Trắng sinh hoạt chi đoàn - nỗi lo thiếu đội ngũ kế cận

Sinh hoạt chi đoàn là hoạt động thường xuyên nhằm thu hút, giáo dục, rèn luyện và tập hợp đoàn viên, thanh niên (ĐVTN). Vì vậy, đây cũng là hoạt động được ví như “xương sống”,“tế bào” của phong trào thanh niên. Tuy vậy, hiện nay tại các chi đoàn đã và đang bộc lộ một số yếu kém nhất định dẫn đến tình trạng đáng báo động về thiếu vắng đoàn viên hay “chi đoàn trắng”...

Các hoạt động ý nghĩa, hướng về cơ sở như giúp dân gặt lúa luôn thu hút sự tham gia tích cực của đông đảo đoàn viên, thanh niên. Ảnh: Tư liệu

Chi đoàn hoạt động cầm chừng, “chi đoàn trắng”... phổ biến

Đoàn xã Thiệu Toán (Thiệu Hóa) hiện nay có hơn 1.400 ĐVTN trong độ tuổi, chiếm khoảng 23% dân số toàn xã. Trong đó, ĐVTN thường xuyên đi học, chuyển công tác và đi làm ăn xa là hơn 1.200 người, còn lại hơn 200 ĐVTN tham gia sinh hoạt tại 7 chi đoàn. Đồng chí Lê Công Cường, bí thư đoàn xã, cho biết: “Đoàn xã đã có nhiều nỗ lực trong việc nâng cao chất lượng hoạt động của các tổ chức đoàn, song thực tế hoạt động chưa được như mong muốn. Tình trạng bỏ sinh hoạt đoàn, thờ ơ với hoạt động và sinh hoạt vẫn diễn ra. Vai trò của người thủ lĩnh chưa được phát huy, nội dung, hình thức và hoạt động của chi đoàn thiếu hấp dẫn, ít sáng tạo”.

Đoàn xã Minh Sơn (Triệu Sơn) có hơn 700 thanh niên nhưng chỉ có hơn 100 ĐVTN có mặt tại địa phương, nên một số chi đoàn chỉ còn 3-5 đoàn viên tham gia sinh hoạt. Tuy vậy, “số ĐVTN có mặt ở địa phương lại chủ yếu chỉ tập trung quan tâm đến phát triển kinh tế, kiếm thêm thu nhập hơn là tham gia các phong trào đoàn. Vì vậy, đoàn xã rất khó khăn trong việc triển khai các phong trào, hoạt động đoàn”- đó là chia sẻ của bí thư đoàn xã Đàm Thị Thơ khi tham luận về “Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đoàn địa bàn dân cư hiện nay”.

Theo tìm hiểu, cách đây khoảng 1 tháng, do gặp các khó khăn về vấn đề đội ngũ cán bộ, số lượng ĐVTN tham gia sinh hoạt... nên trong một thời gian dài, 2 chi đoàn là chi đoàn thôn Xuân Khánh và chi đoàn thôn 1, xã Bãi Trành (Như Xuân) sau thời gian hoạt động cầm chừng đã “trắng” không tổ chức sinh hoạt chi đoàn.

Theo thống kê của Tỉnh đoàn, toàn tỉnh hiện có 5.972 chi đoàn địa bàn dân cư. Tuy vậy, số chi đoàn thôn, làng, bản, khu phố, “chi đoàn trắng”, hoạt động cầm chừng được sáp nhập từ năm 2017 đến nay là 1.561 chi đoàn. Hoạt động đoàn ở địa bàn dân cư đang phải đối mặt với các vấn đề dẫn đến việc duy trì sinh hoạt chi đoàn hàng tháng nhìn chung không được thường xuyên, có khi 2-3 tháng mới sinh hoạt 1 lần. Về vấn đề này, chia sẻ tại hội thảo khoa học: “Giải pháp tăng cường ĐVTN khối trường học về sinh hoạt tại địa bàn dân cư; tạo môi trường để bồi dưỡng, giới thiệu đoàn viên ưu tú cho Đảng xem xét, kết nạp”, đồng chí Lê Văn Châu, Tỉnh ủy viên, Bí thư Tỉnh đoàn, cho biết: “Sinh hoạt đơn điệu, kinh phí hoạt động không có, khó khăn trong tập hợp ĐVTN... chính là thực trạng đáng buồn ở các chi đoàn địa bàn dân cư hiện nay. Thực trạng này không chỉ tồn tại ở một vài chi đoàn mà đang phổ biến ở nhiều chi đoàn trên địa bàn tỉnh”.

Còn nhiều hạn chế...

Theo Bí thư Huyện đoàn Yên Định Lê Thị Kim Oanh: “Huyện Yên Định có hơn 5.000 ĐVTN đang sinh hoạt tại khối trường học và hơn 20.000 thanh, thiếu nhi tại 57 liên đội. Tuy vậy, phải nhìn nhận thực tế là công tác bàn giao, tiếp nhận cũng như việc tổ chức các hoạt động để thu hút ĐVTN tham gia nhiệt tình, đông đảo vẫn còn nhiều hạn chế”. Đồng chí Lê Thị Kim Oanh cũng đã chỉ ra một số nguyên nhân là do: “Một số ít đoàn các trường chưa làm tốt công tác tiếp nhận sau kỳ nghỉ hè, việc đánh giá qua phiếu chuyển sinh hoạt chưa kịp thời, dẫn đến tâm lý ỷ lại cho ĐVTN và xuất hiện suy nghĩ tham gia cũng được mà không tham gia cũng không sao. Hay áp lực của việc học thêm hiện dẫn đến thời gian nghỉ của ĐVTN không nhiều, việc tham gia các hoạt động đoàn cũng hạn chế”.

Tại huyện Cẩm Thủy, đồng chí Nguyễn Thị Hồng Hạnh, Bí thư Huyện đoàn, cho biết: “Mùa hè năm nay, huyện Cẩm Thủy có gần 20.000 học sinh là thanh, thiếu nhi về sinh hoạt hè tại khu dân cư với khoảng 214 điểm sinh hoạt hè do 119 chi đoàn thôn, tổ dân phố phụ trách. Tuy vậy, dường như các hoạt động sinh hoạt hè tại các địa phương dần trở nên nhạt nhòa, nhiều hoạt động hè ở một số địa phương còn hình thức, chưa hiệu quả”.

Qua kiểm tra công tác đoàn viên và tổ chức cơ sở đoàn của Ban Thường vụ Tỉnh đoàn, cho thấy hầu hết các xã, phường, thị trấn, số đoàn viên hiện nay sinh sống và sinh hoạt tại địa phương chủ yếu là đoàn viên khối trường học và cơ quan; số đoàn viên, đặc biệt là đoàn viên nữ đã xây dựng gia đình rất ít khi tham gia sinh hoạt vì nhiều lý do, dẫn đến các hoạt động được tổ chức chưa mang tính chiều sâu. Qua nắm bắt, nhu cầu lớn nhất của thanh niên ở địa bàn dân cư hiện nay chính là việc làm, lập thân, lập nghiệp, sân chơi... Song, thực tế cho thấy việc tổ chức các mô hình đáp ứng những nhu cầu chính đáng của thanh niên, như: hỗ trợ phát triển kinh tế, tập huấn khoa học - kỹ thuật... chưa được các chi đoàn khu dân cư quan tâm thực hiện.

Về vấn đề này, đồng chí Phạm Ngọc Biên, Bí thư Đoàn xã Quang Trung (Ngọc Lặc) cũng chỉ ra thêm một số nguyên nhân khác về: “Số lượng đoàn viên mỏng, phân tán và luôn biến động; vai trò của ĐVTN chưa được phát huy; năng lực hạn chế của đội ngũ cán bộ đoàn; công tác quản lý đoàn viên thiếu chặt chẽ”.

Hướng về cơ sở

Nhằm nâng cao chất lượng hoạt động và củng cố hoạt động các chi đoàn, Ban Thường vụ Tỉnh đoàn đã chỉ đạo các cấp bộ đoàn trong tỉnh tập trung nhiều giải pháp, ban hành nhiều nghị quyết chuyên đề, trong đó tập trung rà soát, sắp xếp mô hình chi đoàn theo hướng sáp nhập những chi đoàn có số đoàn viên ít thành các liên chi đoàn. Thực hiện việc kiện toàn, sáp nhập các chi đoàn thôn, tổ dân phố theo tinh thần các nghị quyết của HĐND tỉnh và Chỉ thị số 12 ngày 25-10-2017 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về lãnh đạo thực hiện việc sáp nhập thôn, tổ dân phố trên địa bàn tỉnh gắn với việc tiếp tục chỉ đạo thực hiện các giải pháp xây dựng chi đoàn mạnh trên cả 3 phương diện: mạnh về tư tưởng chính trị; mạnh về tổ chức và quan trọng phải hướng về cơ sở. Về vấn đề này, đồng chí Lê Văn Châu, Bí thư Tỉnh đoàn cũng nhấn mạnh: “Để tập hợp được đông đảo ĐVTN đòi hỏi phải nâng cao chất lượng sinh hoạt chi đoàn; phải phát huy những chi đoàn mạnh, giúp đỡ các chi đoàn yếu với những cách làm cụ thể, thiết thực hướng về cơ sở, cần thiết phải tăng cường ĐVTN khu vực trường học về tham gia sinh hoạt tại địa bàn dân cư”.

Năm 2021, đánh dấu những cách làm hay, sáng tạo của các cơ sở đoàn huyện Thọ Xuân, nhất là trong thực hiện cuộc vận động “Tuổi trẻ chung tay xây dựng nông thôn mới”. Huyện đoàn đã đăng ký các nội dung tham gia xây dựng nông thôn mới gắn với những việc làm cụ thể, thiết thực, qua đó đã tuyên truyền, vận động ĐVTN tham gia thực hiện 92 công trình, 295 phần việc thanh niên, thu hút sự tham gia của hơn 30.000 lượt ĐVTN, với tổng trị giá hơn 1,2 tỷ đồng, nổi bật như: Xây dựng mới 27 khu vui chơi và sửa chữa 18 khu vui chơi cho thiếu nhi, xây dựng mới 15 tuyến “đường tranh bích họa” với chiều dài gần 1,2 km, 13 tuyến đường “Cột điện nở hoa” với chiều dài gần 9 km; sửa chữa gần 6 km đường giao thông nông thôn, giao thông nội đồng; nạo vét gần 16 km mương tiêu nội đồng; trồng mới 9.835 cây xanh... Từ các phong trào, Huyện đoàn đã làm tốt vai trò tập hợp, mở rộng mặt trận đoàn kết thanh niên. Hiện nay số thanh niên được tập hợp trong tổ chức đoàn - hội là 9.386 người (trong đó có 6.483 đoàn viên), tỷ lệ tập hợp đoàn kết thanh niên đạt 74,2%.

Việc phát triển, nhân rộng các mô hình phát triển kinh tế như mô hình trồng cây thanh long (huyện Như Thanh) đã giữ chân được nhiều thanh niên tại địa phương.

Để tăng cường lực lượng cho tổ chức đoàn cơ sở, Ban Chấp hành Tỉnh đoàn khóa XVIII, nhiệm kỳ 2017-2022 đã ban hành Nghị quyết số 01-NQ/TĐTN ngày 6-8-2018 về đổi mới, nâng cao chất lượng tổ chức đoàn xã, phường, thị trấn giai đoạn 2018-2022. Trên cơ sở đó, 100% các huyện, thị, thành đoàn, đoàn trực thuộc đã xây dựng, triển khai hướng dẫn ĐVTN khối trường học tham gia sinh hoạt đoàn tại nơi cư trú.

Tại huyện Quảng Xương, công tác giới thiệu, quản lý ĐVTN khối trường học về tham gia sinh hoạt, hoạt động tại nơi cư trú đã được Huyện đoàn Quảng Xương chỉ đạo và triển khai từ năm 2012. Thực hiện kế hoạch của Huyện đoàn, năm học 2020-2021, Đoàn Trường THPT Quảng Xương 1 đã bàn giao 1.680 ĐVTN về 112 chi đoàn thôn của 15 đoàn xã, thị trấn trong huyện. Có lực lượng, các chi đoàn đã sôi nổi tổ chức được nhiều hoạt động ý nghĩa, thiết thực. Các chi đoàn thuộc 26/26 đoàn xã, thị trấn đã tích cực xây dựng 63 công trình điểm công trình vui chơi cho thiếu nhi tại các nhà văn hóa các thôn phố, góp phần duy trì các điểm sinh hoạt cộng đồng. Trong đó, nổi bật như tháng 10-2021, các chi đoàn xã Quảng Bình, xã Quảng Lưu đã thực hiện và bàn giao 2 công trình vui chơi cho thiếu nhi tại 2 địa phương. Ngoài ra, các chi đoàn xã Quảng Lưu còn hoàn thành thêm công trình “Con đường bích họa” nhằm duy trì vệ sinh môi trường, tạo cảnh quan trên tuyến đường thanh niên tự quản tại xã.

Tháng 3-2021, Ban Thường vụ Tỉnh đoàn đã phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức hội thảo khoa học: “Giải pháp tăng cường ĐVTN khối trường học về sinh hoạt tại địa bàn dân cư; tạo môi trường để bồi dưỡng, giới thiệu đoàn viên ưu tú cho Đảng xem xét, kết nạp”. Thông qua hội thảo, các cấp ủy, chính quyền, các cơ quan, đơn vị và tổ chức đoàn thấy rõ thực trạng của công tác đoàn và phong trào thanh, thiếu nhi ở cơ sở. Trên cơ sở đó, chia sẻ kinh nghiệm, cách làm hay, đề xuất nhiệm vụ, giải pháp nhằm củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động đoàn ở cơ sở. Theo đó, gắn với đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức hoạt động để các hoạt động của đoàn thực sự hấp dẫn, mới mẻ, lôi cuốn thanh niên, phát huy chức năng trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên trong học tập, rèn luyện, Bí thư Huyện đoàn Hà Trung Vũ Thị Minh Tâm, cho rằng: “Để thu hút học sinh tham gia cần tập trung vào những vấn đề mà thanh niên quan tâm. Phải xây dựng chương trình, kế hoạch bài bản, chặt chẽ, nghiêm túc, có nhiều nội dung sinh hoạt thiết thực, bổ ích, có hệ thống, theo phương châm: Phát triển quan hệ tình bạn, làng, xóm trong thanh, thiếu nhi, học sinh sinh hoạt tại địa bàn dân cư cảm thấy yêu thương, đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau, làm cho các em có thái độ tích cực với các vấn đề xã hội... qua đó giúp các em tạo hứng thú và nhiệt huyết hơn khi tham gia sinh hoạt tại địa bàn dân cư”. Bí thư Đoàn xã Quang Trung (Ngọc Lặc) Phạm Ngọc Biên chia sẻ: “Cần kiên trì các giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động của các chi đoàn theo chủ đề; đổi mới hoạt động chi đoàn theo hướng gắn với các hoạt động bảo vệ, hỗ trợ thanh niên và giải quyết các vấn đề có liên quan đến học nghề, giải quyết việc làm”.

Cơ sở đoàn địa bàn dân cư có vị trí hết sức quan trọng, là một trong những nền tảng chính cấu thành nên tổ chức của đoàn, nơi thực hiện các chủ trương, nghị quyết của đoàn tới ĐVTN. Việc cần thiết phải củng cố, nâng cao chất lượng cơ sở đoàn ở địa bàn dân cư chính là góp phần tích cực vào xây dựng tổ chức đoàn, Đảng, hệ thống chính trị ở cơ sở vững mạnh. Song, việc đổi mới, nâng cao chất lượng sinh hoạt chi đoàn địa bàn dân cư cũng không phải là chuyện “một sớm, một chiều” mà đòi hỏi phải làm thường xuyên, có sự quyết tâm đổi mới trong từng chi đoàn và sự quan tâm, hỗ trợ, tạo điều kiện của các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương cũng như các cấp bộ đoàn.

Bài và ảnh: Lê Phượng