Tạo cơ chế phòng ngừa chặt chẽ, đấu tranh quyết liệt để ngăn chặn, đẩy lùi tham nhũng

Nói về công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng (PCTN) đã và đang được triển khai quyết liệt, với nhiều thành quả “chưa từng có tiền lệ”, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: quan điểm nhất quán của Trung ương là kiên trì, nhân văn, bài bản và thuyết phục. Muốn vậy, các ban chỉ đạo (BCĐ) từ Trung ương đến địa phương phải “đúng vai, thuộc bài”, nhằm hướng tới một giai đoạn phát triển mới trong công tác PCTN, tiêu cực, để cán bộ không dám, không thể, không cần và không muốn tham nhũng!

Phiên tòa xét xử 5 cán bộ Thanh tra tỉnh nhận tiền hối lộ. Ảnh: Quốc Hương

Bước đột phá

PCTN được xác định là vấn đề hệ trọng, là mối quan tâm lớn của toàn Đảng, toàn dân; đồng thời là nhiệm vụ hết sức khó khăn, phức tạp, quan trọng, thường xuyên của Ðảng, Nhà nước ta trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Xuất phát từ ý nghĩa, tầm quan trọng đặc biệt của công tác PCTN, ngày 1-2-2013, Bộ Chính trị đã ban hành Quyết định số 162-QĐ/TW về việc thành lập BCĐ Trung ương về PCTN trực thuộc Bộ Chính trị và do đồng chí Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, làm Trưởng ban. Có thể nói, sự ra đời của BCĐ Trung ương về PCTN đã khẳng định sự quyết tâm, quyết liệt của Đảng ta trong “cuộc chiến” với tham nhũng. Đồng thời, đây cũng là cơ sở quan trọng để đề ra và thực hiện một cách đồng bộ, toàn diện, bài bản và đi vào chiều sâu những mục tiêu, quan điểm, chủ trương, giải pháp của Đảng và Nhà nước về PCTN, đáp ứng yêu cầu bức thiết đang đặt ra trong thực tiễn.

Theo báo cáo của Ban Nội chính Trung ương, từ khi thành lập BCĐ Trung ương về PCTN đến nay, công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế về PCTN nói riêng, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, quản lý kinh tế - xã hội nói chung, đã và đang được đẩy mạnh. Từ đó, từng bước hình thành cơ chế phòng ngừa chặt chẽ để “không thể tham nhũng”. Trong giai đoạn 2013-2020, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã ban hành hơn 200 văn bản về xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị và PCTN; Quốc hội đã sửa đổi, bổ sung, ban hành mới 259 luật, pháp lệnh, nghị quyết, nhất là Luật PCTN, Bộ luật Tố tụng hình sự, Bộ luật Hình sự, Luật Giám định tư pháp, Luật Tố cáo, Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, Luật Tiếp cận thông tin...; Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 1.172 nghị định, 966 nghị quyết, 488 quyết định; các bộ, ngành, địa phương đã ban hành gần 88.000 văn bản để triển khai thực hiện chủ trương, quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về PCTN.

Trong công tác đấu tranh PCTN, thì kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán được xem là thanh “bảo kiếm” giúp phát hiện và xử lý nghiêm minh các sai phạm, từ đó, góp phần siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong Đảng và bộ máy Nhà nước. Theo đó, cũng trong giai đoạn 2013-2020, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã quyết định kỷ luật hơn 110 cán bộ diện Trung ương quản lý (trong đó có 27 đồng chí là Ủy viên Trung ương, nguyên Ủy viên Trung ương, 4 đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị). Kết quả này được xem là bước đột phá trong công tác kiểm tra, kỷ luật của Đảng. Đồng thời, cũng từ năm 2013 đến nay, các cơ quan thanh tra, kiểm toán đã kiến nghị xử lý trách nhiệm hơn 14.000 tập thể và nhiều cá nhân sai phạm; chuyển cơ quan điều tra hơn 650 vụ việc có dấu hiệu tội phạm.

Công tác điều tra, truy tố, xét xử được tập trung lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, với nhiều kết quả đạt được là “chưa từng có tiền lệ”. Cụ thể, trong giai đoạn 2013-2020, các cơ quan tiến hành tố tụng Trung ương và địa phương đã khởi tố, điều tra 14.300 vụ/24.410 bị can, xét xử sơ thẩm hơn 11.700 vụ/22.600 bị cáo về tham nhũng, kinh tế, chức vụ. Riêng BCĐ Trung ương đã đưa hơn 800 vụ án, vụ việc tham nhũng, kinh tế nghiêm trọng, phức tạp, được dư luận xã hội đặc biệt quan tâm vào diện theo dõi, chỉ đạo ở 3 cấp độ (cấp độ BCĐ theo dõi, chỉ đạo; cấp độ Ban Nội chính Trung ương theo dõi, đôn đốc; cấp độ tỉnh ủy, thành ủy chỉ đạo xử lý); trong đó, BCĐ Trung ương trực tiếp theo dõi, chỉ đạo 133 vụ án, 94 vụ việc, đã xét xử sơ thẩm 86 vụ án/814 bị cáo...

Theo đánh giá, những vụ việc được phanh phui, những đại án tham nhũng được xét xử, những cán bộ bị kỷ luật và nhất là những mức án nghiêm khắc... đã khẳng định quyết tâm chống tham nhũng của Đảng ta là “không có vùng cấm, không có ngoại lệ, bất kể người đó là ai”. Đồng thời, nhiều bản án cũng thể hiện rõ tính nhân văn, có tác dụng cảnh tỉnh, răn đe và phòng ngừa các biểu hiện, hành vi tham nhũng. Qua đó, tạo được dư luận tốt trong toàn xã hội, được cán bộ, đảng viên và Nhân dân đồng tình, đánh giá cao, góp phần quan trọng vào công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, giữ vững ổn định chính trị và phát triển kinh tế - xã hội đất nước, củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng và chế độ.

Mặc dù những kết quả đạt được trong công tác PCTN những năm qua là hết sức to lớn, song đây là “cuộc chiến” phức tạp, lâu dài nên quá trình triển khai thực hiện khó tránh những bất cập, hạn chế. Trong đó phải kể đến cơ chế, chính sách, pháp luật trên nhiều lĩnh vực vẫn còn sơ hở, nên chưa ngăn chặn hiệu quả tham nhũng, lãng phí. Tình trạng cán bộ nhũng nhiễu, tiêu cực, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp có lúc có nơi chưa được ngăn chặn kịp thời. Những vụ, việc tham nhũng nghiêm trọng, có tổ chức, tinh vi, phức tạp, gây bức xúc trong dư luận vẫn còn xảy ra. Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật nói chung, Luật PCTN nói riêng, nhằm tạo sức lan tỏa rộng khắp, góp phần thay đổi nhận thức và hành vi của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp Nhân dân, có lúc có nơi vẫn chưa được quan tâm đúng mức. Đặc biệt, vẫn còn tình trạng “trên nóng, dưới lạnh” trong đấu tranh PCTN, tiêu cực; một số cấp ủy, tổ chức đảng chưa quan tâm đúng mức đến việc lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát PCTN, tiêu cực tại địa phương...

Yêu cầu tất yếu

Xuất phát từ những bất cập, khó khăn, phức tạp trong công tác đấu tranh PCTN; đồng thời, tiếp tục đẩy mạnh, kiên quyết, kiên trì đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tham nhũng, tiêu cực; đặc biệt là nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả và tạo sự thống nhất, đồng bộ của tổ chức bộ máy PCTN từ Trung ương đến địa phương, ngày 16-9-2021, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Trưởng BCĐ Trung ương về PCTN, tiêu cực Nguyễn Phú Trọng đã ký ban hành Quy định số 32-QĐ/TW quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, chế độ làm việc, quan hệ công tác của BCĐ Trung ương về PCTN, tiêu cực. Đồng thời, mới đây nhất, ngày 2-6-2022, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã ban hành Quy định số 67-QĐ/TW về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy, chế độ làm việc, quan hệ công tác của BCĐ PCTN, tiêu cực tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (gọi tắt là BCĐ cấp tỉnh).

BCĐ cấp tỉnh về PCTN, tiêu cực ra đời nhằm giải quyết những vấn đề trọng tâm, đó là: chịu trách nhiệm trước Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thành ủy và BCĐ Trung ương về PCTN, tiêu cực trong việc chỉ đạo, phối hợp, đôn đốc, kiểm tra, giám sát công tác PCTN, tiêu cực tại địa phương. Đồng thời, chỉ đạo công tác PCTN, phòng, chống tiêu cực, trọng tâm là phòng chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp ở địa phương; trực tiếp chỉ đạo xử lý các vụ án, vụ việc tham nhũng, tiêu cực phức tạp, dư luận xã hội quan tâm xảy ra ở địa phương theo quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước.

Từ việc nghiên cứu, đúc rút các vấn đề lý luận và thực tiễn thành lập BCĐ cấp tỉnh về PCTN, tiêu cực, TS Nguyễn Xuân Trường (Ban Nội chính Trung ương) cho rằng, sự ra đời và hoạt động của BCĐ Trung ương về PCTN thời gian qua đã thể hiện được tính hiệu quả, ưu việt. Đây cũng chính là cơ sở để thành lập BCĐ cấp tỉnh đủ mạnh, có thực quyền, trở thành “cánh tay nối dài” của BCĐ Trung ương, phục vụ đắc lực cho hoạt động PCTN, tiêu cực ở địa phương. Từ đó, tạo bước chuyển biến mạnh mẽ hơn, rõ rệt hơn, cũng như bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp, tập trung, thống nhất và toàn diện của Tỉnh ủy, Thành ủy và BCĐ Trung ương đối với công tác PCTN, tiêu cực.

Có thể nói, việc thành lập BCĐ cấp tỉnh về PCTN, tiêu cực sẽ tạo thêm cơ chế phòng ngừa chặt chẽ, đấu tranh quyết liệt để ngăn chặn, đẩy lùi tham nhũng, tiêu cực. Do vậy, cũng theo TS Nguyễn Xuân Trường, nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu của BCĐ cấp tỉnh là tập trung chỉ đạo xử lý các vụ án, vụ việc tham nhũng hoặc có dấu hiệu tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp, được dư luận xã hội quan tâm. Bởi vì từ thực tiễn và kinh nghiệm hoạt động của BCĐ Trung ương về PCTN, tiêu cực đã chứng minh, việc triển khai hiệu quả nhiệm vụ trên đã tạo bước đột phá trong công tác đấu tranh PCTN. Đồng thời, cho thấy quyết tâm xử lý tham nhũng, làm trong sạch nội bộ Đảng và hệ thống chính trị.

Cùng với đó, BCĐ cấp tỉnh cần tập trung đấu tranh với những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống trong cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức - vấn đề vốn đang được chỉ ra như là nguồn gốc, là căn nguyên của tham nhũng, tiêu cực. Đồng thời, xử lý hiệu quả “nạn tham nhũng vặt” hay hành vi nhũng nhiễu, tiêu cực, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong khu vực hành chính, dịch vụ công...

Tiền đề tạo bước chuyển mới

Cùng với quyết tâm “không dừng”, “không nghỉ” của Đảng ta trong công cuộc đấu tranh PCTN, tiêu cực, những năm qua, tỉnh Thanh Hóa cũng tích cực triển khai các giải pháp nhằm ngăn ngừa, đấu tranh và xử lý nghiêm các hành vi tham nhũng, tiêu cực. Các cấp, các ngành, các địa phương, đơn vị đã đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về PCTN. Đồng thời, thực hiện công khai, minh bạch trong hoạt động của các cơ quan, đơn vị; kê khai, công khai tài sản, thu nhập theo Nghị định số 130/NĐ-CP, ngày 30-10-2020 của Chính phủ về kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị. Cùng với đó, xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch luân chuyển, chuyển đổi vị trí công tác; chấp hành kỷ luật, kỷ cương; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính. Tiếp tục rà soát cơ chế, chính sách về quản lý kinh tế - xã hội; cơ chế, chính sách về PCTN để sửa đổi, bổ sung hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung nhằm phòng ngừa tham nhũng. Ngoài ra, công tác kiểm tra, giám sát của Đảng, thanh tra, kiểm toán của Nhà nước cũng được tăng cường, trong đó tập trung vào các lĩnh vực dễ phát sinh tiêu cực, tham nhũng và dư luận quan tâm như: đất đai, quản lý tài chính, tài sản công; đấu thầu, đấu giá; các lĩnh vực có nhiều đơn, thư khiếu nại, tố cáo của công dân. Đồng thời, tập trung phát hiện, xử lý các vụ việc, vụ án tham nhũng, kinh tế...

Việc coi trọng công tác đấu tranh PCTN những năm qua đã góp phần tạo môi trường thuận lợi để thúc đẩy kinh tế - xã hội địa phương phát triển. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, công tác này cũng đang vấp phải nhiều trở ngại. Để giải quyết những vấn đề còn tồn tại, đồng thời thực hiện Nghị quyết số 16-NQ/TW ngày 10-5-2022, Hội nghị lần thứ năm, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, tại phiên họp ngày 30-5-2022, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thanh Hóa đã thống nhất quyết định thành lập BCĐ cấp tỉnh về PCTN, tiêu cực. BCĐ gồm 15 thành viên, do đồng chí Đỗ Trọng Hưng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, làm Trưởng ban. Nhiệm vụ, quyền hạn, chế độ làm việc, quan hệ công tác của BCĐ được thực hiện theo quy định của Ban Bí thư và căn cứ Quy chế làm việc của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa XIX, nhiệm kỳ 2020-2025.

Sự ra đời của BCĐ cấp tỉnh về PCTN, tiêu cực tỉnh Thanh Hóa ngay sau khi có chủ trương của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, đã cho thấy quyết tâm chính trị mạnh mẽ của tỉnh Thanh Hóa trong việc khơi dậy và phát huy sức mạnh tổng hợp, tinh thần đoàn kết, trách nhiệm của tập thể BCĐ, của hệ thống chính trị và sự đồng tình ủng hộ của toàn xã hội trong lãnh đạo, chỉ đạo, giám sát và đấu tranh với các hành vi tham nhũng, tiêu cực. Sự ra đời của BCĐ cấp tỉnh sẽ là cơ sở, là nền tảng quan trọng để tạo bước chuyển mới hơn, sâu sắc hơn và đạt kết quả cao hơn trong công tác đấu tranh PCTN, tiêu cực. Đặc biệt, với vai trò là “tổng chỉ huy” trên mặt trận đấu tranh PCTN, tiêu cực tại địa phương, sự ra đời của BCĐ sẽ đóng vai trò nòng cốt trong việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác PCTN, tiêu cực. Từ đó, đề cao vai trò, trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu các cấp trong lãnh đạo, chỉ đạo công tác PCTN, tiêu cực. Đồng thời, khơi dậy tính tiền phong, gương mẫu của mỗi cán bộ, đảng viên, với phương châm: đảng viên phải gương mẫu hơn quần chúng, cán bộ giữ chức vụ càng cao thì càng phải gương mẫu, đi đầu trong đấu tranh với các hành vi tham nhũng, tiêu cực.

Khôi Nguyên

Bài viết sử dụng một số thông tin từ website: “https://noichinh.vn/tin-tuc-su-kien/tin-trung-uong/202102/ket-qua-cong-tac-phong-chong-tham-nhung-giai-doan-2013-2020”.