Xây dựng cơ sở, vùng chăn nuôi an toàn dịch bệnh: Vẫn là bài toán khó

Nhằm giám sát chặt chẽ dịch bệnh từ hộ gia đình, cơ sở chăn nuôi, để phát hiện sớm, xử lý kịp thời, ngăn chặn dịch bệnh nguy hiểm xâm nhập, lây lan diện rộng, góp phần giảm thiểu rủi ro, nâng cao hiệu quả sản xuất, các cấp, ngành đang nỗ lực triển khai nhiều giải pháp để xây dựng cơ sở, vùng an toàn dịch bệnh (ATDB) trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, với các điều kiện cần đảm bảo, công tác này còn gặp nhiều khó khăn.

Trang trại chăn nuôi gia cầm quy mô lớn tại xã Hoằng Hóa.

Tại Thanh Hóa, việc xây dựng cơ sở chăn nuôi ATDB bắt đầu được đẩy mạnh thực hiện từ năm 2016. Hiện nay, toàn tỉnh có khoảng 1.092 trang trại và khoảng 739.355 hộ chăn nuôi gia súc, gia cầm; tuy nhiên mới chỉ thực hiện xây dựng được 107 cơ sở chăn nuôi ATDB, trong đó có 67 cơ sở chăn nuôi lợn, 1 cơ sở chăn nuôi bò và 39 cơ sở chăn nuôi gia cầm.

Trang trại của anh Lê Ngọc Tân ở xã Xuân Bình hoạt động chăn nuôi gia cầm nhiều năm đã đạt các điều kiện như cách xa khu dân cư, phòng chống dịch bệnh và áp dụng quy trình kiểm soát dịch bệnh “3 lớp”, đó là: Tiêm đầy đủ vắc-xin phòng dịch, vệ sinh chuồng trại định kỳ, bảo đảm thức ăn, nước uống sạch và kiểm soát nguồn gốc con giống... an toàn đối với bệnh H5N1, H5N6 và các loại bệnh khác. Tuy nhiên, anh vẫn chưa đăng ký xây dựng cơ sở chăn nuôi ATDB đối với gia cầm. Chia sẻ về lý do này, anh cho biết: “Để được công nhận cơ sở ATDB, tôi cần đầu tư thêm hệ thống khử trùng, phương tiện vận chuyển chuyên dụng, khu vực riêng để xử lý xác động vật... cũng như phải mở rộng quy mô chăn nuôi; trong khi đó các chi phí xét nghiệm nước, lệ phí cấp chứng nhận ATDB, xét nghiệm bệnh khá cao, chỉ phù hợp với chăn nuôi số lượng lớn. Bên cạnh đó, thủ tục khá phức tạp, trong đó có những chỉ tiêu bắt buộc, thời gian chờ xét nghiệm nguồn nước, mầm bệnh, ảnh hưởng môi trường khá dài...

Tại trang trại chăn nuôi lợn của ông Bùi Đức Thành ở xã Lưu Vệ, tuy ông đã tìm hiểu những ưu điểm khi được cấp giấy chứng nhận cơ sở chăn nuôi ATDB như được ưu tiên tham gia các chương trình xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm, hưởng các quyền lợi theo quy định của Luật Thú y... nhưng ông vẫn chưa mặn mà làm giấy đăng ký, bởi chưa có vốn đầu tư mở rộng quy mô chăn nuôi, cũng như chưa thể di dời trang trại ra xa khu dân cư. Trong khi đó, nhiều năm nay, giá lợn hơi không ổn định, các loại dịch bệnh có nguy cơ lây lan làm mất thêm nhiều thời gian, chi phí sản xuất mà giá bán sản phẩm từ cơ sở ATDB chưa có sự khác biệt so với các sản phẩm thường.

Hiện nay nhiều hộ chăn nuôi trên địa bàn tỉnh vẫn chưa nhiệt tình tham gia xây dựng cơ sở ATDB. Theo đánh giá của Chi cục Chăn nuôi và Thú y Thanh Hóa, nguyên nhân dẫn đến khó khăn trong việc xây dựng các cơ sở chăn nuôi ATDB là do trên địa bàn tỉnh chủ yếu là chăn nuôi nhỏ lẻ, phân tán, chưa bảo đảm các điều kiện vệ sinh thú y, khó áp dụng các biện pháp về chăn nuôi an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh; nhiều trang trại chăn nuôi còn nằm ngoài vùng quy hoạch, gần khu dân cư hoặc nằm trong khu dân cư, nên công tác lựa chọn, triển khai xây dựng cơ sở, vùng chăn nuôi ATDB gặp nhiều khó khăn.

Cùng với đó, tại một số địa phương, cơ sở hạ tầng trong các vùng quy hoạch chăn nuôi, giết mổ tập trung còn thiếu, chưa đồng bộ. Công tác tiêm phòng vắc-xin còn nhiều hạn chế, lực lượng thú y cơ sở mỏng. Bên cạnh đó, chưa hình thành được nhiều chuỗi sản xuất khép kín bảo đảm an toàn dịch bệnh và an toàn thực phẩm. Mặt khác, hiện nay tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu, diễn biến thời tiết phức tạp đã tạo điều kiện để vi-rút gây bệnh lưu hành rộng rãi, nguy cơ xảy ra các loại dịch bệnh nguy hiểm rất lớn...

Những năm gần đây, tình hình dịch bệnh trên đàn gia súc, gia cầm diễn biến phức tạp, nhất là các bệnh lở mồm long móng, dịch tả lợn châu Phi, cúm gia cầm... tiềm ẩn nhiều nguy cơ bùng phát, gây thiệt hại lớn đến sản xuất và đời sống người dân. Vì vậy, việc triển khai xây dựng vùng, cơ sở chăn nuôi ATDB là điều kiện cần thiết, tạo ra vành đai an toàn, ngăn chặn dịch bệnh lây lan, góp phần đưa ngành chăn nuôi phát triển bền vững.

Thời gian tới, Chi cục Chăn nuôi và Thú y sẽ tiến hành rà soát, tiếp tục thực hiện xây dựng vùng, cơ sở chăn nuôi ATDB tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó, yêu cầu các địa phương cần đẩy mạnh tuyên truyền về lợi ích của việc xây dựng cơ sở, vùng chăn nuôi ATDB; hướng dẫn các hộ chăn nuôi về những quy định và cách thức đăng ký tham gia xây dựng. Bên cạnh đó, từng bước loại bỏ chăn nuôi nhỏ lẻ trong khu dân cư; xây dựng các khu trang trại tập trung, quy mô lớn; đầu tư hệ thống chuồng trại, thực hiện tốt công tác phòng, chống dịch bệnh, xử lý môi trường, áp dụng công nghệ tự động hóa từng khâu và toàn bộ quá trình sản xuất...

Bài và ảnh: Lê Ngọc