Phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa, nâng tiêu chí thu nhập trong XDNTM

Trong tiến trình XDNTM, Thanh Hóa xác định phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa tập trung, gắn với nhu cầu thị trường là giải pháp trọng tâm nhằm nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống người dân nông thôn. Chuyển dịch từ sản xuất nhỏ lẻ sang mô hình quy mô, liên kết chuỗi, ứng dụng khoa học - công nghệ, đã và đang giúp ngành nông nghiệp tỉnh ngày càng hiện đại, hiệu quả và bền vững.

Mô hình trồng ổi lê Quý Hương giúp người dân xã Hà Long nâng cao thu nhập.

Những năm gần đây, nhiều địa phương trong tỉnh đã triển khai đồng bộ các giải pháp tái cơ cấu nông nghiệp, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp với điều kiện tự nhiên và nhu cầu thị trường. Tại xã Lưu Vệ, Công ty TNHH Nông nghiệp hữu cơ Thiên Bảo được xem là một trong những mô hình tiên phong trong phát triển nông nghiệp hàng hóa gắn với chế biến. Bắt đầu từ mô hình nuôi ốc nhồi hữu cơ quy mô nhỏ, đến nay doanh nghiệp đã đầu tư hoàn chỉnh vùng nuôi tập trung, kết hợp nhà máy sơ chế, cấp đông và đóng gói hiện đại. Từ những con ốc nhồi được nuôi trong môi trường nước sạch, không sử dụng chất tăng trưởng, công ty cho ra đời các sản phẩm chế biến sẵn như ốc nhồi làm sạch đông lạnh, ốc nhồi sơ chế hút chân không, phù hợp với xu hướng tiêu dùng tiện lợi, an toàn và tiết kiệm thời gian của người dân đô thị.

Điểm đặc biệt trong mô hình của Thiên Bảo là sự liên kết chặt chẽ với nông dân. Doanh nghiệp cung cấp con giống, hỗ trợ kỹ thuật, bao tiêu sản phẩm với giá ổn định quanh năm, giúp các hộ tham gia có thu nhập bình quân 6 - 8 triệu đồng/tháng. Không chỉ tạo việc làm ổn định cho người dân trong vùng, mô hình còn thúc đẩy tư duy sản xuất hàng hóa - coi sản phẩm nông nghiệp không chỉ là “thứ để bán”, mà là hàng hóa có thương hiệu, có quy trình và có thị trường rõ ràng.

Anh Bùi Xuân Bình, Giám đốc Công ty TNHH Nông nghiệp hữu cơ Thiên Bảo, chia sẻ: “Nông nghiệp hiện nay không thể đi theo lối cũ, trồng hay nuôi gì cũng phải gắn với thị trường và chuỗi chế biến. Chúng tôi không chỉ muốn bán con ốc, mà bán cả giải pháp thực phẩm tiện lợi, sạch và có thể truy xuất nguồn gốc. Khi nông dân cùng tham gia vào chuỗi, họ có thu nhập ổn định, còn doanh nghiệp có nguồn cung chất lượng. Đó là cách để nông nghiệp thực sự trở thành hàng hóa, chứ không chỉ là sản xuất manh mún như trước”.

Nhờ đầu tư bài bản, sản phẩm của Thiên Bảo hiện đã có mặt tại nhiều hệ thống siêu thị và cửa hàng thực phẩm sạch trong nước, mở ra hướng phát triển nông nghiệp hữu cơ gắn với chế biến sâu. Doanh nghiệp đang tiếp tục mở rộng vùng nguyên liệu và nghiên cứu thêm các dòng sản phẩm tiện lợi khác như chả ốc, ốc hấp sẵn... để tăng giá trị sản phẩm, nâng cao hiệu quả kinh tế và tạo thêm việc làm cho người dân địa phương.

Cùng với khu vực doanh nghiệp, kinh tế tập thể của tỉnh cũng đang khẳng định vai trò quan trọng trong phát triển nông nghiệp hàng hóa. HTX dịch vụ thương mại Quý Hương (xã Hà Long) là một ví dụ tiêu biểu với sản phẩm ổi lê Quý Hương - loại ổi có vị ngọt thanh, giòn, thơm nhẹ, được trồng theo hướng hữu cơ. HTX được hình thành từ tổ hợp tác với 15 thành viên nòng cốt và hàng chục hộ dân liên kết sản xuất trên diện tích hàng chục hécta. Toàn bộ vùng trồng được quy hoạch, áp dụng quy trình VietGAP, sử dụng phân hữu cơ, bao quả và thu hái đúng độ chín.

Nhờ tuân thủ quy trình kỹ thuật, sản phẩm ổi lê Quý Hương có chất lượng ổn định, mẫu mã đẹp, được nhiều siêu thị và cửa hàng nông sản sạch trong tỉnh tiêu thụ. Cuối năm 2022, ổi lê Quý Hương được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh, mở ra hướng đi mới trong phát triển cây ăn quả hàng hóa. Mỗi năm, HTX tiêu thụ khoảng 300 tấn ổi, doanh thu đạt hàng tỷ đồng, giúp thành viên có thu nhập cao gấp 1,5 - 2 lần so với trước.

Chị Nguyễn Thị Hạnh, một hộ trồng ổi lâu năm trong HTX, chia sẻ: “Từ khi tham gia HTX, chúng tôi được tập huấn kỹ thuật, hướng dẫn quy trình chăm sóc chuẩn VietGAP và được bao tiêu sản phẩm. Mỗi sào ổi giờ cho thu nhập 40 - 50 triệu đồng/năm, lại không còn lo bị thương lái ép giá. Thấy rõ nhất là người dân yên tâm đầu tư lâu dài vì biết sản phẩm của mình có thương hiệu, đầu ra ổn định”.

Điểm nổi bật là toàn tỉnh đã hình thành và phát triển mạnh hệ thống HTX nông nghiệp kiểu mới. Đến nay, Thanh Hóa có hơn 800 HTX nông nghiệp hoạt động hiệu quả, đóng vai trò hạt nhân trong tổ chức sản xuất, cung ứng vật tư đầu vào, hướng dẫn kỹ thuật và liên kết tiêu thụ sản phẩm. Nhiều HTX trở thành cầu nối giữa nông dân với doanh nghiệp, tạo ra chuỗi giá trị khép kín, giúp nông sản tiêu thụ thuận lợi, giảm rủi ro “được mùa mất giá”.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, tốc độ tăng trưởng ngành nông nghiệp duy trì bình quân 3%/năm; thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn năm 2025 ước đạt 55 - 60 triệu đồng, tăng gấp đôi so với năm 2015. Hàng trăm sản phẩm nông nghiệp đạt chuẩn OCOP, tiêu biểu như miến gạo Thọ Xuân, dưa vàng Hà Trung, gạo nếp cái hoa vàng Yên Định, mật ong rừng Lang Chánh... góp phần nâng cao giá trị và thương hiệu nông sản Thanh Hóa. Cùng với đó, Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) được các địa phương thực hiện hiệu quả, tạo động lực thúc đẩy phát triển sản xuất hàng hóa đặc trưng. Đến nay, toàn tỉnh có khoảng 600 sản phẩm đạt chuẩn OCOP từ 3 sao trở lên, nhiều sản phẩm đã mở rộng thị trường ra ngoài tỉnh, thậm chí xuất khẩu sang một số nước trong khu vực.

Để tiếp tục nâng cao tiêu chí thu nhập trong XDNTM, Thanh Hóa đang đẩy mạnh tích tụ đất đai, phát triển vùng sản xuất quy mô lớn, khuyến khích ứng dụng công nghệ cao và chuyển đổi số trong nông nghiệp. Cùng với đó, tỉnh hỗ trợ HTX, doanh nghiệp đầu tư chế biến sâu, mở rộng thị trường tiêu thụ qua thương mại điện tử và chuỗi bán lẻ hiện đại. Thực tế cho thấy, nơi nào người dân mạnh dạn đổi mới tư duy, liên kết sản xuất theo hướng hàng hóa, nơi đó nông nghiệp phát triển bứt phá. Tại các xã ven biển của huyện Hoằng Hóa cũ, mô hình lúa - tôm, lúa - cá cho thu nhập bình quân hơn 150 triệu đồng/ha/năm, gấp nhiều lần canh tác truyền thống, giúp nông dân làm giàu và nâng cao ý thức bảo vệ môi trường.

Phát triển nông nghiệp hàng hóa không chỉ tạo giá trị kinh tế mà còn củng cố tiêu chí thu nhập - nền tảng của NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, hướng tới mục tiêu “nông thôn giàu đẹp, văn minh, đáng sống".

Bài và ảnh: Chi Phạm