Tân Thủ tướng Nhật Bản đẩy nhanh mục tiêu đạt tăng chi tiêu quốc phòng

Truyền thông Nhật Bản ngày 23/10 cho biết, Tân Thủ tướng Sanae Takaichi đặt mục tiêu đạt mức chi tiêu quốc phòng tương đương 2% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) sớm hơn hai năm so với kế hoạch. Đáng chú ý thông tin được đưa ra chỉ vài ngày trước chuyến thăm Nhật Bản của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi trong buổi họp báo tại Tokyo ngày 21/10/2025. Ảnh: Kyodo

Các chuyên gia quốc phòng từ lâu đã kêu gọi Nhật Bản tăng chi tiêu cho quốc phòng, hiện đang ở mức khoảng 1% GDP. Quốc gia này hiện đang triển khai kế hoạch tăng cường năng lực quân sự trong 5 năm, với mục tiêu nâng chi tiêu quốc phòng lên 2% GDP vào năm 2027. Tuy nhiên, theo các nguồn tin của Jiji Press, Kyodo News và một số hãng truyền thông khác, tân Thủ tướng Takaichi mong muốn hoàn thành mục tiêu này ngay trong năm tài khóa hiện tại, kết thúc vào ngày 31/3/2026.

Bà Takaichi – nữ Thủ tướng đầu tiên trong lịch sử Nhật Bản dự kiến sẽ chính thức công bố kế hoạch trong bài phát biểu chính sách đầu tiên tại Quốc hội vào ngày 24/10. Bà cũng sẽ cam kết sửa đổi ba văn kiện quan trọng về quốc phòng và an ninh quốc gia trước cuối năm 2026.

Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ có chuyến thăm Nhật Bản vào ngày 27/10 tới, trong khuôn khổ chuyến công du châu Á, tham dự hội nghị thượng đỉnh ASEAN tại Malaysia và Hội nghị APEC tại Hàn Quốc. Tại cuộc gặp với Tổng thống Mỹ sắp tới, bà Takaichi bày tỏ mong muốn xây dựng mối quan hệ tin cậy cá nhân với ông Trump và nâng quan hệ Nhật – Mỹ lên một tầm cao mới.

Nhà lãnh đạo Mỹ đã nhiều lần gây sức ép buộc các đồng minh của Washington, bao gồm Liên minh châu Âu và các thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), tăng chi tiêu quốc phòng nhằm chia sẻ trách nhiệm an ninh toàn cầu. Giới chức Nhật Bản cũng đã bày tỏ quan ngại sau khi Tổng thống Trump gợi ý rằng Tokyo nên chi trả cho chi phí đồn trú của binh sĩ Mỹ tại nước này. Hiện có khoảng 60.000 quân nhân Mỹ đang đồn trú tại Nhật Bản.

Trong một phát biểu hôm 22/10, Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Toshimitsu Motegi cho biết, Tokyo sẽ thông báo với Tổng thống Trump rằng Nhật Bản coi việc “tăng cường căn bản năng lực phòng vệ là ưu tiên hàng đầu, trên cơ sở quá trình rà soát các văn kiện an ninh chủ chốt đang được tiến hành”.

Lực lượng Phòng vệ Mặt đất Nhật Bản trong cuộc tập trận bắn đạn thật tại Khu vực Diễn tập Đông Phú Sĩ vào ngày 28/5/2022. Ảnh: Getty

Được biết, tại cuộc gặp sắp tới, bên cạnh quốc phòng, các nhà lãnh đạo Mỹ - Nhật cũng được cho là sẽ thảo luận về khoản đầu tư trị giá 550 tỷ USD của Nhật Bản tại Mỹ, vốn là kết quả đạt được trong các cuộc đàm phán về thuế quan gần đây và sẽ xác nhận lại các chi tiết của thỏa thuận này.

Theo số liệu của chính phủ Nhật Bản công bố hôm 22/10, xuất khẩu của nước này sang Mỹ đã giảm tháng thứ sáu liên tiếp trong tháng 9, khi các mức thuế nhập khẩu của Washington gây tác động đặc biệt nặng nề lên ô tô và thiết bị sản xuất chất bán dẫn. Bộ Tài chính Nhật Bản cho biết, xuất khẩu sang Mỹ giảm 13,3% so với cùng kỳ năm trước, xuống còn khoảng 1,6 nghìn tỷ yên (tương đương 10,5 tỷ USD). Trong đó, giá trị xuất khẩu ô tô giảm 24,2%, còn thiết bị sản xuất chất bán dẫn giảm tới 45,7%. Các con số cho thấy nhiều ngành công nghiệp Nhật Bản đang gặp khó khăn trong việc ứng phó với thuế quan, ngay cả sau khi Mỹ cắt giảm mức thuế đối với phần lớn hàng hóa Nhật xuống còn 15% vào giữa tháng 9.

Thúy Hà (AFP/Kyodo News)