Mỹ cứng rắn với Iran, gia tăng nguy cơ chiến tranh

Các yêu cầu của Mỹ đối với chương trình hạt nhân của Iran đang trở nên cứng rắn hơn, khi Washington tìm cách loại bỏ hoàn toàn việc làm giàu uranium vượt quá mức cần thiết để phát điện và xác minh kho dự trữ tên lửa của Tehran.

Các thành viên của lực lượng bán quân sự Basij của Iran diễu hành với một tên lửa do nước này tự chế tạo được trưng bày tại Tehran. Ảnh: AP.

Lập trường cứng rắn này khác với những tín hiệu trước đó cho rằng việc làm giàu uranium cho mục đích dân sự có thể được cho phép. Sự thay đổi có thể làm phức tạp thêm ngoại giao và làm tăng nguy cơ hành động quân sự nếu các cuộc đàm phán thất bại.

Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff cho biết bất kỳ thỏa thuận nào cũng phải chấm dứt “nỗ lực làm giàu hạt nhân và vũ khí hóa” của Iran.

Sự thay đổi của Mỹ có thể làm tăng rủi ro cho ngoại giao, báo hiệu Washington muốn nhiều hơn là quay trở lại thỏa thuận hạt nhân năm 2015 (JCPOA), mà Tổng thống Donald Trump đã rút khỏi vào năm 2018. Kể từ đó, Mỹ đã áp đặt lại các lệnh trừng phạt toàn diện theo chính sách “gây sức ép tối đa” và liên tục cảnh báo về hành động quân sự nếu Iran tiến tới vũ khí hạt nhân. Các quan chức Iran khẳng định chương trình hạt nhân của họ là hòa bình và họ tôn trọng JCPOA cho đến khi Mỹ rút lui.

Tuyên bố của Witkoff, được đăng trên X, cho thấy sự cứng rắn trong của lập trường Mỹ, "Iran phải dừng lại và xóa bỏ chương trình vũ khí hạt nhân của mình." Mỹ cũng đang gây sức ép để giám sát chương trình tên lửa của Iran. Witkoff cho biết chính quyền đang tìm kiếm sự xác minh về "loại tên lửa mà họ đã tích trữ."

Hôm 14/4, Witkoff nói với chương trình Hannity của Fox News rằng Iran không cần phải làm giàu uranium quá 3,67%, một mức phù hợp cho năng lượng dân sự. Ông lưu ý Iran gần đây đã làm giàu lên 20 và thậm chí 60 và tiến gần đến mức 90% cần thiết cho vũ khí hạt nhân.

Trong khi đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Tammy Bruce tuyên bố, “Bộ trưởng Marco Rubio, Tổng thống và Đại sứ Steve Witkoff đều nói rõ: Iran không thể có vũ khí hạt nhân hoặc chương trình làm giàu uranium”.

Ngoài ra, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết thêm Tổng thống Trump cảm ơn Quốc vương Oman vì đã tổ chức vòng đàm phán đầu tiên giữa Mỹ và Iran, đồng thời nhấn mạnh Iran phải chấm dứt chương trình hạt nhân của mình.

Lãnh tụ tối cao Iran, Đại giáo chủ Ali Khamenei đã lên tiếng bày tỏ sự nghi ngờ về các cuộc đàm phán đang diễn ra với Mỹ, tuyên bố Tehran “không quá lạc quan cũng không quá bi quan”.

Các nhà đàm phán từ Washington và Tehran sẽ gặp lại nhau tại Oman vào ngày 19/4. Trong khi đó, Rafael Grossi, người đứng đầu Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế của Liên hợp quốc, sẽ đến thăm Iran vào tuần này để đánh giá liệu có thể cải thiện quyền tiếp cận của các thanh sát viên hạt nhân hay không.

TD