Cơ chế riêng để cán đích huyện nông thôn mới nâng cao

Sau khi Thủ tướng Chính phủ có quyết định công nhận, cuối tháng 12/2024, UBND tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức lễ công bố huyện Yên Định đạt chuẩn NTM nâng cao. Trong thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia này, huyện Yên Định đã có nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ riêng để kích cầu, khuyến khích người dân và các địa phương cùng chung tay góp sức.

Ngõ xóm ở xã Định Hưng với cảnh quan môi trường sạch đẹp nhờ được hỗ trợ trong quá trình XDNTM.

Từ những năm 2000–2010 khi chương trình XDNTM còn ở giai đoạn “khởi động”, thì Yên Định đã trở thành điểm sáng của tỉnh với nhiều tiêu chí nổi trội. Đến giữa năm 2016, Yên Định trở thành huyện đầu tiên của tỉnh Thanh Hóa cũng như khu vực Bắc Trung bộ được công nhận đạt chuẩn NTM. Từ đó, địa phương tiếp tục hành trình với mục tiêu là huyện NTM nâng cao. Xuyên suốt quá trình, ngoài những chính sách hỗ trợ của Trung ương và tỉnh, huyện luôn có những khuyến khích, cơ chế riêng phù hợp với tình hình thực tế địa phương.

Giai đoạn từ năm 2010 đến 2020, huyện Yên Định ban hành tới 3 nghị quyết chuyên đề về XDNTM. UBND huyện đều có các chương trình hành động thực hiện nghị quyết để triển khai rộng rãi đến các phòng, ban, các xã. Trong quá trình tăng tốc để cán đích NTM nâng cao, từ năm 2021 đến năm 2023, HĐND huyện có hàng loạt nghị quyết cụ thể để ban hành cơ chế hỗ trợ chương trình phát triển nông nghiệp, XDNTM, phát triển sản phẩm OCOP, xây dựng đô thị văn minh ở các thị trấn. Huyện ủy, UBND huyện cũng ban hành nhiều văn bản, ban hành cơ chế hỗ trợ xây dựng các chỉ tiêu, tiêu chí ở cấp xã, cấp thôn. Theo đó, thôn đạt chuẩn NTM kiểu mẫu được thưởng 100 triệu đồng, xã đạt chuẩn NTM nâng cao được hỗ trợ 1 tỷ đồng, hỗ trợ 700 triệu đồng cho cấp thôn xây mới nhà văn hóa, hoặc hỗ trợ 200 triệu đồng để sửa chữa nhà văn hóa cấp thôn để đáp ứng tiêu chí.

Với các công trình cụ thể, huyện có cơ chế hỗ trợ để các địa phương hoàn thiện hệ thống hạ tầng. Huyện hỗ trợ 350 triệu đồng cho hoàn thiện mỗi km đường giao thông nông thôn đủ quy chuẩn; hỗ trợ 200 triệu đồng/km rãnh thoát nước hiện đại; hỗ trợ người dân 250 nghìn đồng/m2 tường rào thông thoáng sau khi đã hiến đất. Để khuyến khích người dân dùng nước sạch từ hệ thống nước máy tập trung theo tiêu chí NTM, huyện hỗ trợ 1 triệu đồng/hộ để mua đường ống, thiết bị đấu nối từ gia đình ra đồng hồ nước. Trong quá trình cải tạo, nâng cấp các trường học trên địa bàn, huyện cân đối các nguồn lực để hỗ trợ 50% giá trị xây dựng mới, nhưng không quá 5 tỷ đồng/công trình; hỗ trợ 50% giá trị công trình sửa chữa, xây lắp nhưng không quá 3,5 tỷ đồng/công trình. Từ đó, các xã đã hoàn thiện hệ thống hạ tầng giáo dục, đến nay 100% các trường học đều khang trang, đạt chuẩn quốc gia.

Để thúc đẩy phát triển các mô hình sản xuất, huyện Yên Định cũng có nhiều cơ chế hỗ trợ, cho hiệu quả trên thực tiễn. Mỗi hộ dân được hỗ trợ từ 5 đến 10 triệu đồng khi quyết tâm cải tạo vườn tạp, xây dựng các vườn mẫu. Huyện khuyến khích các tổ chức, cá nhân 150 triệu đồng khi mua máy bay không người lái để vận hành bơm thuốc bảo vệ thực vật và bón phân trên đồng ruộng. Những mô hình nhà màng, nhà lưới để phát triển nông nghiệp theo hướng công nghệ cao cũng được kích cầu xây dựng với mức hỗ trợ 80 nghìn đồng/m2.

Những năm gần đây, huyện còn ban hành cơ chế đặc thù để hỗ trợ 6 xã Yên Trường, Yên Thái, Định Tăng, Định Hải, Định Tiến, Định Công xây dựng xã NTM nâng cao. Chương trình đã hỗ trợ các xã với tổng giá trị 26 tỷ đồng, được triển khai đồng bộ, khơi dậy được sự vào cuộc tích cực của các tầng lớp Nhân dân.

Nông trại kết hợp đón khách tham quan ở xã Định Tân là mô hình điển hình trong XDNTM ở địa phương.

Từ đó, từng chỉ tiêu về hạ tầng, sản xuất, thu nhập, liên quan đến phát triển kinh tế - xã hội trên toàn huyện nhanh chóng được hoàn thiện nhờ sự ủng hộ của Nhân dân và các địa phương. Toàn huyện có 22 xã thì 11 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, trong đó 3 xã tiếp tục được công nhận NTM kiểu mẫu. Đến thời điểm đạt chuẩn NTM nâng cao, huyện có 4 đô thị văn minh, 61 thôn NTM kiểu mẫu cấp huyện và 23 thôn NTM kiểu mẫu cấp tỉnh.

Theo thống kê từ UBND huyện Yên Định, tính từ năm 2011 đến nay, trên địa bàn đã triển khai 806 công trình hạ tầng theo Chương trình Mục tiêu quốc gia XDNTM. Tổng số vốn được duyệt cho các công trình trên đạt hơn 2.824 tỷ đồng. Đến nay, huyện được thẩm định có hệ thống hạ tầng khang trang trên tất cả các lĩnh vực, đáp ứng được nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội cho Nhân dân. Những mô hình kinh tế và phong trào sản xuất phát triển, đưa thu nhập bình quân đầu người 22 xã vùng nông thôn của huyện lên hơn 71,2 triệu đồng/người/năm.

Nền tảng NTM nâng cao với hạ tầng và kinh tế phát triển sẽ là tiền đề, là động lực cho các xã mới sáp nhập từ huyện Yên Định phát triển ổn định khi không còn đơn vị hành chính cấp huyện.

Bài và ảnh: Linh Trường