Thách thức sức khỏe cho thế hệ trẻ

Theo số liệu của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, tỷ lệ thừa cân, béo phì ở trẻ em Việt Nam tăng gấp 2 - 3 lần chỉ sau 10 năm và tập trung nhiều ở khu vực thành thị. Thanh Hóa cũng không nằm ngoài xu hướng đó khi tỷ lệ trẻ thừa cân, béo phì đang tăng dần từng năm.

Bác sĩ dinh dưỡng Bệnh viện Nhi Thanh Hóa kiểm tra các chỉ số cân nặng, chiều cao cho trẻ.

Hơn một năm qua, sáng nào hai bố con anh Nguyễn Văn Hoàng ở phường Hạc Thành cũng dậy từ 5 giờ sáng chạy bộ. Anh Hoàng cho biết con anh 13 tuổi, nặng 78kg, chỉ số BMI cao hơn mức bình thường rất nhiều. Sau khi đi khám, bác sĩ kết luận cháu béo thừa cân mức độ 2, cần điều chỉnh chế độ ăn, sinh hoạt và tăng cường vận động.

"Thấy con tăng cân tôi nghĩ con đang tuổi phát triển nên không sao. Khi đi khám gia đình mới biết cháu bị gan nhiễm mỡ, mỡ máu. Do đó, tôi đã đồng hành cùng con luyện tập để giảm cân”, anh Hoàng nói.

Tại Bệnh viện Nhi Thanh Hóa những năm gần đây ghi nhận nhiều trẻ béo phì, thừa cân đến khám. Bước ra từ phòng khám dinh dưỡng, trên tay cầm kết quả khám bệnh của con trai, chị Lê Thu Hoa ở phường Hạc Thành cho biết: “Con trai tôi 10 tuổi, nặng 58kg, cao 1m48. Vì quá béo, cháu thường xuyên bị bạn bè trêu chọc, kết quả học tập cũng bị ảnh hưởng. Gia đình đã cho cháu giảm ăn, luyện tập thể thao nhưng hiệu quả chưa rõ rệt”.

Theo bác sĩ Hoàng Hà Giang, Khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Nhi Thanh Hóa, trẻ được xem là béo phì khi BMI/tuổi hoặc cân nặng/chiều cao vượt tiêu chuẩn trên 2SD của WHO. Béo phì ở trẻ em chủ yếu xuất phát từ thói quen ăn nhiều thức ăn nhanh, đồ ngọt, nước ngọt có ga, đồ chiên rán nhiều dầu mỡ, thực phẩm giàu năng lượng nhưng ít dinh dưỡng. Cùng với đó là các nguyên nhân như trẻ ít vận động, gia đình quan niệm “ăn nhiều mới khỏe”, khuyến khích trẻ ăn quá mức và yếu tố di truyền, rối loạn nội tiết.

Trẻ béo phì, thừa cân thường dễ mệt mỏi, khó thở khi vận động, ảnh hưởng đến quá trình vui chơi, học tập. Nặng nề hơn, trong thời gian dài còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ bệnh tật như tiểu đường type 2, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, gan nhiễm mỡ, dễ mắc các bệnh tim mạch ở tuổi trưởng thành... Đặc biệt, béo phì ở lứa tuổi nhỏ có xu hướng kéo dài đến tuổi trưởng thành, làm gia tăng gánh nặng bệnh tật cho xã hội.

Không chỉ dừng lại ở khía cạnh sức khỏe, thừa cân, béo phì còn tác động lớn đến đời sống tinh thần của trẻ. Trẻ thừa cân, béo phì thường mặc cảm về hình thể, dễ bị bạn bè trêu chọc, dẫn đến căng thẳng, giảm tự tin, thậm chí rơi vào tình trạng rối loạn tâm lý, stress, trầm cảm. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình học tập, phát triển toàn diện của trẻ em.

Để phòng chống thừa cân, béo phì, ngành y tế và giáo dục đã triển khai nhiều giải pháp. Tại Bệnh viện Nhi, cùng với khám bệnh, các y bác sĩ đã tuyên truyền về hậu quả của béo phì, thừa cân; tư vấn dinh dưỡng, động viên tinh thần gia đình và trẻ. Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh phối hợp với các tổ chức, đơn vị khám miễn phí cho trẻ em; đẩy mạnh tuyên truyền trong cộng đồng dân cư về tác hại suy dinh dưỡng, thừa cân béo phì ở trẻ. Tại các trường học, khi tổ chức bếp ăn bán trú, các trường đã quan tâm xây dựng thực đơn đảm bảo, cân bằng dinh dưỡng, trong đó tránh lạm dụng tinh bột và các chất béo; tăng cường hoạt động thể chất cho học sinh.

Theo các bác sĩ dinh dưỡng, gia đình cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa và kiểm soát béo phì ở trẻ. Cha mẹ nên đưa trẻ đi khám dinh dưỡng để được đánh giá tình trạng chính xác. Cha mẹ cần đồng hành cùng trẻ trong thực hiện dinh dưỡng hợp lý. Như, không ép kiêng khem tuyệt đối mà cần chế độ ăn hợp lý, giảm từ từ năng lượng dư thừa. Khuyến khích trẻ vận động ít nhất 60 phút/ngày. Giảm thời gian ngồi màn hình (tivi, điện thoại, máy tính bảng) xuống dưới 2 giờ/ngày. Theo dõi cân nặng và chiều cao định kỳ cho trẻ. Đặc biệt, cần cùng trẻ ăn uống lành mạnh, cùng tập luyện và động viên, khích lệ trẻ luyện tập, giảm cân.

Bài và ảnh: Quỳnh Chi