Ứng dụng công nghệ tiên tiến trong bảo quản, chế biến nông sản

Cùng với ứng dụng các biện pháp canh tác tiên tiến để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm nông nghiệp thì những năm gần đây các doanh nghiệp, HTX trên địa bàn tỉnh đã chú trọng đến việc bảo quản, chế biến nông sản sau thu hoạch. Đây không chỉ là giải pháp giúp hạn chế thấp nhất hao hụt trong sản xuất mà còn góp phần nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm, hướng tới nền sản xuất nông nghiệp bền vững.

Máy sấy lúa công suất 4 - 5 tấn/lượt của HTX Dịch vụ nông nghiệp Toàn Năng, xã Trường Xuân (Thọ Xuân) góp phần nâng cao chất lượng lúa sau thu hoạch.

Tại HTX Dịch vụ nông nghiệp Toàn Năng, xã Trường Xuân (Thọ Xuân), ngoài việc trực tiếp sản xuất còn tổ chức và liên kết với người dân địa phương sản xuất hơn 160ha lúa và rau màu. Sản lượng lúa có thể đạt hơn 600 tấn/năm, do đó, sức ép trong việc bảo quản lúa sau thu hoạch luôn là vấn đề trăn trở khiến ban quản trị HTX lưu tâm. Ông Ngô Đình Sự, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Toàn Năng, cho biết: Thông thường, vụ thu hoạch lúa có mưa nên công tác bảo quản sau thu hoạch rất quan trọng. Để bảo đảm chất lượng sản phẩm và phù hợp với xu thế của sản xuất quy mô lớn, HTX đã đầu tư gần 300 triệu đồng để đầu tư máy sấy công suất từ 4 - 5 tấn/lượt sấy. Với lúa thương phẩm sau khi gặt chỉ cần sấy 7 - 8 giờ, đối với lúa giống sấy từ 9 - 10 giờ sẽ bảo đảm chất lượng. Nhờ đó, mặc dù diện tích sản xuất lớn, sản lượng nhiều song chất lượng lúa của HTX luôn bảo đảm theo tiêu chuẩn của các đơn vị liên kết. Ngoài ra, công nghệ sấy đã giúp HTX giảm tổn thất sau thu hoạch, với giá trị ước tính hàng chục triệu đồng/vụ.

Được biết, năm 2023, từ nguồn hỗ trợ phát triển sản xuất của Liên minh HTX tỉnh, HTX Dịch vụ nông nghiệp Toàn Năng được đối ứng hỗ trợ một máy sấy công suất hơn 10 tấn để phát triển sản xuất. Theo đó, ngoài sử dụng cho sản phẩm trực tiếp sản xuất, HTX còn nhận sấy lúa dịch vụ cho người dân địa phương và một số vùng lân cận, góp phần nâng cao doanh thu dịch vụ của đơn vị.

Bên cạnh công nghệ sấy nhiệt, sấy thăng hoa, trên địa bàn tỉnh còn nhiều đơn vị sản xuất rau, củ quả đã đầu tư công nghệ nhà lạnh, kho lạnh để bảo quản sản phẩm. Tiêu biểu như: HTX sản xuất nông nghiệp Thành Công (Như Xuân) đầu tư hệ thống nhà lạnh công suất 20 tấn để bảo quản sản phẩm các loại quả; HTX Dịch vụ nông nghiệp Hưng Thịnh, xã Thúy Sơn (Ngọc Lặc) đầu tư 1 tỷ đồng lắp đặt hệ thống máy sấy thăng hoa sản xuất bột và trà rau má túi lọc; HTX dịch vụ điện năng Hoằng Giang (Hoằng Hóa) đầu tư nhà sơ chế và hệ thống kho lạnh bảo quản rau quả...

Là tỉnh có diện tích sản xuất nông nghiệp lớn, sản lượng nông sản hằng năm hơn 1,4 triệu tấn lúa, 540.000 tấn rau củ quả. Ngoài ra, sản lượng thịt lợn khoảng 240.000 tấn/năm, 33.000 tấn sữa tươi/năm và khoảng 180.000 tấn hải sản/năm... Do đó nhu cầu bảo quản, sơ chế và chế biến sản phẩm sau thu hoạch khá lớn. Tuy nhiên, theo đánh giá của Chi cục Quản lý chất lượng nông, lâm và thủy sản Thanh Hóa, mặc dù những năm gần đây các địa phương đã chú trọng ứng dụng cơ giới hóa nông nghiệp, áp dụng kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất song tổn thất sau thu hoạch ở các loại cây trồng còn khá cao. Đối với cây có hạt khoảng 10%, đối với rau, củ, quả khoảng 10 - 15%. Thậm chí, ở một số loại nông sản thu hoạch theo thời vụ, có sản lượng lớn, gặp thời tiết bất lợi, mức tổn thất có thể cao hơn khoảng 20%. Bởi, sau khi thu hoạch nếu sản phẩm nông sản không được bảo quản kịp thời và đúng cách sẽ gây ảnh hưởng, hao hụt đến trọng lượng và chất lượng nông sản. Trước thực tế đó, bằng nguồn hỗ trợ từ các chương trình, dự án, các sở, ngành, địa phương đã lựa chọn, hỗ trợ một số HTX điển hình xây dựng nhà xưởng sơ chế, kho lạnh, đầu tư thiết bị sấy công nghiệp, sấy lạnh để bảo quản nông sản.

Theo thống kê, hiện nay, trên địa bàn tỉnh có khoảng 595 máy sấy nông sản, 17.250 máy chế biến lương thực, 159 máy chế biến thủy sản. Song, với lượng máy móc nói trên mới đủ đáp ứng một phần nhu cầu sản xuất trong Nhân dân. Để hỗ trợ các HTX, doanh nghiệp và người dân giảm thiểu tổn thất trong sản xuất nông nghiệp, những năm qua, các sở, ngành, địa phương và đơn vị trong tỉnh đã vận dụng linh hoạt các nguồn hỗ trợ về trang thiết bị, máy móc, cơ giới hóa để hỗ trợ kho, thiết bị chứa, bảo quản lúa, rau, củ, quả, hỗ trợ đóng mới hầm bảo quản cho các tàu cá đánh bắt vùng khơi...

Cùng với đó, bên cạnh sự hỗ trợ của Nhà nước, nhiều doanh nghiệp, HTX và cá nhân sản xuất nông nghiệp quy mô lớn trên địa bàn tỉnh cũng chủ động đầu tư hệ thống sơ chế, bảo quản, chế biến sản phẩm nông nghiệp công suất nhỏ. Sự chuyển biến tích cực trong lĩnh vực chế biến, bảo quản nông sản sau thu hoạch đã phần nào khẳng định bước tiến vượt bậc trong tư duy sản xuất nông nghiệp của tỉnh. Đồng thời, mở ra hướng phát triển nông nghiệp chuyên nghiệp, bền vững, giá trị gia tăng cao.

Bài và ảnh: Lê Thanh