình bị ảnh hưởng. Các trung tâm y tế trên địa bàn tỉnh cũng chủ động xây dựng kế hoạch, triển khai hội nghị, tập huấn, giám sát chuyên môn, xét nghiệm HIV lưu động và các mô hình truyền thông phù hợp với từng địa phương.

Phó Giám đốc Sở Y tế Đỗ Thái Hòa cho rằng, phòng, chống HIV/AIDS là nhiệm vụ mang tính toàn xã hội. 35 năm ứng phó với HIV/AIDS đã cho thấy chỉ khi giảm kỳ thị, mở rộng dịch vụ dự phòng và điều trị, hướng tới công bằng trong tiếp cận thì mục tiêu chấm dứt dịch AIDS vào năm 2030 mới khả thi.

Với sự chung tay của các cấp, các ngành, cộng đồng, đặc biệt là tinh thần tự vươn lên của người nhiễm HIV, Thanh Hóa đang từng bước tiến gần hơn mục tiêu không còn ca nhiễm mới, không còn tử vong và không còn kỳ thị liên quan đến HIV/AIDS. Tháng hành động năm 2025 là lời nhắc nhở mỗi người rằng, hiểu biết đúng và hành động đúng chính là sức mạnh lớn nhất để chung tay xây dựng một cộng đồng khỏe mạnh, hướng tới tương lai không còn dịch bệnh AIDS.

Bài và ảnh: Tô Hà