Hội nghị của Chính phủ về công tác xây dựng, hoàn thiện pháp luật và thi hành pháp luật

Sáng 24 -11, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì hội nghị trực tuyến toàn quốc của Chính phủ về công tác xây dựng, hoàn thiện pháp luật và thi hành pháp luật.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị tại đầu cầu Trụ sở Chính phủ, Hà Nội (Ảnh: Báo điện tử Chính phủ)

Cùng dự hội nghị có các Phó Thủ tướng Chính phủ: Trương Hòa Bình, Phạm Bình Minh, Trịnh Đình Dũng và Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cùng đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành, cơ quan Trung ương.

Tại điểm cầu Thanh Hóa, đồng chí Nguyễn Đức Quyền - Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh chủ trì hội nghị. Cùng dự có đồng chí Phạm Bá Oai - Phó Chủ tịch HĐND tỉnh, đại diện lãnh đạo các sở, ban, ngành cấp tỉnh.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Đức Quyền chủ trì tại điểm cầu Thanh Hóa.

Tại hội nghị, đại diện lãnh đạo Bộ Tư pháp đã trình bày Báo cáo tổng quan về công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và thi hành pháp luật giai đoạn 2016-2020

Theo đó, trong giai đoạn 2016 - 2020, hệ thống pháp luật của nước ta không ngừng hoàn thiện, phát triển cơ bản cân đối trên mọi lĩnh vực. Hầu hết các lĩnh vực của đời sống xã hội đều có văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh, cơ bản thể chế hóa đầy đủ, đúng đắn đường lối, chủ trương của Đảng, không chỉ góp phần đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, mà còn đảm bảo xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam, tôn trọng, bảo vệ quyền con người, chủ động hội nhập quốc tế của đất nước.

Chất lượng của hệ thống pháp luật có nhiều chuyển biến tích cực, cơ bản bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ. Các văn bản đều được đánh giá về tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất, đồng bộ trước khi ban hành. Tính công khai, minh bạch của hệ thống pháp luật từng bước được nâng lên. Công tác xây dựng pháp luật đã được đổi mới.

Quy trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật thống nhất cho cả Trung ương và địa phương, từng bước nâng cao tính công khai, minh bạch trong xây dựng chính sách, pháp luật. Vai trò tham gia của xã hội vào quy trình xây dựng chính sách, pháp luật của Nhà nước được quy định cụ thể; pháp luật về hợp nhất, pháp điển văn bản quy phạm pháp luật góp phần bảo đảm cho hệ thống pháp luật đơn giản, rõ ràng, dễ tra cứu, tiếp cận, dễ sử dụng, nâng cao hiệu quả thi hành pháp luật.

Theo thống kê, trong giai đoạn này Chính phủ đã trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành 112 văn bản (71 luật, 2 pháp lệnh, 22 nghị quyết của Quốc hội, 17 nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội). Chính phủ ban hành 745 nghị định, Thủ tướng Chính phủ ban hành 232 quyết định. Các bộ, cơ quan ngang bộ ban hành 2.422 thông tư, 110 thông tư liên tịch. Ở địa phương ban hành tổng số 92.799 văn bản gồm: 16.341 văn bản cấp tỉnh, 12.427 văn bản cấp huyện, 64.031 văn bản cấp xã.

Số lượng văn bản quy phạm pháp luật của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giảm so giai đoạn 2011 - 2015, thể hiện chuyển dần theo hướng hoàn thiện và nâng cao chất lượng các luật, pháp lệnh, nghị định, đáp ứng nhu cầu của đời sống kinh tế - xã hội.

Công tác thi hành pháp luật đã được các cấp ủy Đảng, chính quyền quan tâm thực hiện và đạt được nhiều kết quả. Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật có nhiều đổi mới, tiến bộ hơn, bước đầu áp dụng khoa học - công nghệ vào công tác truyền thông để đưa pháp luật đi vào cuộc sống nhanh hơn, hiệu quả hơn, tiết kiệm hơn. Vai trò của pháp luật và ý thức thượng tôn pháp luật trong tổ chức, hoạt động của Nhà nước, trong quản lý xã hội ngày càng được đề cao. Chính phủ, các bộ, ngành và chính quyền địa phương tập trung hơn vào quản lý điều hành vĩ mô và năng động giải quyết những vấn đề lớn, quan trọng; cải cách hành chính tiếp tục được chú trọng và bước đầu đạt được kết quả tích cực.

Báo cáo của Bộ Tư pháp cũng chỉ ra một số tồn tại, hạn chế liên quan đến công tác xây dựng, hoàn thiện, thực thi pháp luật, như: Hệ thống pháp luật chưa thực sự đồng bộ, tính thống nhất chưa cao, vẫn còn cồng kềnh với nhiều hình thức văn bản, do nhiều cơ quan có thẩm quyền ban hành, một số nội dung còn có sự mâu thuẫn. Tính minh bạch của hệ thống pháp luật vẫn còn hạn chế, một số quy định được hiểu, được áp dụng chưa thống nhất. Chất lượng một số đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh, dự kiến chương trình xây dựng luật, pháp lệnh chưa cao…

Nguyên nhân của tồn tại, hạn chế trên là do một số cơ quan chưa tập trung cao cho công tác xây dựng, hoàn thiện, thi hành pháp luật, chưa ưu tiên các nguồn lực thỏa đáng cho công tác này. Công chức làm công tác xây dựng pháp luật tại nhiều bộ, ban, ngành, địa phương còn thiếu về số lượng, một bộ phận chưa đáp ứng được yêu cầu; cơ chế phối hợp giữa các cơ quan trong thi hành pháp luật chưa hiệu quả, ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận cán bộ, công chức và Nhân dân chưa cao, trong khi cơ chế phát hiện vi phạm chưa hiệu quả, việc xử lý sai phạm trong một số trường hợp chưa thực sự nghiêm minh…

Tại hội nghị, các ý kiến đã tập trung làm rõ những kết quả đạt được; những khó khăn, vướng mắc, hạn chế, yếu kém trong công tác xây dựng và thi hành pháp luật trong quá trình thực thi chức năng, nhiệm vụ của bộ, ngành, địa phương, đơn vị; phân tích rõ nguyên nhân của hạn chế, yếu kém, rút ra những bài học kinh nghiệm trong công tác xây dựng, hoàn thiện pháp luật và thi hành pháp luật.

Một số chủ đề lớn đã được tập trung thảo luận, như: Công tác thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng thành chính sách pháp luật; thực hiện phản biện xã hội trong xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tăng cường hiệu quả công tác thi hành pháp luật; cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam tham gia xây dựng pháp luật và thi hành pháp luật; hoàn thiện Nhà nước pháp quyền Việt Nam XHCN và yêu cầu đặt ra cho công tác xây dựng, tổ chức thi hành pháp luật của Chính phủ …

Phát biểu kết luận hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: Việc xây dựng thể chế pháp luật là một trong những nhiệm vụ quan trọng của Nhà nước pháp quyền XHCN.

Thể chế, pháp luật cần thể hiện sâu sắc tinh thần đổi mới, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, xử lý kịp thời, hiệu quả, có tính bền vững cao đối với các vấn đề thực tiễn phát triển của đất nước.

Trên tinh thần đó, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ban, ngành Trung ương, địa phương tập trung thực hiện một số nhiệm vụ lớn, đó là: Tiếp tục quán triệt kịp thời đầy đủ và tổ chức thực hiện nghiêm các chủ trương đường lối của Đảng, thể chế hóa các quy định của pháp luật.

Bộ Tư pháp cần tiếp tục phát huy vai trò “nhạc trưởng”, cơ quan “gác cửa” trong việc xây dựng, hoàn thiện pháp luật và thi hành pháp luật cho Chính phủ và chính quyền các địa phương.

Các bộ, ngành phải phối hợp chặt chẽ, chủ động, trách nhiệm với Văn phòng Chính phủ, Bộ Tư pháp, các cơ quan của Quốc hội để nâng cao hơn nữa tính dự báo và chất lượng các chương trình lập pháp, lập quy trong nhiệm kỳ sắp tới của Quốc hội và Chính phủ.

Tiếp tục rà soát hoàn thiện pháp luật về tổ chức thi hành và theo dõi thi hành pháp luật, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả với các chế tài nghiêm minh. Các bộ, ngành cần kiên quyết chấm dứt tình trạng nợ đọng văn bản pháp luật, kịp thời ban hành các văn bản quy định hướng dẫn chi tiết luật, pháp lệnh để sớm đưa các quy định của pháp luật vào cuộc sống.

Các bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực tiếp chỉ đạo công tác xây dựng, hoàn thiện pháp luật và thi hành pháp luật, bố trí nguồn lực, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, phân công rõ trách nhiệm của từng đơn vị, cá nhân, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu trong thực hiện nhiệm vụ này.

Thủ tướng Chính phủ đề nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan Quốc hội, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Tòa án Nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao tiếp tục quan tâm phối hợp chặt chẽ với Chính phủ, các bộ, ngành trong việc triển khai có hiệu quả các đề xuất, kiến nghị tại hội nghị này, góp phần nâng cao chất lượng xây dựng, hoàn thiện pháp luật và thi hành pháp luật, đưa đất nước tiến lên bằng thể chế pháp luật.

Việt Hương